Ankara’da Rus diplomasisi, Abu Dabi’deki Aliyev–Paşinyan temasıyla eşzamanlı mı?
Son zamanlarda Ankara-Moskova hattında ciddi bir diplomatik yoğunluk yaşanıyor. Hem Rusya hem de Türkiye, bölgesel ve küresel gelişmeleri karşılıklı olarak nasıl okuduklarını anlamaya çalışıyor.
Türkiye, NATO üyesi olmasına rağmen, Rusya ile Suriye ve Libya'da askeri müttefik konumuna gelebilen tek ülke. Sovyetler Birliği’nin eski nüfuz alanlarında da Türkiye'nin hatırı sayılır bir etkisi var.
Kim ne derse desin, Rusya Federasyonu belki de en çok Türkiye ile ikili ilişkilere önem veriyor. Kremlin, Ankara’nın Orta Asya Türk Cumhuriyetlerindeki ağırlığını ve Türkiye’nin Bakü ile Erivan üzerindeki etkisini net biçimde görebiliyor.
Leonid Slutsky Başkanlığındaki Rus Heyeti TBMM’de…
Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı Duma’nın Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Leonid Slutsky, milletvekilleri Aleksey Çepa ve Avar kökenli Roza Chemeris ile birlikte, Rusya’nın Ankara eski Büyükelçisi Aleksey Yerhov’un da yer aldığı heyetle TBMM’de temaslarda bulundu.
Heyeti, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay kabul etti. Rus heyeti, Ankara’ya ulaşır ulaşmaz Anıtkabir’i ziyaret ederek çelenk koydu.
Görüşmelerin ardından Oktay, konuk heyet onuruna TBMM'de bir yemek verdi.
Abu Dabi Zirvesiyle kesişen gündem…
Ankara’daki görüşmeler yalnızca ikili ilişkiler bağlamında değil, bölgesel jeopolitik dengeler açısından da stratejik bir anlam taşıyordu. Rusya-Ukrayna savaşı, Gazze krizi, Doğu Avrupa, Doğu Akdeniz ve Balkanlar’daki gelişmeler ile Güney Kafkasya’ya dair başlıklar görüşmenin çerçevesini oluşturdu.
Ziyaretin zamanlaması özellikle dikkat çekiciydi. Aynı günlerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Abu Dabi’de tarihi bir zirve gerçekleştirdi. Bu gelişme, Güney Kafkasya’da diplomatik trafikte yeni bir aşamaya işaret ederken, Ankara ile Moskova'nın sürece bakışı parlamenter düzeyde ele alındı.
Ekonomik Gündem: 100 Milyar dolarlık hedef…
Görüşmelerin bir diğer önemli başlığı ekonomik ilişkilerdi. Türkiye ile Rusya’nın 100 milyar dolarlık ticaret hedefi doğrultusunda enerji, turizm ve eğitim gibi stratejik alanlardaki iş birliği olanakları değerlendirildi. Bu temaslar yalnızca mevcut ticari ilişkilerin güçlendirilmesi değil, aynı zamanda yapısal entegrasyon hedeflerini de içeriyordu.
Heyetin yapısı ve diplomatik yansımaları…
Heyete Leonid Slutsky başkanlık etti. Komite Başkan Yardımcısı Aleksey Çepa ve Avar kökenli Roza Chemeris de heyette yer aldı. Chemeris’in annesi Elmira Glubokovskaya ile kayınpederi Mihail Glubokovski’nin de eski Duma üyeleri olması, Rusya’da siyasal elitin kuşaklar arası sürekliliğine işaret ediyor.
Dikkat çeken bir diğer isim ise Rusya’nın Ankara eski Büyükelçisi Aleksei V. Yerhov oldu. Ankara’daki görev süresince edindiği deneyimle Türkiye’nin reflekslerini iyi tanıyan Yerhov’un, Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilciliği’ne getirilebileceği konuşuluyor. Moskova’nın, bu tercihinde “ezberleri bilen” bir figüre yönelmesi, Rus diplomasisinin hafızaya dayalı stratejisini yansıtıyor.
Bu bağlamda, Yerhov’un göreve dönüşü bazı kulislerde şu esprili ifadeyle yorumlanıyor: “Bekri Mustafa imam olduysa, ortalık karışıktır.” Rusya da belli ki yeni yüzler yerine geçmişi bilen isimlerle ilerlemeyi tercih ediyor.
Parlamenter düzeyde stratejik diyalog…
Fuat Oktay, görüşmelere dair açıklamasında yalnızca ikili ilişkilerin değil, küresel gelişmelere ilişkin konuların da yapıcı zeminde ele alındığını belirtti. Parlamenter diplomasinin etkinliğine vurgu yaptı. Oktay’ın sosyal medya paylaşımında ise bu ziyaretin çok boyutlu bir stratejik eşgüdüm sağladığı ifade edildi.
TBMM Dışişleri Komisyonu'nun daha önce Moskova’daki temasları hatırlandığında, iki ülke arasındaki parlamenter diyalogun süreklilik arz ettiği görülüyor. Ankara-Moskova hattındaki bu görüşmeler, bölgesel istikrarın inşasında önemli bir yer tutuyor.
