Federasyon mu iki devlet mi? KKTC seçimleri ve bölgesel jeopolitik!
Aylar önce (30-06-2025) Güney Kıbrıs’ta Türkiye’ye ve İngilizlere karşı devrim çağrısı yapan yeni bir örgüt ortaya çıktığını, buna karşılık Kuzey Kıbrıs’ta Türkiye’ye iltihak çağrısı yapan sivil bir hareket kurulduğunu, Adada kutuplaşmanın derinleştiğini ("TİH’in hedefi büyük: Rum kesimi dahil tüm Ada için iltihak vizyonu!") yazmıştım. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Adanın güneyindeki Rumlar gibi düşünenlerin olduğunu sizlerde biliyorsunuz. Öyle ki 1974 Barış Harekâtını, Türk Ordusunun adayı işgali gören marjinal gruplar dahi mevcut.
KKTC seçim sonuçları…
Kıbrıs’ın kuzeyindeki Türk yönetimi, yeni liderini seçmek için 19 Ekim Pazar günü sandığa gitti. Resmî olmayan sonuçlara göre seçimleri, ana muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman kazandı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK), cumhurbaşkanlığı seçiminde 777 sandıktan 753’ünün açıldığını duyurdu. Bu sonuçlara göre CTP lideri Tufan Erhürman oyların yüzde 62,80’ini, mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ise oyların yüzde 35,77’sini aldı.
KKTC vatandaşı birçok kişi, bu seçimi Türkiye ile daha derin bir uyum kurmak ya da Avrupa’nın geri kalanıyla daha yakın bağlara yönelmek arasında bir tercihle sandık başına gitti. Ancak gözlemciler, seçime katılımın düşük olduğunu belirtiyor.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise, Kıbrıs’ta ana muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) lideri Tufan Erhürman’ın kazandığı cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “KKTC’de yapılmış olan seçim, çok düşük bir katılımla gerçekleşmiştir. Kıbrıs Türklüğünün kaderi bu katılımla temsil edilemeyecek durumdadır. Seçim sonucu, seçim kurulu tarafından açıklanmış olsa dahi KKTC Parlamentosu acilen toplanmalı; seçim sonuçlarını ve federasyona dönüşün kabul edilemeyeceğini ilan etmeli; Türkiye Cumhuriyeti’ne katılma kararı almalıdır.”
Ersin Tatar’ın seçim kaybettiren görüşleri…
Ersin Tatar, Kıbrıs’ta iki devletli çözüm modelini savunuyor. 65 yaşındaki Tatar’a göre Kıbrıs Türk halkının geleceği, Türkiye ile tam uyum içinde hareket etmekten geçiyor. Bu çerçevede Tatar, Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve sosyal politikalarına daha yakın bir Kıbrıs Türk devletinin uluslararası alanda tanınması için çaba gösteriyor. Kıbrıs’ın kalıcı olarak iki devlete bölünmesini güçlü biçimde destekleyen Tatar, federatif bir çözümün artık gerçekçi olmadığını düşünüyor.
Tatar’ın çizgisi, Türkiye’nin Kıbrıs politikasına da paralel. Seçim sürecinde Ankara’dan çok sayıda üst düzey isim —İçişleri eski Bakanı Süleyman Soylu, Milli Savunma eski Bakanı Hulusi Akar, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ ve eski futbolcu Mesut Özil gibi— Tatar lehine kampanyalara destek vermek üzere Ada’ya gitmişti. Bu durum, Türkiye’nin özellikle iktidarın seçimlerdeki etkisini yeniden gündeme getirdi.
Tatar, 2020 seçimlerinde Mustafa Akıncı’nın rakibiydi. O dönemde Akıncı, kendisi ve ailesinin MİT aracılığıyla tehdit edildiğini, adaylıktan çekilmesinin istendiğini öne sürmüştü. Ancak Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği ve Ersin Tatar bu iddiaları kesin bir dille reddetmişti.
