Saraybosna
Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da yaşayan 100 yaşındaki Selma Hadzagic ve 109 yaşındaki Ajka Lokmic, hasretle andıkları eski ramazanları anlattı.
Yüzlerinden tebessümün eksik olmadığı asırlık Boşnak nineler Hadzagic ve Lokmic, eski ramazanları, oruç ve ibadetle geçirdikleri günleri anlattı.
Saraybosna'da 200 yıllık tarihi olan bir evde yaşayan 100 yaşındaki Hadzagic, eşini 40 yıl önce kaybettiğini ifade ederek "Eskiden yaşadığım bu sokakta akrabalar olurdu. Zamanla kimileri hayatını kaybetti, kimileri de buradan taşındı. Artık kimse kalmadı." dedi.
Gençliğinde fabrikada çalışmak istediğini ancak evin erkeklerinin izin vermediğini belirten Hadzagic, "Yüksek okul okumadığım için üzgünüm. Tütün fabrikasında birçok kişi çalışırdı. Baba ve erkek kardeşlerim de orada çalışırdı ancak bana izin vermediler." diye konuştu.
Küçük yaştan beri oruç tuttuğunu söyleyen Hadzagic, şunları kaydetti:
"Ramazan geleneğiyle büyüdüm. Anne, baba, kız ve iki de erkek kardeşim vardı. Evimizde oruç tutulur, her gün sahura kalkılırdı. Oruç kesintiye uğramazdı. Ailemde herkes çalıştığı için sırayla iftar edilirdi. Namazımı ve duamı aksatmıyorum. Oruç tutmak zor gelmiyor. Zaten bir iş de yapmıyorum. Gençken bahçe işleriyle uğraşırdık, biraz zor olurdu oruç tutmak."
Hadzagic, hem İkinci Dünya Savaşı hem de Bosna Hersek'te 1992-1995'te yaşanan savaşa tanıklık ettiğini de anlattı.
Selma Hadzagic'in oğlu Enes Hadzagic de annesinin geçen ramazandan itibaren her gün oruç tutamadığını, sağlığı izin verdiği kadar oruç tuttuğunu dile getirdi.
"Artık oruç tutamıyorum"
Saraybosna'nın bir diğer semtindeki 150 yıllık evde yaşayan Ajka Lokmic de 1914'te dünyaya geldiğini, küçük yaşta yetim kalarak Saraybosna'daki akrabalarının yanında büyüdüğünü söyledi.
Hafızasıyla ilgili sorunlar yaşadığını belirten Lokmic, "Bazen sureleri unutuyorum. Üzgünüm ama artık oruç da tutamıyorum. Eskiden ramazanlarda evimiz insanlarla dolup taşardı." sözleriyle eski günleri yad etti.
Lokmic, eski zamanları özlediğini, kendisinin Boşnak geleneğinin örneği olduğunu ifade etti.
Lokmic'in kızı Zumreta Dedajic, annesinin Bosna Hersek'in en yaşlı kadını olduğuna işaret ederek, "Annem muhtemelen Avrupa'nın da en yaşlı kadını olabilir zira, birçok dernek ve medya kuruluşu bize ulaşmaya çalışıyor." dedi.
Annesinin sağlığının iyi olduğunu ancak hafıza ve işitme konularında sorunlar yaşadığını aktaran Dedajic, annesinin geçmişi çok iyi anımsadığını ama yeni bilgileri aklında tutamadığını kaydetti.
Dedajic, annesinin 7'sinden 100 yaşına kadar 93 yıl her ramazan oruç tuttuğunu anlatarak "Son 9 yıldır da sağlığı ve yaşı oruç tutmasına izin vermiyor. Namazını ve duasını aksatmamaya çalışıyor." ifadelerini kullandı.
Lokmic nine, kendisini ziyaret eden Stari Grad Belediye Başkanı İbrahim Hadzibajric'i de tebessümle karşılarken Hadzibajric de 109 yaşındaki Lokmic'i her ramazan ziyaret ettiğini söyledi.