Abu Dabi’deki zirvenin anlamı…
Ankara’daki temaslarla eşzamanlı gerçekleşen Abu Dabi zirvesi, yalnızca bir tesadüf değildi. Aliyev-Paşinyan görüşmesi, bölge barışı açısından tarihi bir kırılma anı oldu. Bu kez Brüksel, Moskova veya Washington sürecin içinde değildi. Görüşme, tamamen doğrudan ve aracısız gerçekleştirildi.
Görüşmenin en çarpıcı yanı, tarafların bölgede barışı sabote eden güçlerin kim olduğunun farkında olmalarıydı. Ermenistan, artık bölgesel gerçekleri daha net okuyor; Azerbaycan ise sadece sahada değil, diplomaside de oyun kurucu konumunu güçlendiriyor.
Görüşülen temel başlıklar:
- Zengezur Koridoru: Azerbaycan, Ermenistan üzerinden Nahçıvan’a kara bağlantısı talep ediyor.
- Barış Kavşağı Güzergâhı: Ermenistan’ın önerdiği, Karadeniz–Hazar–Basra bağlantılı uluslararası lojistik ağ.
- Kargo Güvenliği: Kontrolün uluslararası – ve Rusya dışı – güvenlik şirketlerine devri.
- Koridordaki Yatırımlar: Amerikan ve Avrupa şirketlerinin bu ulaştırma projelerindeki artan rolü.
Neden Abu Dabi?
Görüşmenin Abu Dabi’de yapılması rastlantı değil. BAE’nin ilgisi tamamen ekonomik çıkarlara dayanıyor. Bu süslü fistanlı güruhun, sağmayacağı keçiye ot vermeyeceği ortada.
BAE, Ermenistan’daki en büyük yabancı yatırımcı konumunda ve Azerbaycan’da da milyarlarca dolarlık projeleri var. Bölgedeki barış, bu yatırımların geleceği açısından kritik. BAE ayrıca kendini “bölgesel barış arabulucusu” olarak konumlandırmaya çalışıyor.
Rusya’sız yeni bir dönem mi?
Avrupalı uzmanlara göre Ermenistan ve Azerbaycan, Rusya’nın Güney Kafkasya’daki etkisini sınırlayarak yeni bir döneme giriyor. Barış, artık Moskova’nın değil, tarafların doğrudan inisiyatifiyle şekilleniyor.
AB’nin dolaylı desteğiyle gelişen bu süreçte Brüksel, bölgede Rus etkisinin kırılmasını stratejik öncelik olarak görüyor. Sessiz ama etkili bir Avrupa gölgesi, Erivan ile Bakü’nün barış inşasında belirleyici oluyor.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://armenpress.am/tr/article/1224515
https://www.kommersant.ru/doc/7873692
https://www.dv.kp.ru/daily/28333/4477946/
https://south24.net/news/newse.php?nid=2399
https://www.opensanctions.org/entities/Q108691440/
https://www.bbc.com/russian/articles/c0j4vdp4gjzo
https://oxu.az/tr/siyasett/abu-dabi-gorusmesi-barisa-giden-yolun-hatlari
https://marksist.org/ukrayna-isgali-natonun-genislemesi-ve-turkiyenin-vetosu/
https://www.agos.com.tr/tr/yazi/35150/pasinyan-ve-aliyev-abu-dhabi-de-biraraya-geldi
TBMM Dışişleri Komisyonu olarak Rusya Devlet Duması Dışişleri Komisyonu Başkanı Sayın Leonid Slutsky ve beraberindeki heyetle gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde, Türkiye ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerin mevcut durumuyla birlikte geleceğine dair kapsamlı ve çok verimli… pic.twitter.com/rYldPwRM4m
?t=qvb2V5Te9MYYMDM_YbuzHw&s=19
https://apnews.com/article/armenia-azerbaijan-aliyev-pashinyan-abu-dhabi-72cf31b11dd3dfe2e47fafce6f325251
https://www.reuters.com/world/middle-east/armenia-azerbaijan-leaders-meet-thursday-abu-dhabi-peace-plan-2025-07-09/
https://jam-news.net/meeting-in-abu-dhabi-how-close-are-azerbaijan-and-armenia-to-peace-without-russias-involvement/
https://www.euronews.com/2025/07/10/armenia-and-azerbaijan-move-closer-to-peace-pushing-russia-out-from-the-south-caucasus
https://riamo.ru/news/politika/proschitat-hody-erdogana-putin-menjaet-spetspreda-na-fone-obostrenija-s-baku/?from=inf_cards
https://am.sputniknews.ru/20250710/pashinyan-i-aliev-zavershili-peregovory-v-abu-dabi-oni-dlilis-poryadka-5-chasov-91186248.html
https://www.aljazeera.com/news/2025/7/10/draft-deal-to-end-bitter-conflict-agreed-4-months-ago-but-timeline-for-sealing-complex-deal-remains-uncertain