KDC'den BM'ye uluslararası soruşturma komisyonu kurulması çağrısı

İstanbul/Cenevre

KDC'deki insan hakları durumuyla ilgili BM İnsan Hakları Konseyi tarafından düzenlenen özel oturumda konuşan Muyaya, bu oturumun, Ruanda Savunma Kuvvetleri ve 23 Mart Hareketi (M23) adlı isyancı grubun, Kuzey-Kivu eyaletindeki sivillere yönelik kitlesel insan hakları ihlalleri ve saldırılarının acil durumuna bir cevap niteliğinde olduğunu söyledi.

Saldırıların kasıtlı olarak savunmasız insanları hedef aldığını vurgulayan Muyaya, "Ruanda Savunma Güçleri ve vekilleri, barınma alanlarını askeri hedeflere dönüştürerek, elektriğin olmadığı Goma'da kadın ve çocuklar da dahil olmak üzere binlerce masum insanın hayatını tehlikeye atmış, uluslararası insancıl hukuk ilkeleri sistematik olarak ihlal edilmiştir." diye konuştu.

Muyaya, Goma'nın işgaline yol açan saldırıda en az 3 bin kişinin öldüğünü, 3 bin kişinin de yaralandığını belirterek, "Ruanda, sivilleri tarifsiz acılara maruz bırakan ihlallerin doğrudan sorumlusudur." dedi.

KDC'de işlenen insan hakları ihlallerini incelemek üzere uluslararası soruşturma komisyonu kurulması çağrısında bulunan Muyaya, "Komisyon, bu suçlardan kimin sorumlu olduğu gerçeğini ortaya çıkarma ve sorumluların hesap vermesini sağlayacak tavsiyelerde bulunma yetkisine sahip olmalıdır." ifadesini kullandı.

Muyaya, Goma'ya derhal ve sınırsız insani yardım erişimini sağlamanın hayati önem taşıdığına dikkati çekti.

Konseyi, Ruanda'yı işlediği savaş suçlarından ve insanlığa karşı işlediği suçlardan sorumlu tutmaya çağıran Muyaya, "Başta Ruanda olmak üzere bazı devletlerin müdahalesini kesinlikle reddediyoruz. Topraklarımızda faaliyet gösteren silahlı gruplara lojistik, askeri ve mali destek sağlamışlardır." diye konuştu.

BM Yüksek Komiseri Türk, KDC'deki çatışmaların insani krizi daha kötüleştirdiğini söyledi

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise BM İnsan Hakları Konseyi tarafından düzenlenen KDC'deki insan hakları durumuyla ilgili özel oturumda konuştu.

KDC'deki insan haklarıyla ilgili durumu yıllardır yakından takip ettiğini söyleyen Türk, bu konuda çok endişeli olduğunu dile getirdi.

Türk, Kuzey-Kivu eyaletinin başkenti Goma'yı birçok kez ziyaret ettiğini hatırlatarak, Nisan 2024'te ülkeye yaptığı ziyaret sırasında bu korkunç çatışmanın mağdurlarıyla tanıştığını ve bunlar arasında cinsel şiddete maruz kalmış kadınların olduğunu da anlattı.

KDC'de güvenlik güçleri ve Goma'yı ele geçiren isyancı grup M23 arasında devam eden çatışmalar nedeniyle şiddetin tırmandığına ilişkin uyarıda bulunduklarını anımsatan Türk, "Yıl başından bu yana Ruanda ordusu tarafından desteklenen M23 silahlı grubu, Kuzey-Kivu ve Güney Kivu eyaletlerindeki saldırılarını yoğunlaştırdı. Güney Kivu'da şu anda gerginlikler artıyor." dedi.

Türk, yaşanan bu gerginliğe müdahale edilmemesi halinde KDC'nin doğusundaki halk ve ülke sınırlarının ötesindeki durumun daha da kötüye gidebileceği uyarısında bulundu.

"26 Ocak'tan bu yana yaklaşık 3 bin kişi öldürüldü ve 2 bin 880 kişi yaralandı"

M23 ve müttefikleri tarafından yoğun bölgelere, ağır silahlar kullanılarak KDC'nin silahlı kuvvetlerine ile müttefiklerine karşı saldırılar düzenlendiğini kaydeden Türk, "Bu saldırılar, insan haklarına ve uluslararası insancıl hukuka saygı açısından ciddi endişelere yol açıyor. Tüm ihlalleri ve suistimalleri kınıyorum. Sivil halk, bu çatışmada bir kez daha şiddet sarmalının içinde kalmış durumda. 26 Ocak'tan bu yana yaklaşık 3 bin kişi öldürüldü ve 2 bin 880 kişi yaralandı. Gerçek rakamlar muhtemelen çok daha yüksek." diye konuştu.

Türk, M23'ün sivil nüfusa su temin eden elektrik altyapısını bombaladığına dair güvenilir raporlar olduğuna işaret ederek, çatışmaların, sürekli insan hakları ihlallerinin sonucu olan kronik bir insani krizi daha da kötüleştirdiği vurguladı.

KDC'de yıl başından bu yana 500 binden fazla kişinin yerinden olduğunu aktaran Türk, bu rakamın halihazırda yerinden edilmiş 6,4 milyon kişiye eklendiğine işaret etti.

Türk, "İnsani yardımlar için çok önemli olan Goma Havalimanı, M23 ve Ruanda güçleri tarafından kullanılamaz hale getirildi. KDC'deki Birleşmiş Milletler İstikrar Misyonu (MONUSCO) ve insani yardım kuruluşlarına ait depolar yağmalandı. Bölgede şiddetin tırmanma riski hiç bu kadar artmamıştı. Devletler veya devlet dışı aktörlerin yanı sıra ilgili taraflar üzerinde nüfuz sahibi olan herkes, bir yangını önlemek ve barış süreçlerini desteklemek için çabalarını iki katına çıkarmalı." ifadelerini kullandı.

KDC'deki çatışmalar

KDC'nin doğusunda yaşanan çatışmalar nedeniyle yıl başından bu yana 500 binden fazla kişi yerinden oldu.

BM, Goma şehrinin kontrolü için çıkan çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısının 3 bine yaklaştığını bildirdi.

Bölgedeki birçok köy ve kasabanın kontrolünü ele geçiren M23, son olarak Kuzey-Kivu eyaletinin başkenti Goma'yı ele geçirmişti.

M23'ün ateşkes ilan etmesi üzerine KDC hükümeti, "isyancıların tek taraflı ateşkes ilanının yanıltıcı bir propaganda" olduğunu savunarak, çatışmaların devam ettiğini duyurmuştu.

BM ve KDC'nin M23'e destek vermekle suçladığı Ruanda ise iddiaları reddediyor.

KDC'nin doğusunda güvenliği sağlamak amacıyla bölge ülkeleri tarafından 23 Mart 2009'da imzalanan barış anlaşmasının bozulmasıyla "23 Mart Hareketi" adı altında ortaya çıkan grup, daha sonra M23 şeklinde anılmaya başlamıştı.

M23, büyük ölçüde Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame'nin de kabilesi olan Tutsilerden oluşuyor.

Kaynak: AA