Cumhurbaşkanı Erdoğan: İsrail'in soykırımı hiçbir zaman unutulmayacak

Ankara

Erdoğan, Şanghay İşbirliği Teşkilatının 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi için gittiği Çin'in Tiencin şehrindeki temaslarının ardından yurda dönüşünde, uçakta gazetecilere açıklamalarda bulundu ve soruları yanıtladı.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in şeref konuğu olarak Şanghay İşbirliği Teşkilatı Zirvesine iştirak ettiğini hatırlatan Erdoğan, zirveye katılımlarının, hem teşkilatla hem de köklü bağları olan Asya ülkeleriyle ilişkilere addettikleri önemin bir nişanesi olduğunu belirtti.

Teşkilat üyesi 10 ülkenin nüfusunun 3,8 milyara ulaştığına, ekonomik büyüklüğünün ise 30 trilyon dolara yaklaştığına dikkati çeken Erdoğan, "Teşkilatın 1996'dan bu yana dinamik bir dönüşüm içerisinde olduğunu görüyoruz. Ekonomik ve ticari alanlardaki işbirliğini ön plana çıkararak bir hüviyet kazanıyor. Teşkilat, aynı zamanda, küresel ve bölgesel sorunların çözümünde rol oynamayı da kendine şiar edinmiştir." ifadesini kullandı.

"Şanghay Ruhu" başlığı altında sıralanan "eşitlik", "istişare", "karşılıklı güven ve fayda", "farklılıklara saygı", "ortak kalkınma" gibi ilkelerin, 2019'da ilan edilen Yeniden Asya Girişimi'nin temel yaklaşımlarıyla da örtüştüğünü anımsatan Erdoğan, şöyle devam etti:

"Bölgemizde ihtilafların barışçıl yollarla çözülmesi için en fazla gayret eden ülkelerin başında geliyoruz. Teşkilatın, ülkemiz dahil diyalog ortaklarıyla irtibatı artırma çabasını bu bakımdan isabetli buluyorum. Zirvede ülkemizin çok taraflı diplomasi geleneği, bölgesel güvenlik ile sürdürülebilir kalkınma politikamız hakkında hitapta bulunduk. Konuşmamda Gazze'deki soykırımı gündeme getirdim. Çin Devlet Başkanı değerli dostum Sayın Şi Cinping ile ilk gün heyetlerimizin de katıldığı verimli bir görüşmemiz oldu. Görüşmede, ikili ilişkiler ve yatırım konularını ele aldık. Ticaret ortağımız Çin ile ekonomik ilişkilerimizi daha dengeli ve sürdürülebilir hale getirmek istiyoruz. Çin tarafıyla istişarelerimizi sürdürüyoruz. Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Üyesi Sekreteri Sayın Say Çi ve heyetiyle bu minvalde verimli bir görüşmemiz oldu. Dışişleri Bakanım, 3 Eylül'de düzenlenecek anma programına katılacak."

Zirve kapsamında, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in yanı sıra Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile gündemdeki konuları ele aldıklarını hatırlatan Erdoğan, "Yine zirveye katılan birçok devlet ve hükümet başkanıyla temaslarımız oldu. Bu görüşmelerde de ikili işbirliği konularıyla birlikte, İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarını da değerlendirdik." bilgisini paylaştı.

"Ufku soğuk savaş ayazında buz tutmuş bir ülke değiliz"

Bir gazetecinin, kendisinin, Çin'in People's Daily gazetesindeki makalesini alıntılayarak, "Bir Çin atasözüne atfen 'Tuhaf zamanlardan geçerken' ifadesini kullandınız. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping bulunduğumuz coğrafyadaki akıl almaz hukuksuzluklara, kilitlenen uluslararası topluma dair nasıl bir yaklaşım içinde? Doğu'nun lokomotifi Pekin, NATO üyesi, Batı'ya entegre bir ülke olan Türkiye'nin, dünyanın 'normalleşmesi' hedefinde oynadığı rolün ve potansiyelinin farkında mı?" sorusunu yöneltmesi üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:

