Ankara
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün "Deniz Kaplumbağalarını İzleme Projesi" kapsamında Patara, Belek, Göksu ve İztuzu kumsallarından bırakılan 8 kaplumbağadan birisi olan "Likya", 296 günlük yolculuk sonunda Tunus kıyılarına ulaştı.
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınanbilgiye göre, "Akdeniz'in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi" kapsamında yaklaşık 32 yıldır özel çevre koruma bölgelerinde, İribaş Deniz Kaplumbağası (caretta caretta), Yeşil Deniz Kaplumbağası (chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (trionyx triunguis) korunup izleniyor.
Kaplumbağaların, göç sırasında uğradıkları ve üreme dönemi dışında kalan dönemlerde hangi alanları, ülkeleri ziyaret ettiklerinin bilinmesi, o habitatlarının korunması ve koruma önlemlerinin alınması çalışmaların sürekliliği açısından önem taşıyor.
Buna bağlı olarak Bakanlık, geçen yıl ilk kez kaplumbağalara uydu cihazı takarak izlemeye başladı.
Uydu izleme cihazları ile takip çalışmaları, deniz kaplumbağası araştırmacıları tarafından sürdürülüyor.
10 ay önce yolculuğa çıktılar
Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde 19 Ağustos 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un katılımıyla deniz kaplumbağalarına uydu cihazı takıldı ve "Likya", "Belkıs" ve "Patara" isimleri verilen kaplumbağalar denize bırakıldı.
Proje kapsamında ayrıca Belek Özel Çevre Koruma Bölgesinde "Belek" ve "Kadriye" isimli iki deniz kaplumbağası 21 Ağustos 2020'de, Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinde "Göksu" ve "Mersin" 29 Ağustos'ta, Köyceğiz Dalyan Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinden de "Uğurlu" isimli kaplumbağa 23 Ağustos'ta doğal alanları ile buluştu.
Uydu takip cihazı takılan 8 deniz kaplumbağasının göç, beslenme ve kışlanma alanlarının belirlenmesi için izleme çalışmaları yapıldı, uydu sinyalleri ile izlenme çalışmalarına devam ediliyor.
En uzak mesafeyi "Likya" katetti
Proje kapsamında elde edilen bulguların sonucuna göre, izlenen 8 deniz kaplumbağasının 6'sının Türkiye kara sularını yuvalama dönemi sonrasında beslenme ve muhtemel kışlama alanı olarak kullandıkları belirlendi.
Hedefine ulaşan ve batimetrik verileri incelenen kaplumbağaların 50 metreden daha sığ ve ağırlıklı olarak 20 metrenin altındaki alanları tercih ettiği görüldü.
Uydu cihazı takılan 8 deniz kaplumbağasından en fazla yolu 25-30 yaşlarındaki "Likya" aldı.
Yapılan izlemeler ile Likya'nın, göç yolu ve yazı geçireceği kalış rotası takip edildiğinde, diğer kaplumbağalardan daha farklı bir rota izlediği görülüyor.
3 bin 84 kilometre yol giderek Tunus'ta 4 ila 16 metre derinliğe sahip sığ bir körfez özelliğindeki Boughrara Lagünü'ne ulaşan Likya; Patara'dan Fethiye kıyılarına, Akdeniz açıklarına, daha sonra Libya'nın Bengazi kıyılarına, ardından sırasıyla Sirte, Mısrata, Trablus'a giderek Tunus kıyılarına vardı.
Beslenme bölgesinde alan kullanımının yaklaşık 40 kilometrekare olduğu tespit edilen Likya'nın diğer kaplumbağalara göre en uzak mesafeyi katettiği, çok daha fazla dalış yaptığı, en geniş alanı kullandığı ve en düşük sıcaklığa sahip alanı yuvalama beslenme alanı olarak tercih ettiği tespit edildi.
En yaşlı kaplumbağa Dalyan kıyılarına ulaştı
Patara sahilinden bırakılan kaplumbağalardan biri olan ve 8 kaplumbağadan en yaşlısı, 40-45 yaşlarındaki "Belkıs" da 924 kilometre yol alarak gittiği Dalyan kıyılarına ulaştı.
Yine aynı sahilden bırakılan "Patara" ise 524 kilometre yol alarak Kaş kıyılarına vardı.
Belek sahilinden bırakılan ve Türkiye'den ayrılan ikinci kaplumbağa olan "Kadriye" ise 1206 kilometre yol aldı ve Girit Adası'nın güneyinde yer alan Kufosini Adası'nı nihai nokta olarak beslenme alanı olarak seçti.
Aynı sahilden bırakılan "Belek" isimli kaplumbağa da önce Fethiye kıyılarına ardından 1186 kilometre yol alarak Akdeniz kıyılarına ulaştı.
Bu yıl 10 deniz kaplumbağası daha denizlerle buluşacak
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce izleme çalışmalarının daha kapsamlı gerçekleştirilmesi, eldeki verilerin çoğaltılarak değerlendirme alanlarının genişletilebilmesi ve iklim değişikliğinin kaplumbağalar üzerine etkisinin tespit edilmesi için bu yıl 10 deniz kaplumbağasına daha uydu takip cihazı takılarak izlenecek.
Ağustos ayında Patara Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Patara kumsalından 2, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Belek kumsalından 2, Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Göksu Deltası kumsal alanından 2, Köyceğiz Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesinde İztuzu kumsalından 3, Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesindeki İztuzu kumsalından 1 kaplumbağa doğal ortamıyla buluşacak.
Kaynak: AA