Türkiye’nin bilimsel ayak izi “Antarktika bilim diplomasisi”

Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne katılan 20 kişilik ekibin çalışmalarının yanında diplomatik faaliyetler de yürütülüyor.

Türk bilim insanları, 2017'den bu yana Ulusal Antarktika Bilim Seferleri kapsamında iklim değişikliği, atmosfer araştırmaları, deniz haritalama, okyanus bilimi sismik gözlemler ve biyoçeşitlilik gibi konulardaki araştırmalar için, 9 ziyaret gerçekleştirdi.

Bu yıl, "bilim ve barış kıtası" olarak adlandırılan Antarktika'da yaşam bilimleri, sosyal bilimler, fiziki bilimler ve yer bilimleri gibi alanlarda 19 proje icra edilecek.

Ekip, Güney Kore'ye ait King Sejong İstasyonu, Brezilya’nın Comandante Ferraz İstasyonu ve Ekvador'un Pedro Vicente Maldonado Üssü ziyaretleri sırasında üs ve istasyonlarda bilimsel çalışmalar yapan araştırmacılardan bilgiler alarak, onların yaşam alanlarını ve çalışmalarını inceleme fırsatı buldu.

Türkiye’nin Antarktika’daki bilimsel ayak izi olarak nitelendirdiği bu ziyaretler sırasında, aynı zamanda 2025 yılının Türkiye ve Ekvador arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 75. yıl dönümü olması sebebiyle Ekvador Pedro Vicente Maldonado Üssü’nde tören düzenlendi.

Törende, Türkiye ve Ekvador bilim insanlarının eşliğinde iki ülke bayrağı göndere çekilirken karşılıklı hediye takdimi gerçekleştirildi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da ziyareti değerlendirdi. Antarktika'da Ekvador’un Pedro Vicente Maldonado Üssü ziyaretinin iki ülke ilişkilerini daha da iyi hale getireceğini belirten Kacır, “Ülkemizin kutup araştırma faaliyetleri aynı zamanda bilim diplomasisi alanına hizmet ediyor. Ekvador ile ilişkilerimizin 75. yılında gerçekleşen bu ziyareti kıymetli buluyor, iki ülkenin Antarktika’nın zorlu koşullarında bilimsel ve lojistik işbirliğinin daha da gelişmesini temenni ediyorum." değerlendirmesinde bulundu.

Bu arada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Malezya ziyareti kapsamında, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü ile Malezya’nın kutup araştırmaları faaliyetlerini yürüten Sultan Mizan Antarktika Araştırmaları Vakfı (YPASM) arasında imzalanan ve kutup araştırmalarında işbirliği yapılmasına dair mutabakat zaptının devir teslimi gerçekleştirildi. Mutabakat zaptı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın huzurunda Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır tarafından imzalandı.

Öte yandan 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy üste bulunan özel anı defterine not yazdı.

TÜBİTAK ve Ekvador Donanması Oşinografi ve Antarktika Enstitüsü (INOCAR) arasında 2022'de kutup bölgelerinde bilimsel ve lojistik işbirliği konulu mutabakat zaptı imzalanmıştı.

Sefer Koordinatörü Özsoy ile Malezyalı misafir araştırmacı bilim insanı Tengku Nilam Baizura ülke bayraklarıyla fotoğraf çektirdi.

Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ne Malezya’dan katılan Baizura ise konuya ilişkin değerlendirmesinde, "Türkiye ve Malezya arasındaki ikili işbirliği, özellikle çevresel sürdürülebilirlik ve kutup çalışmaları gibi alanlarda bilimsel bilgi ve inovasyonu ilerletmek için çok önemli. Bu ortaklığı güçlendirmek yalnızca araştırma mükemmelliğini artırmakla kalmayacak, aynı zamanda gelecekteki atılımlar için uzun vadeli iş birliğini de teşvik edecektir.” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Burcu Özsoy, sefere ilişkin yaptığı açıklamada, "Burada temelde ilk günler için, bilim üslerini ziyaret etmeyi tercih ediyoruz. Çünkü diğer konularda olduğu gibi kutuplar konusunda da bilim diplomasisi çok kıymetli. Bu seferimizde 16'sı Türk olmak üzere 20 araştırmacımız var,
Avustralya'nın, Malezya'nın, Kore'nin ve Kolombiya'nın bilim insanları şu an bizim Türkiye'nin icra ettiği sefere dahil oldu.” dedi.

Özsoy, seferin bir rotası, çalışma disiplini ve prensibi olduğuna dikkati çekerek “Bu sefere proje vermiş bilim insanları seferimizdeler ama bizim rotamızın dışında bir çalışma yapmak isteyen Türk bilim insanları varsa da bizim bu davetimizin üzerine kendi üslerine Türk bilim insanlarını da davet eden ülkeler oluyor haliyle. Yani buradaki işbirliği hakikaten önemli." diye konuştu.

Bilim insanı Prof. Dr. Umran Savaş İnan, Türkiye’nin düzenlediği ulusal kutup seferleri hakkında AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

İnan, Türkiye’nin Antarktika çalışmalarını başından beri yakından takip ettiğini ifade ederek, "Antarktika anlaşmasına uygun bir şekilde Türkiye’nin de bu anlaşmada danışman üye olmaya doğru yürüdüğünü gururla izliyoruz. Türkiye’nin buralarda görünür olması lazım ve bilimi üst düzeyde tutması gerek, kampımızın ve seferlerimizin gelişimini de gururla izliyoruz.” dedi.

Bilim diplomasisi olarak Antarktika’da diğer istasyonlardaki insanlarla etkileşimin son derece önemli olduğuna dikkati çeken İnan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Tanıtım yaparak Antarktika’ya hiç gitmemiş olan ülkelerdeki insanlara da bizim kampımızda deneyler yapabilme fırsatlarını sunmak son derece önemli olacaktır. Şimdi benim bu projenin heyecan bulduğum parçası da Amerika’nın en iyi üniversitelerinden biri olan Georgia Tech'teki insanlar eski öğrencim olmasına rağmen onların da etrafında birçok öğrenci ve grubu olan bir profesör, o burayı artık çok iyi biliyor ve onun yazdığı yayınlarda, verdiği sunumlarda burası görünecek. Bu da büyük bir tanıtım, Horseshoe Adası’nda aldığımız veriler ve yazdığımız yayınlar ile ada görünecek. Türkiye’nin bilimsel ayak izi öne çıkmış olacak, amacımız bu.”

Kaynak: AA