Erzurum
Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Yoğun Bakım Ünitesi'nde uzman hemşire olarak çalışan Gamze Koç, 3 yıl önce, yoğun bakımda solunum cihazı ile oksijen tedavisi alan hastaların kanlarında oluşabilecek zehirli gaz nedeniyle uykuya meylini önlemek için bulduğu "Nefes Al Nefes Ver Komutlu Uyarıcı Maske ve Vibrasyon Yeleği Projesi"ni Atatürk Üniversitesindeki akademisyenlerle paylaştı.
Bu kapsamda proje yürütücüsü Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Ana Bilim Dalından Doç. Dr. Yasemin Gültepe ve bilgisayar mühendisi Doç. Dr. Metin Yağanoğlu, aynı bölümden Dr. Öğr. Üyesi Faruk Baturalp Günay ve elektrik elektronik mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Dilruba Geyikoğlu, fikir üzerine çalışma yaptı.
Akademisyenlerin yazılım ve donanımsal olarak algoritmalarla hazırladığı proje, Türk Patent ve Marka Kurumunca "Tıbbi ve cerrahi aletler" kategorisinde tescillendi.
Sağlık Bakanlığı ile proje çalışması yapılacak...
Proje yürütücüsü Doç. Dr. Gültepe, projenin amacının, hem yoğun bakımdaki hastalara bir çözüm üretebilmek hem de oradaki çalışan sağlık personeli için kolaylık sağlamak olduğunu söyledi.
Bu fikir hakkında bilgisayar üzerinde bir tasarım gerçekleştirdiklerini anlatan Gültepe, "Öncelikle algoritmalar olarak bir tasarım yapılması gerekiyordu. Maskeyi ve vibrasyon yeleğini yöneterek hem elektronik hem de yazılımsal olarak çalıştık. Bu şekilde süreç ilerledi. Bu altyapı ve algoritma çalışmaları 1 yıl sürdü. Prototip aşamasındayız, bunun elle tutulabilir bir cihaz haline gelip yoğun bakımlarda kullanılabilmesi için projelendirilmesi lazım. Sağlık Bakanlığı ile proje çalışmasının yürütülme hazırlıkları tamamlanma sürecinde." dedi.
"Hasta, sesli maske ile uyanmadığında titreşimli yelek tensel uyarı ile hastayı uyaracak"
Hemşire Koç da yoğun bakımdaki hastalara, solunum cihazlarıyla ağız ve burnunu kaplayacak şekilde maske aracılığıyla oksijen tedavisi verildiğini ve bu süreçte hastaların kandaki zehirli gazdan dolayı uykuya meyilli olduğunu anlattı.
Solunum cihazıyla oksijen tedavisinin yaklaşık 2 saat sürdüğünü dile getiren Koç, şunları söyledi:
"Bu süre zarfında hastanın uyanık kalarak etkin tedavi alması için 'nefes al nefes ver' şeklinde sesli uyararak hastanın uyumamasını sağlıyoruz fakat bu şekilde takip ettiğimiz aynı anda birçok hasta olması iş gücü kaybına sebep olmakta ve zamanla yarışmaktayız.
Diğer hasta başına geçtiğimizde tekrar uykuya dalmakta ve solunum cihazıyla uyumlu nefes alıp vermemekte. Bunların önüne geçebilmek için yoğun bakımdaki hastaları sesli uyaran maske ve titreşimli yelek projesi tasarladık. Hasta, sesli maske ile uyanmadığında titreşimli yelek tensel uyarı ile hastayı uyaracak."
Koç, oksijen tedavisini etkin alamayanların enfeksiyona yatkınlıklarının arttığını belirterek, bu projeyle yoğun bakımda kalış süresinin kısalacağını ve hemşirelerin iş yükünün de azalacağını sözlerine ekledi.
Doç. Dr. Yağanoğlu da proje kapsamında kullandıkları sensörlerle alınan verilerin öncelikle mikro denetleyici bir cihaza, daha sonra bilgisayar ortamına aktarıldığını, sensörlerden alınacak verilerle mekanizmanın çalıştığını belirtti.
Yağanoğlu, "Bu verilerde anormal bir durum var mı? Bunun tespitine ve bunlara bakarak hastanın doğru zamanda doğru anda o nefesi alıp vermesini sağlayan bir mekanizmaya dönüşmesinde bilgisayar mühendisi olarak yardımcı olduk." dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Geyikoğlu ise proje kapsamında tasarlanacak cihazla ilgili birtakım modülleri birleştirerek problemlerin çözümü için bir odak noktası bulduklarını dile getirerek, ekip olarak giyilebilir cihazlar için proje hazırladıklarını söyledi.