Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü (TAGEM) Özkan Kayacan, Türkiye'nin dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 63'ünü karşıladığını belirterek, "Türkiye, kuru kayısı üretimi ve ihracatında lider." dedi.
Kayacan, Malatya Turgut Özal Üniversitesi ve Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen "17. Uluslararası Kayısı Islahı ve Kültürü Sempozyumu"nun açılışında, Türkiye'nin 17 milyar dolarlık tarımsal ihracatla önemli bir pozisyonuna sahip olduğunu söyledi.
Türkiye'nin tarımsal hasılada dünyada ilk 10'da, Avrupa'da ise birinci sırada yer aldığını ifade eden Kayacan, şöyle devam etti:
"Ülke olarak 81 milyon nüfusu, 40 milyon turisti ve 5 ile 6 milyon arası göçmeni beslemekteyiz.
Ülkemizde bazen yurt dışından ithal etsek de 17 milyar dolarlık tarımsal ihracatımız ile net dış satıcı pozisyonundayız.
Ülkemiz dünyada iklimsel özelliklerin avantajlarını kullanan önemli bir meyve üreticisidir. Birçok meyve ülkemizde üretilmektedir.
Yılda yaklaşık 21 milyon ton meyve üretimimiz var. Kayısıya bakacak olursak, ülkemiz dünya üretiminin yüzde 70'den fazlasını gerçekleştirmektedir. Dünyada kayısı üreten ülkeler başta ülkemiz olmak üzere Özbekistan, İtalya, İran, Cezayir, Pakistan ve İspanya'dır.
Ülkemizde kayısı üretimi 2002'de 315 bin ton iken 2018'de 750 bin tona ulaşmıştır."
Kayacan, Türkiye'de kayısının yüzde 35-40'ının taze olarak tüketildiğini anlatarak, kalan miktarının ise kurutulduğunu ve sanayide kullanıldığını vurguladı.
"Kükürtleme ve kurutma tesisi sektörün hizmetinde"
Kayısı üretimi ve ihracatına ilişkin rakamları paylaşan Kayacan, şu bilgileri verdi:
"Türkiye, kuru kayısı üretimi ve ihracatında liderdir. Dünya kuru kayısı üretimindeki payımız yaklaşık 63'tür. Son yıllarda taze kayısı ihracatımızda da ciddi artışlar meydana gelmiştir.
Toplam yaş ve kuru kayısı ihracatımız 2018'de 164 bin ton olarak gerçekleşmiş ve ülkemize de yaklaşık 300 milyon dolarlık bir döviz girdisi sağlamıştır.
Genel müdürlüğümüz, ürün kalitesini artırmaya, birim alandan daha fazla ürün elde etmeye, üreticimizin sahada yaşadığı sorunlara çözüm bulmak amacıyla kendi bünyesinde 48 Ar-Ge enstitüsüyle çalışmalara devam etmektedir.
Bu konuda başta kayısı araştırma enstitümüz olmak üzere kayısı ıslahı ve yetiştirme teknikleri konularında çalışmalarımız sürüyor. Genel müdürlüğümüze bağlı enstitülerde şu ana kadar 57 kayısı çeşidi tescillenmiştir.
Kuru kayısı ihracatımızda zaman zaman karşılaştığımız kükürt kalıntı problemini ortadan kaldıracak modern kükürtleme ve kurutma ünitesi de Malatya'da sektörün hizmetine sunulmuştur."
"7 milyon 800 kayısı ağacı var"
Malatya Valisi Aydın Baruş ise kayısının Malatya için önemli bir meyve olduğunu belirterek, "17. yüzyılda hepimizin bildiği gibi Evliya Çelebi'nin Malatya kayısısını anlatırken kullandığı ifadeler o zaman bile bu meyvenin, halkın beslenmesinde ve ticaretinde önemli bir unsur olduğunu vurguluyor.
Yüzyıllardır yetiştirdiğimiz bu meyve özellikle son 40 yıla kadar ticari olarak çok bir değer ifade etmemekteydi. Ancak son 40 yılda Malatya'da ki kayısı ağacı ciddi arttı.
Bugün yaklaşık 88 bin hektarlık alanda 7 milyon 800 civarında kayısı ağacı olduğunu biliyoruz.
Malatya tarım topraklarının yaklaşık yüzde 20'ye yakını kayısı ağaçlarıyla kaplıdır." diye konuştu.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut da dünya kayısı üretiminde Türkiye'nin 1972'den bu yana birinci sırada yer aldığını ifade ederek, "Gerek ağaç sayısı ve gerekse yaş ve kuru kayısı üretim miktarıyla Malatya sadece Türkiye'nin değil dünyanın en önemli üretim merkezidir.
Malatya'da üretilen yaş kayısının yaklaşık yüzde 95’i kurutularak ihraç edilmektedir. Bu özelliğiyle Dünya kayısı başkenti Malatya'dır." değerlendirmesinde bulundu.
Açılış konuşmalarının ardından çeşitli konularda gerçekleştirilen oturumlara geçildi. 12 ülkeden akademisyenlerin katıldığı sempozyum, 10 Temmuz'da sona erecek.