"Çin, Türkiye'nin bölgesel önem ve etkisinin farkında. Bu nedenle Türkiye'yi önemli bir aktör olarak görüyor. Çin ile ilişkilerimizi geliştirmenin gayreti içerisindeyiz. Ekonomik ilişkilerden dijital teknolojilere, enerjiden sağlığa birçok alanda işbirliği fırsatlarını değerlendiriyoruz. Biz, dünyaya yalnızca Doğu-Batı ekseninde bakmıyoruz. Ufku soğuk savaş ayazında buz tutmuş bir ülke değiliz. Doğu ile Batı arasında ayrışmanın değil, yeni köprüler kurmanın gerekli olduğunu devamlı söylüyoruz. Her platformda insanı merkeze alan politikalarımızı savunuyoruz. Savunmaya da devam edeceğiz. Uluslararası sistemlerin tıkandığı bir dünyada, normalleşmenin ancak ve ancak hakkaniyet temelinde çözümlerle sağlanacağına inanıyoruz. Geçmişten ders alıyor, geleceği doğru okuyor ve bu vizyonla yolumuzda ilerliyoruz. Biz diyalog kanallarını açık tutmanın önemine inanıyoruz. Biz, adil ve müreffeh bir dünyanın inşa edilebileceğini düşünüyoruz. Nitekim 'daha adil bir dünya mümkün' derken hep bunu ısrarla işledik, işlemeye de devam ediyoruz. Bu istikamette yolumuza devam etmenin de gayreti içerisindeyiz. Çin'in, uluslararası camianın önemli bir parçası olarak, bizim bu çabamızı desteklemesini bekliyoruz."

Rusya Devlet Başkanı Putin'le yaptığı görüşmenin içeriğine ilişkin soruya ise Erdoğan, şöyle cevap verdi:

"Rusya Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin ile ikili görüşmemizde, Ukrayna-Rusya savaşının adil bir barışla sonlandırılması için yapılabilecekleri ele aldık. Enerji alanında işbirliği, özellikle bu görüşmede ele aldığımız konuydu. Türkiye olarak en başından beri, Ukrayna-Rusya savaşının müzakereler yoluyla sonlandırılabileceğini her daim ele alıyoruz. İstanbul'da gerçekleşen müzakereler bu yolun açık olduğunun en net ispatıdır. Müzakerelerin seviyesinin aşamalı olarak yükseltilmesi, bizim arzu ettiğimiz bir yoldur. Barış umudunu çözüm odaklı ve somut sonuçlara dönüştürmek lazım. Bunun için de liderler seviyesinde bu işi ele almak durumundayız.

Sayın Putin'in son Alaska Zirvesi'nden hangi neticelerle döndüğünü, o görüşmelerde neler düşündüğünü değerlendirdik. ABD Başkanı Sayın Donald Trump ile yaptığı görüşme çok önemliydi. Bu konularda Sayın Putin'in düşüncelerini aldığımız gibi, Ukrayna Devlet Başkanı Sayın Volodimir Zelenskiy ile de ayrıca telefon diplomasisi yöntemiyle bazı görüşmelerimiz oldu. Onunla gerçekleştirdiğimiz bu temaslarda da Sayın Zelenskiy'nin, Sayın Putin'e bakışını görme fırsatını yakaladık. Alaska Zirvesi'nin neticelerini de tekrar değerlendirme imkanını yakaladık. Hem Sayın Zelenskiy hem Sayın Putin'in yaklaşımlarını olumlu buldum. 'Türkiye'de İstanbul sürecinin devamı yönünde bir girişim olabilir' dediğimizde, kendisi bu konuyla ilgili 'niye olmasın' noktasındaydı. Ancak henüz buna hazır değiller."

Kaynak: AA