ANKARA
Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını Latin Amerika'da hızla yayılırken, Venezuela'da son bir yıla damgasını vuran siyasi gerilim de devam ediyor.
Geçen yıl nisan ayında başlayan siyasi krizin etkileri halen sürerken, başarısız darbe girişiminde ordunun Ulusal Meclis (AN) Başkanı Juan Guaido yerine Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun yanında durması krizin yönünü büyük oranda belirledi.
Guaido ABD'nin desteğiyle kendini "geçici devlet başkanı" ilan etti
ABD'nin desteklediği Ulusal Meclis Başkanı Guaido, 23 Ocak 2019'da kendini "geçici devlet başkanı" ilan etmesinin ardından başta ABD olmak üzere birçok Latin Amerika ve Batı ülkesinin desteğini alarak, 30 Nisan 2019'da Maduro hükümetini devirmek üzere halkı sokağa çağırdı.
Guaido, partisinin ev hapsindeki eski lideri Leopoldo Lopez ile başkent Caracas'taki La Carlota Hava Üssü yakınlarında bir grup askerle çektiği videoda, askerleri anayasayı korumak üzere sokağa çıkmaya davet etti.
Muhaliflerin bu çağrı üzerine birçok kentte sokağa çıkmasının ardından Caracas'ta askeri birlikler yolları kesti ve ülkede şiddet eylemleri yaşandı.
Maduro taraftarları da sokağa indi
İktidardaki Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV) Birinci Başkan Yardımcısı ve Kurucu Meclis (ANC) Başkanı Diosdado Cabello, devlet televizyonuna telefonla bağlanarak muhalefetle bağlantılı bir grup askerin darbe girişimi başlattığını ve girişimin bastırılmaya çalışıldığını açıkladı.
Cabello, hükümet destekçilerine, Bolivarcı devrimleri ve Devlet Başkanı Maduro'yu savunmak için başkanlık sarayı Miraflores'de toplanmaları çağrısı yaptı.
Venezuela ordusu darbeye karşı çıktı
Venezuela Savunma Bakanı Vladimir Padrino Lopez de Twitter'dan yaptığı açıklamada, ülkede şiddet ortamı oluşturmayı hedefleyen darbe girişimini reddettiklerini belirterek, "Biz silahlı kuvvetler olarak anayasal düzeni savunmaya yemin ettik. Hain darbe girişimi karşısında teyakkuzdayız. Askeri birliklerde olağan dışı bir durum söz konusu değil, herkes komutanların emrindedir." ifadelerini kullandı.
"Özgürlük operasyonu adı altında kanlı bir şavaş çıkartmak istiyorlar"
Venezuela Başsavcısı Tarek William Saab da "Özgürlük operasyonu adı altında ülkede kanlı bir şavaş çıkartmak istiyorlar. Hukuk yolunu işleteceğiz. Darbe girişimine kalkışanlara gerekli hukuki yaptırımları uygulayacağız." dedi.
Darbenin ardından halka seslenen Maduro, komutanlarla konuştuğunu, kendisine sadakatlerini gösterdiklerini belirterek, darbeye karşı seferberlik çağrısı yaptı ve halkı sokağa davet etti.
Ordunun bu süreçte Maduro'nun yanında yer alması, tüm siyasi gidişatın yönünü belirledi.
Dünyadan tepkiler
Küba ve Bolivya, Venezuela'da Guaido öncülüğündeki darbe girişimine karşı mevcut hükümetin yanında olduklarını bildirdi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Venezuela'daki darbe girişimine yönelik, "Şiddetten vazgeçme çağrısı yapıyoruz. Kan dökülmesinden ve düzensizlikten kaçınmak önemlidir." açıklamasında bulundu.
Türkiye darbe girişimini kınadı
Venezuela darbe girişimin kınayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Twitter paylaşımında şunları kaydetti:
"Venezuela'ya postmodern bir koloni valisi atama gayreti içinde olanlar bilmelidir ki, bir ülkenin nasıl yönetileceği ancak demokratik seçimlerle belirlenir. Darbelerle mücadele etmiş, darbelerin yarattığı olumsuz sonuçları yaşamış bir ülke olarak, Venezuela'daki darbe girişimini kınıyoruz."
Venezuela'daki siyasi krizde başından beri muhalefete her türlü desteği veren Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklama ile darbe girişimine destek verdi. Kolombiya Devlet Başkanı Ivan Duque de darbe girişimini desteklemeye çağırdı.
İspanya ve Meksika ise hiçbir askeri darbeyi kabul etmediklerini söyleyerek, barış çağrısında bulundu.
ABD, Brezilya, Arjantin, Şili ve Paraguay'dan Guaido'ya destek
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve dönemin Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, ayrı ayrı açıklamalarla Guaido ile taraftarlarına tam destek sözü verdi.
Brezilya, Arjantin, Şili ve Paraguay Devlet Başkanları da Venezuela'da kendini geçici devlet başkanı ilan eden Guaido'ya desteğini bildirdi.
BM ve AB'den Venezuela'da taraflara itidal çağrısı
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Avrupa Birliği (AB) Venezuela'da tüm taraflara itidal ve ve şiddetten kaçınılması çağrısında bulundu.
Venezuela'nın BM temsilcisinden "iç savaş girişimi başarısız oldu" açıklaması
Venezuela'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Samuel Moncada, ülkesindeki darbe girişimine ilişkin, ''İç savaş çıkarmaya çalıştılar ama başarılı olamadılar.'' dedi
Maduro taraftarlarının da sokağa çıkarak Devlet Başkanlığı Sarayı Miraflores etrafında toplandığı günün sonunda Lopez, önce Şili, ardından da İspanya Büyükelçiliğine sığındı.
Olayların ardından başlatılan soruşturmalar sonucu bazı AN milletvekilleri tutuklanırken bazıları da Avrupa ve bölge ülkelerinin büyükelçiliklerine kaçtı.
Venezuela'da güncel durum
ABD, 26 Mart'ta yaptığı açıklamada, Maduro hakkında, "uluslararası uyuşturucu kaçakçılığı" suçlamasıyla iddianame hazırlarken, Maduro'nun yakalanması veya tutuklanması için bilgi verilmesi karşılığında 15 milyon dolar ödül koydu.
Trump yönetiminin üzerindeki baskıyı artırdığı Devlet Başkanı Maduro'nun, dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkesinin akaryakıtsız kalmasını önlemek için yaşlanan bir rafinerisini takviyeyle çalıştırmak amacıyla İran'dan yardım istediği bildirildi.
Ülkede geçen haftalarda başkent Caracas dahil birçok kentte benzin istasyonları önlerinde uzun kuyruklar oluşmuştu.
ABD, Venezuela'da Maduro ve Guaido'suz "müşterek hükümet kurulmasını" teklif etti
ABD yönetimi mart ayı sonunda Venezuela'da Maduro ve muhalif milletvekili Juan Guaido'ya kenara çekilmeleri çağrısında bulunarak, ülkede "müşterek bir hükümet kurulması" teklifinde bulunmuştu.
ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, "Barışçıl ve demokratik bir hükümet kurulması durumunda Venezuela'ya uygulanan yaptırımları kaldırılabiliriz." ifadesini kullanmıştı.
Venezuela'dan Trump'ın geçiş hükümeti teklifine tepki
Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, ABD yaptırımlarının kaldırılması karşılığında, Maduro ve muhalif lider Guaido'nun olmadığı bir geçiş hükümeti önerisine ilişkin, "Venezuela'da kararlar Karakas'ta alınır, ne Washington'un ne de başka bir başkentin himayesi altındayız." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Kaynak: AA