Tufan Erhürman’ın seçim kazandıran söylemleri…
Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) lideri Tufan Erhürman ise federasyon temelli çözüm modelini savunuyor. Erhürman’a göre, iki devletli çözüm, Kıbrıs Türklerinin ekonomik ve siyasi izolasyonunu sonlandırmak için gerçekçi bir yol değildir. Bunun yerine, Kıbrıs Cumhuriyeti ile 2017’de kesilen resmi müzakerelere yeniden başlanmasını savunmaktadır.
Erhürman, Kıbrıs sorununda iki toplumlu, iki bölgeli ve federatif bir çözüm modelinin hem Ada’da kalıcı barışı sağlayacağına hem de Kıbrıs Türklerinin uluslararası toplumda eşit ortak statüsünü güçlendireceğine inanıyor. Bu yaklaşım, CTP’nin uzun yıllardır benimsediği “Birleşik Kıbrıs” vizyonuyla da örtüşüyor.
Sosyal demokrat çizgiyi temsil eden Erhürman, seçilmesi durumunda Birleşmiş Milletler’in uzun süredir desteklediği federal çözüm çerçevesinde yeni bir müzakere süreci başlatacağını açıklamıştı. Ona göre müzakere masasına dönüş, doğrudan ticaretin ve temas kanallarının açılması kadar, Kıbrıs Türk halkının uluslararası meşruiyetinin güçlenmesi açısından da önem taşıyor.
Kıbrıs’ta seçim sonrası gelişmelerin Ankara boyutu…
Kuzey Kıbrıs’taki seçim sonuçları, sadece Ada’daki siyasi dengeleri değil, Türkiye’nin Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Rusya ile olan ilişkilerini de yakından ilgilendiriyor. Cumhuriyetçi Türk Partisi lideri Tufan Erhürman’ın cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması, Kıbrıs müzakerelerinin yeniden başlaması yönünde yeni bir umut doğurdu. Federasyon temelli çözüm vizyonunu savunan Erhürman’ın zaferi, Avrupa Birliği ve Kıbrıs Cumhuriyeti nezdinde olumlu karşılandı. Çünkü Brüksel ve Lefkoşa, uzun süredir iki toplumlu ve iki bölgeli federal bir çözümü destekliyor. Bu durum, Türkiye-AB ilişkilerinde doğrudan bir dönüşüm yaratmasa da, diplomatik atmosferin yumuşamasına zemin hazırlayabilir.
AB açısından bu sonuç sembolik bir önem taşıyor. Kuzey Kıbrıs’ın uluslararası statüsünde kısa vadede bir değişiklik beklenmiyor; ancak Erhürman’ın müzakere isteği, Avrupa fonlarının, doğrudan ticaretin ve insan hareketliliğinin önünü açabilecek teknik kolaylıklar sağlayabilir. Brüksel, süreci dikkatle izleyecek ve olası ilerlemelerde somut adımlar atılmasını isteyecektir.
Washington cephesinde ise öncelik her zaman olduğu gibi istikrar ve Birleşmiş Milletler çerçevesidir. ABD, Kıbrıs’ta çözümün federasyon temelli olmasından yana. Bu nedenle Erhürman’ın seçilmesi, Washington’un Ada’daki diplomatik hedefleriyle uyumlu bir gelişme olarak görülüyor. Amerikan yönetimi, yeni dönemde müzakerelerin yeniden başlamasını destekleyebilir ve süreci teşvik edici bazı diplomatik araçlar devreye sokabilir.
İngiltere açısından bakıldığında, ülkenin garantörlük statüsü nedeniyle Kıbrıs’taki her gelişme Londra’nın güvenlik politikalarıyla doğrudan bağlantılı. İngiliz yönetimi, Ada’da istikrarın korunmasını öncelikli görüyor. Bu nedenle federasyon yönelimli bir liderin seçilmesi, İngiltere tarafından temkinli bir iyimserlikle karşılanabilir. Londra’nın tavrı büyük olasılıkla “müzakerelere destek” ve “istikrar vurgusu” ekseninde kalacaktır.
