ERZURUM
Osmanlı tarihinin önemli savaşlarından, "93 Harbi" olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda genç yaşta gösterdiği büyük kahramanlıkla Türk kadınının kahramanlık ve cesaretinin simgesi haline gelen Nene Hatun'un gerçek doğum tarihi, bilimsel çalışmalar sonucunda tespit edildi.
Erzurum kent merkezine 25 kilometre mesafede yer alan Çeperli köyünde doğan ve gencecik bir anne olmasına rağmen "Bu bebeği bana Allah verdi, ona Allah bakar." diyerek savaş meydanına koşan Nene Hatun, Türk tarihinde önemli bir yere sahip.
Genç yaşta gösterdiği büyük kahramanlıkla gönüllerde taht kuran ve Türk kadınının kahramanlığının simgesi olan Nene Hatun'un bugün de dillerden düşmeyen cesareti nesilden nesle aktarılıyor.
Bilinenden 3 yıl önce dünyaya gelmiş
Mezarı Erzurum'da kahramanca mücadele ettiği Aziziye Tabyaları'nda bulunan, bir asırlık ömrüyle kahramanlığın sembollerinden Nene Hatun'un gerçek doğum tarihi, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi arşivlerinde yapılan bilimsel araştırmalarla ortaya çıkarıldı.
Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) Rektör Yardımcısı ve tarihçi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Nene Hatun'un Türk tarihi açısından önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.
Nene Hatun'un hayatını önceki yıllarda daha çok rivayetler üzerine okuduklarını belirten Küçükuğurlu, "Erzurumlu bir tarihçi olarak Nene Hatun'un hayatını gerçek bilimsel veriler ışığında inceleme ihtiyacı hissettik ve yaklaşık 5 yıl önce bunun için çalışmaya başladık." dedi.
Küçükuğurlu, Nene Hatun'un hayatıyla ilgili bir takım bilgilerin gerçeği yansıtmadığını ifade ederek, "Bunun üzerine arşiv çalışmalarına başladık ve bu süreçte konuyla ilgili yayınlar yaptık. Resmi kayıt ve belgelere dayanarak Nene Hatun'un doğum tarihinin şimdiye kadar bilinen 1857 yılı olmadığını, asıl tarihin net olarak 1854 yılı olduğunu tespit ettik. Bu önemli bir tespittir. Buna göre 101 yıl yaşayan bir kadın kahraman olarak tarihteki yerini almıştır." diye konuştu.
Nene Hatun'un mezarının birkaç ay önce yeniden düzenlendiğini anımsatan Küçükuğurlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Beş yıl önce Aziziye'nin 'Son Şahitleri' isimli kitabı yazdık. Geçen sene de bizim editörlüğümüzde, Akın Aktaş tarafından 'Nene Hatun' isimli kitap hazırlandı. Bu kitapları hazırlarken Osmanlı, Cumhuriyet, askeri ve Erzurum şehir arşivlerini inceledik. Bunlar bize çok şey söyledi. Daha önce bize efsanevi şekilde, hikaye şeklinde anlatılan Nene Hatun bu anlatım tarzından epeyce kurtuldu.
Dönemin padişahı 2. Abdülhamit, 12 Kasım 1877'de Erzurumlulara hitaben gönderdiği yazıda Erzurumlulara 'hamiyet vatansever Erzurumlular' olarak hitap ediyor. 1943 yılında Nene Hatun'un kendi zor hayat şartlarını anlatan dilekçesini bulduk. Bu dilekçede Nene Hatun, maddi durumunun ve sağlığının hiç iyi olmadığını söylüyor.
1953'de kendisine 170 lira maaş bağlandığını görüyoruz. O günkü Resmi Gazete’ye ve maaş bağlanmasına dair Türkiye Büyük Millet Meclisi belgelerine baktığımızda Nene Hatun'un Rumi Takvime göre 1270 yani 1854 doğumlu olduğunu tespit ettik. Nene Hatun’un nüfus kayıtları da bunu teyit etmektedir."
Nene Hatun'un mezar taşındaki doğum tarihi değiştirilmeli
Küçükuğurlu, çalışmaların devam ettiğini, Valilik ve üniversite iş birliğinde çıkarılan kitaplarla vatandaşların daha sağlıklı bilgi almasını sağladıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:
"Kahramanların gerçek hikayelerini belgelere dayalı olarak ne kadar doğru yazarsak o kadar inandırıcı ve gerçek olur. Bu da tarihçilerin yaptığı arşiv çalışmalarıyla ortaya çıkar.
Son zamanlarda Nene Hatun'un kabri yenilendi ve bu yenileme sırasında önceki bilgilere göre doğumu 1857 yılı olarak yazıldı. Bizim yaptığımız çalışmalarda 1854 olduğunu net bir şekilde ifade ettik.
Nene Hatun'un mezar taşında yer alan ve 1857 yazan doğum tarihinin 1854 olarak değiştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz."