Anadolu'da çok sayıda türküye ilham kaynağı olan allı turnalar, göç etmeyerek kendilerini güvende hissettikleri Doğu Anadolu'daki Ekşisu Sazlığı'nı mesken tuttu.
Dünyada, nesli tehlike altında olan turnaların kuluçkaya yattığı, kışladığı ve göç sırasında konaklama alanı olarak kullandığı nadir ülkeler arasında yer alan Türkiye'de, 5 yıl önce Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğünce bu kuşların popülasyonu ve yaşam alanlarının korunması için "Ulusal Turna Eylem Planı" hazırlandı.
Plan çerçevesinde, DKMP Genel Müdürlüğü turna halkalama ekibince, bu kişlerin vericilerle izlenmesi amacıyla Doğu Anadolu başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli illerinde çalışma yürütüldü.
Genellikle yazın konaklayıp kışın sıcak iklimli ülkelere göç ettikleri için "Allı turnam bizim ele varırsan, şeker söyle kaymak söyle bal söyle" dizelerinin yer aldığı "Allı Turnam"ın yanı sıra "Telli Turna", "Gitme Turnam Vuracaklar" gibi Anadolu'nun göç, gurbet ve hasret türkülerine ilham kaynağı olan bu kuşların korunması, izlenmesi, kışlama ve üreme alanlarının tespiti için Erzincan'daki Ekşisu Sazlıkları Sulak Alan Koruma Sahası'nda da araştırma yapıldı.
Araştırma sonucu 2014'te yaklaşık 10 turnanın sazlıkta barındığını tespit eden ekipteki görevliler, uydu üzerinde ve sahada yapılan günlük etkin koruma çalışmaları sayesinde turnaların popülasyonunda önemli bir artış sağlayarak sayıyı yaklaşık 30'a çıkarmayı başardı.
Allı turnalar, Doğu Anadolu'dan göç etmiyor
Görevlilerce yapılan araştırmalarda, göçmen kuşlardan olan allı turnaların yaz mevsiminin yanı sıra kışı da Doğu Anadolu Bölgesi'nde geçirip göç etmediklerini belirlendi.
Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP 13. Bölge Müdürü Mehmet Fehmi Yüksel AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ekşisu Sazlıkları Sulak Alan Koruma Sahası'nın ulusal önemi haiz sulak alan ilan edildiğini ve bunun da Bakanlıkça Temmuz 2017'de tescil edildiğini anımsattı.
Birçok bitkiye, su kuşlarına, sürüngen ve memelilere ev sahipliği yapan alanın özellikle nesli tehlike altında olan turnaların güvenli şekilde barınmalarına imkan tanıdığını vurgulayan Yüksel, "Bu sulak alanımızın en önemli özelliklerinden biri su kuşlarının barınma, beslenme ve üreme dönemini geçirdiği alan olmasıdır.
Burası aynı zamanda turnalar açısından da çok önemli alanımızdır. Turnalarımız burada yerleşik olarak hayatlarını sürdürmektedirler. Ekşisu Sazlığı'nda yaptığımız son gözlemler sonucunda 25-30 arasında turnanın varlığını tespit ettik.
Bunlar üreme, beslenme ve barınma dönemini burada geçirmektedirler. Kışın da göç etmeyen özelliğe sahipler." dedi.
Turnalar kendini güvende hissediyor
Mehmet Fehmi Yüksel, Ekşisu Sazlığı'ndaki turnaların takibini sürdürdüklerini belirterek, şunları kaydetti:
"Bakanlığımızca Anadolu'da Turna Eylem Planı hazırlanmıştır. Bu kapsamda Ekşisu Sazlığı'nda halkalanan 6 turna ile verici takılan 2 turna Bakanlığımız ve Genel Müdürlüğümüzce anlık takip edilmektedir.
Buradaki kuş gözlem kulesi ile bölgedeki hakim tepelerde Erzincan DKMP Şube Müdürlüğü personelince dürbün ve teleskopla sürekli gözlemler yapılmaktadır.
Turnaların bu alanı seçmesindeki en büyük nedenlerden birisi buranın sazlık ve bataklık olması. Tehditlere ve özellikle avcı ile yırtıcılara karşı kapalı alan haline gelen sazlık, turnaların kendilerini burada güvende hissetmesini sağlıyor."
Toplam alanı 8 bin 750, sazlık bölümü ise 420 hektar olan sahanın koruma altında olduğunu anlatan Yüksel, sazlık alanın 52 sürüngen ve memeli ile 159 kuş türüne ev sahipliği yaptığını da sözlerine ekledi.