Rusya’nın tutumu ise daha pragmatik ve fırsat odaklı olacaktır. Moskova, Kıbrıs’ta doğrudan bir nüfuz alanına sahip değil, ancak Doğu Akdeniz enerji denkleminde Türkiye ve Batı arasında oluşabilecek her boşluğu kendi lehine değerlendirme eğiliminde. Erhürman’ın Avrupa yönelimli söylemleri, Rusya için bir kayıp olarak görülmez; aksine Moskova, bu süreçte enerji projeleri veya diplomatik pazarlık alanlarında esneklik arayabilir. Eğer müzakereler enerji işbirliğini kolaylaştırırsa, Rusya bunu jeoekonomik avantaj olarak kullanacaktır.
Türkiye açısından seçim sonucu hem risk hem de fırsat barındırıyor. Risk tarafında, Erhürman’ın federasyon vurgusu, Ankara’nın son yıllarda benimsediği “iki devletli çözüm” yaklaşımıyla çelişiyor. Bu durum, Türkiye’nin kuzeydeki siyasi etkisini yeniden tanımlamasını gerektirebilir. Ayrıca iç politikada da farklı tepkiler doğurabilir; MHP lideri Devlet Bahçeli’nin seçime yönelik sert eleştirileri, bu durumun işareti olarak okunabilir.
Bununla birlikte, sürecin Türkiye için doğurabileceği fırsatlar da göz ardı edilemez. Erhürman’ın Türkiye ile yakın istişare içinde olacağını vurgulaması, yeni dönemde diyalog kanallarının açık kalacağını gösteriyor. Eğer müzakereler yeniden başlarsa, Ankara hem garantörlük rolünü sürdürerek bölgesel pazarlıklarda etkili olmayı hem de enerji, ticaret ve güvenlik konularında yeni işbirliği alanları yaratmayı hedefleyebilir.
Erhürman’ın zaferi, Kıbrıs sorununda yeni bir sayfa açma potansiyeli taşıyor. Bu gelişme, Avrupa Birliği ve ABD tarafından temkinli bir iyimserlikle karşılanırken, İngiltere ve Rusya tarafından dikkatle izleniyor. Asıl belirleyici unsur ise Türkiye’nin bu yeni döneme nasıl tepki vereceği olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tebrik mesajı ile Bahçeli’nin eleştirileri arasındaki fark, Ankara’nın iç dengelerini ve dış politika çizgisini şekillendirecek önemli bir gösterge olarak görülüyor. Kıbrıs’ta önümüzdeki aylarda atılacak adımlar, yalnızca Ada’nın geleceğini değil, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki jeopolitik konumunu da derinden etkileyecek.
Ada’da İsrail’in sessiz etkisi var mı?
KKTC seçimlerinde İsrail faktörü de kritik bir boyut oluşturuyor. Ada’da hem Güney hem de Kuzey Kıbrıs’ta Yahudi vatandaşlar bulunmakta ve küçük olmalarına rağmen ekonomik ve diplomatik ilişkiler açısından etkili bir konumda yer alıyorlar. İsrail şirketlerinin enerji, teknoloji, turizm ve inşaat alanlarında her iki kesimde de önemli yatırımları mevcuttur. Bu durum, KKTC’deki siyasi gelişmelerin yalnızca iç siyaseti değil, aynı zamanda bölgesel ekonomik dengeleri ve uluslararası işbirliği ortamını da doğrudan etkileyebileceğini göstermektedir.
Federasyon temelli çözüm yaklaşımı, İsrail’in yatırımlarının güvenliğini artırabilir. İki taraflı ilişkilerin normalleşmesi, enerji altyapısı, ortak ticaret ve turizm projelerinin sürdürülebilirliği açısından öngörülebilir bir ortam yaratır. Özellikle Doğu Akdeniz’deki doğal gaz ve enerji işbirliği projelerinde, federasyon modelinin uygulanması, İsrail’in hem Kuzey hem Güney Kıbrıs’taki ekonomik çıkarlarını korumasına ve riskleri minimize etmesine imkân tanır. Buna karşılık, iki devletli çözüm modeli belirsizlikleri derinleştirebilir. Resmî tanınma eksikliği ve siyasi izolasyon riski, yatırımların güvenliğini tehdit ederken, enerji ve altyapı projelerinde planlama ve yatırım kararlarını zorlaştırır.
Ayrıca, İsrail’in Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ne yönelik silah ve savunma yardımları da dikkate alınmalıdır. İsrail, özellikle savunma ekipmanları, füzeler ve deniz güvenliği teknolojileri sağlayarak, Doğu Akdeniz’deki enerji ve güvenlik dengelerini güçlendirmeye çalışmaktadır. Bu destekler, Rum Kesimi’nin güvenliğini artırmak, enerji altyapısının korunmasını sağlamak ve Türkiye’nin bölgedeki etkisine karşı bir denge oluşturmak amacıyla yapılmaktadır. ABD ve Batı ile koordineli yürütülen bu politikalar, İsrail’in stratejik çıkarlarını korumak ve Doğu Akdeniz’deki enerji projelerini güvence altına almak için kritik bir araç olarak görülmektedir.
Bu nedenle KKTC’deki seçimler sadece Ada içi siyasi tercihleri değil, Ankara’nın bölgedeki jeopolitik hesaplarını ve büyük güçlerle olan ilişkilerini de doğrudan etkileyen bir parametre olarak okunmalıdır. Erhürman’ın zaferi, federasyon görüşmelerinin yeniden başlaması olasılığını güçlendirirken, Türkiye’nin stratejik hamleleri, Doğu Akdeniz enerji politikaları ve diplomatik ilişkileri açısından kritik bir dönemeçtir. İsrail’in ekonomik yatırımları ve Rum Kesimi’ne yönelik askeri destekleri, bu sürecin uluslararası boyutunu daha da derinleştirerek, Ada’daki siyasi kararların çok katmanlı bir jeopolitik çerçevede değerlendirilmesini gerektiriyor.
Rum Yönetimi ve Ankara’dan Erhürman’a ilk mesajlar…
KKTC’nin yeni Cumhurbaşkanı seçilen Tufan Erhürman’a hem Rum Yönetimi hem de Türkiye’den tebrik mesajları geldi. Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis, Erhürman’ı tebrik ederek, kendisiyle görüşmeyi sabırsızlıkla beklediğini belirtti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise sosyal medya paylaşımında, “Türkiye olarak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını ve çıkarlarını Kıbrıs Türkü kardeşlerimizle birlikte her türlü platformda savunmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı. Her iki mesaj da, KKTC’deki seçimlerin hem Ada içi diplomasi hem de Türkiye-Rum Yönetimi ilişkileri açısından dikkatle izlendiğini ortaya koyuyor.
Ankara’da yetişti, Kıbrıs sorununa hakim: Tufan Erhürman…
Tufan Erhürman, 11 Eylül 1970 tarihinde Lefkoşa’da doğdu. Orta ve lise eğitimini Türk Maarif Koleji’nde tamamladı. Mezun olduğu Türk Maarif Koleji, 1964 yılından bu yana aktif olup, Kıbrıslı Türklerin 1963’te başlayan toplumlararası sorunlar nedeniyle Lefkoşa’nın kuzeyine yerleşmeleri sonucu kurulan ve başlangıçta “Köşklüçiftlik İngiliz Okulu” adı verilen bir eğitim kurumudur. 1967 yılında Maarif Dairesi’ne devredilmiştir.
