Ankara
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bölge Çalışmaları Enstitüsü Asya Çalışmaları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hatice Çelik, Güney Kore'de yaşanan son gelişmeleri değerlendirdi.
Güney Kore'de muhalefetin, Yoon'un görevinden azledilmesine ilişkin önergeyi meclise taşıması gerektiğini belirten Çelik, sıkı yönetim ilanının gündeme gelmeden önce de muhalefetin bu konuda bazı girişimleri olduğunu hatırlattı.
Çelik, "Fakat şimdiki durumda zaten çok büyük bir siyasi krize dönüştüğü için öncelikle muhalefetin bunu meclisin gündemine taşıması gerekiyor ve açık kaynaklardan teyit edebildiğimize göre 7 Aralık'ta bu oylamanın yapılması bekleniyor." ifadesini kullandı.
Yoon'un azledilebilmesi için meclisteki 300 kişilik parlamentoda en az 200 kişinin oyunun alınması gerektiğini söyleyen Çelik, "Fakat muhalefetin şu an halihazırda sahip olduğu koltuk sayısı, milletvekili sayısı 192. Burada çok büyük bir fark yok gibi. Yani 192'den 200'e 8 kişinin daha evet demesi lazım." diye konuştu.
Çelik, söz konusu süreçte akla gelen ilk sorulardan birinin "İktidar partisinden bu azil sürecine destek gelir mi?" olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:
"İktidar partisi Halkın Gücü Partisi (PPP) lideri Han Dong-hoon bu konuda parti çizgisini net bir şekilde ifade etti. Kesinlikle Devlet Başkanı Yoon'un azil sürecine karşı çıkacaklarını, bunu engelleyeceklerini beyan eden bir açıklamada bulundu. Fakat yine de şunu unutmayalım ki 8 kişilik oy çok da ulaşılması zor bir hedef değil iktidar partisinden muhalefete destek verecek kişi sayısı olarak baktığımızda. Benim beklentim bu 200 kişilik oyun alınabileceği yönünde."
Mecliste 3'te 2'lik çoğunluğun sağlanması halinde sürecin Anayasa Mahkemesine geçeceğini söyleyen Çelik, mahkemenin 9 kişiden oluştuğunu ve azlin onaylanması için en az 6 kişinin "evet" oyu vermesi gerektiğine dikkati çekti.
Parlamentodan yeterli oy çıkmazsa, muhalefet kamuoyu baskısını arkasına alarak devam edecek
Çelik, Anayasa Mahkemesi ile ilgili teknik bir soruna işaret ederek, bu davanın incelenmesi için Anayasa Mahkemesinin 6 ay süresi olduğunu ancak Anayasa Mahkemesi'nde 9 değil 6 kişinin bulunduğunu aktardı.
Bu nedenle davanın incelenmeye başlamayacağını düşündüğünü belirten Çelik, ilk etapta Anayasa Mahkemesindeki eksik üyelerin tamamlanmasının bekleneceğini ve bu nedenle de sürecin uzayabileceğini söyledi.
Çelik, bir diğer ihtimalin de Yoon'un kendisinin istifayı tercih etmesi olduğunu dile getirerek, böyle bir durumda sürecin farklı bir şekilde ilerleyeceğini söyledi.
Parlamentodan yeterli oy çıkmaması ihtimalinin yine de süreci durdurmayacağını kaydeden Çelik, muhalefetin azil süreci bir şekilde gündeme gelene kadar, kamuoyu baskısını arkasına alarak devam edeceğini ifade etti.
Çelik, protestolara bakıldığında halkın demokratik haklarına sahip çıktığının görüldüğünü belirterek, "Muhtemelen halk da bu sürecin yakın takipçisi olacaktır ve barışçıl eylemler devam edecektir. Muhalefet de buradan aldığı yani halktan aldığı güçle bence tekrar ve tekrar bu önergeyi meclisin gündemine taşımaya devam edecektir diye düşünüyorum." dedi.
"Son 50 yılda Güney Kore'nin siyasi tarihinin en önemli günlerinden biri"
Güney Kore'de polisin, Devlet Başkanı Yoon hakkında "sıkıyönetim ilan ederek vatana ihanet ettiği" suçlamasıyla başlattığı soruşturmayı hatırlatan Çelik, sadece Devlet Başkanı Yoon için değil başka üst düzey görevliler için de benzer durumun söz konusu olduğunu kaydetti.