1988’de mezuniyetin ardından hukuk eğitimi için Ankara Üniversitesi’ne girdi. Burada lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi gördü. 2001 yılında "İdarenin Yargı Dışı Denetimi ve Ombudsman" başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. 1995-2001 yılları arasında Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’nde kamu hukuku alanında öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Daha sonra KKTC’ye dönerek Doğu Akdeniz Üniversitesi ve Yakın Doğu Üniversitesi’nde akademisyenlik yaptı ve 2014 yılında hukuk doçenti unvanını aldı. 2008-2010 yılları arasında Kıbrıs Sorunu müzakerelerinde görev aldı.
Erhürman, 2013 genel seçimlerinde milletvekili seçildi ve 13 Kasım 2016’da Cumhuriyetçi Türk Partisi genel başkanı oldu. 2018 genel seçimlerinde yeniden milletvekili seçilen Erhürman, Halkın Partisi, Toplumcu Demokrasi Partisi ve Demokrat Parti ile kurduğu dörtlü koalisyonun ardından 2 Şubat 2018’de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti başbakanı olarak göreve başladı. 8 Mayıs 2019’da Halkın Partisi’nin koalisyondan ayrılması üzerine istifasını sundu ve 22 Mayıs 2019’da Cumhuriyetçi Türk Partisi genel başkanı olarak yeniden Ana Muhalefet Partisi lideri oldu.
19 Ekim 2025 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, resmi olmayan sonuçlara göre oyların yüzde 62,80’ini alarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçildi. Seçim, Erhürman’ın federasyon temelli çözüm yaklaşımını ve Kıbrıs Cumhuriyeti ile müzakerelere dönüş vaadini ön plana çıkardı.
Tufan Erhürman, 1979 doğumlu çevre mühendisi Nilden Bektaş ile evli olup, çiftin Toprak adında bir oğlu vardır.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://turkmaarifkoleji.org/
https://www.bbc.com/turkce/articles/c4gwp1jrz87o
https://bianet.org/haber/tufan-erhurman-kimdir-312687
https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/1910202525
https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/1910202524
Error: Tweet not found?t=TaxKjjYEu1ggD4YS3QZTbg&s=19
https://www.diken.com.tr/bahcelinin-kibristaki-sonuclara-itirazi-var-kktc-parlamentosu-acilen-toplanmali/
https://tr.euronews.com/2025/10/19/kktcnin-yeni-cumhurbaskani-tufan-erhurman-kimdir-neyi-savunuyor
https://www.aydinlik.com.tr/haber/tufan-erhurmanin-esi-nilden-bektas-erhurman-kimdir-kac-yasinda-551935
https://www.dikgazete.com/yazi/tih-in-hedefi-buyuk-rum-kesimi-dahil-tum-ada-icin-iltihak-vizyonu-8014.html
https://www.ekathimerini.com/politics/1284315/turk-cypriot-moderate-wins-vote-in-major-policy-shift-in-conflict/
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kktcde-resmi-olmayan-sonuclara-gore-tufan-erhurman-ulkenin-yeni-cumhurbaskani-secildi/3720752
https://english.aawsat.com/world/5199062-turk-kibrislilar-seçim-oy-verdi-seçim-daha-derin-türkiye-baglari-veya-daha-yakin-ab-iliskileri
https://www.kibrispostasi.com/c58-GUNEY_KIBRIS/n579117-nikos-hristodulidis-tufan-erhurmani-tebrik-etti-gorusmeyi-sabirsizlikla-bekliyorum
https://kibrisgazetesi.com/turkiye-disisleri-bakanligi-kibris-turk-halkinin-huzur-refah-ve-kalkinmasina-yonelik-gayretlere-katkida-bulunmaya-devam-edecegiz/
https://anlatilaninotesi.com.tr/20251019/cumhurbaskani-erdogandan-kuzey-kibristaki-secim-sonrasi-aciklama-sayin-tufan-erhurmani-tebrik-1100308665.html