Çelik, "Her ne kadar sıkı yönetim ilanı birkaç saat sonra geri alınmış olsa da geri adım atılmış olsa da sanıyorum 3 Aralık'ı 4 Aralık'a bağlayan gecenin devamında yaşanan bu sıkı yönetim ilanı belki de son 50 yıldır Güney Kore siyasi tarihinin en büyük, en önemli gecelerinden, günlerinden biri haline geldi. Çok büyük bir etkisi olacağını düşünüyorum ben bu noktada Güney Kore siyasi hayatında." diye konuştu.
Tekrar böyle bir durumla karşılaşmamak için ülkede farklı mekanizmaların devreye girmesi ya da bazı anayasal reformlara gidilmesi yönünde bazı değişikliklerin gündeme gelebileceğine işaret eden Çelik, şunları kaydetti:
"Bu da bizim aslında Güney Kore siyasetinde çok yabancı olduğumuz konulardan biri değil. Güney Kore 1948'den itibaren herhangi bir başkan ne zaman göreve gelse, sivil ya da askeri rejim fark etmez, mutlaka başkanlık döneminin süresiyle ilgili tartışmalar gündeme gelir. Tek seferde 5 yıl mı görev yapacak yoksa iki seferde 4'er yıl mı görev yapacak, kimi zaman tek seferlik 7 yıllık bir görev süresi tartışılır. Yine bu tartışmalar önümüzdeki dönemde gündeme gelecektir diye düşünüyorum."
"Yoon'a kamuoyu desteği anketlerde yüzde 20'nin altına indi"
Çelik, Yoon ve eşine yönelik pahalı hediyelerin siyaseti manipüle etmede kullanılması, rüşvet ve hisse senetlerine yönelik iddiaların da söz konusu olduğunu belirterek, "Bu tip konular son dönemde fazlaca yoğunlaşınca ve haliyle muhalefetin de gündemine gelince bu konuda köşeye sıkışmış hissetti diye düşünüyorum. Güney Kore gibi bir toplumda sıkı yönetim ilanının çok ters bir etki yaratacağını tabi ki normalde öngörmesini bekleriz. Fakat muhtemelen kendince belki de bunu bir şekilde bu durumdan kurtulmanın bir yolu, bir çaresi olarak görmüş olabilir ki böyle bir adım attı." dedi.
Yoon'un iç ve dış politikada "çok fazla sıkışmış durumda" olduğunu düşündüğünü dile getiren Çelik, tüm etkenlerin bir araya gelmesiyle son aylarda kendisine kamuoyu desteğinin son yıllardaki en düşük desteklerden birine inmiş durumda olduğunu söyledi.
Çelik, "En son yüzde 20'lerin bile altında açıklanan anket sonuçları vardı. Kamuoyu desteği yüzde 20'lerin bile altına inmişti Yoon için." diyerek, bu rakamın son derece düşük olduğunu ifade etti.
Güney Kore halkının ilk andan itibaren çok hızlı şekilde tepki verdiğine dikkati çeken Çelik, "Halk hemen sokaklara inip meclisin önüne gidip, eylemlerine başladı. Sıkı yönetim ilanını kesinlikle zaten benimsemediklerini gösterdi. Protestolar devam ediyor." dedi.
Çelik, eski Devlet Başkanı Park Geun-hye'nin 2017'de görevinden azledildiğini hatırlatan Çelik, o dönemde de haftalarca süren eylemler yapıldığını, eylemlerin çoğunluğunun barışçıl olduğunu anlattı.
"İnsanlar, Seul meydanlarında ve daha pek çok şekilde barışıl bir şekilde mumlarını yakarak, sessizce oturarak, kimi zaman kitleler halinde yürüyerek tepkilerini dile getirdiler." diyen. Çelik, şunları kaydetti:
"Benim burada beklentim, bu eylemlerin kendisi (Yoon) istifa edene kadar ya da bir şekilde azil süreci başlayana kadar, Meclis ve sonrasında Anayasa Mahkemesi devreye girene kadar devam edeceği yönünde."
Güney Kore'de sıkıyönetim: Neler oldu?
Güney Kore'de birkaç saat süren sıkıyönetim, ülke tarihinden benzer durumları hatırlattı
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon hakkında "vatana ihanet" suçlamasıyla soruşturma başlatıldı
Güney Koreli uzmana göre, ülkesindeki sıkıyönetim ilanı "sivil darbe girişimi"
