Savaş lobisi bu güzel kadını kim neden öldürdü?
Neşet Ertaş’ın unutulmayan “Doyulur mu doyulur mu / Canâna kıyılır mı /Canâna kıyanlar / Hakk'ın kulu sayılır mı” türkü sözü, geçtiğimiz günlerde Suriye'de işlenen bir cinayeti hatırlattı. Can kim canan kim sorusunu biraz olsun cevaplamak gerekir.
Suriye‘de bir türlü sular durulmuyor. Pers/Şii yayılmacılığının Suriye karargâhı, Esat üzerinde nüfuzunu kaybetmemek adına her türlü yöntemi deneme kararlılığında. Siyasi cinayetler, suikastlar buna dâhil. Bu yeni bir süreç sayılmaz.
1979 İran devriminden itibaren Suriye’nin bölgesel dış politikasının bel kemiğini oluşturuyor. Başka türlü Nusayri azınlığın Suriye yönetimini muhafaza etmesi nerdeyse imkânsız. İran istihbaratı, ordusu tüm birimleriyle Suriye’de faaliyet gösteriyor.
Deyim yerindeyse Esat onlardan habersiz adım bie atamıyor. Hatta İranlılar benzer gerekçelerle Suriye’de bulunan Ruslara dahi kol saati göstermekten çekinmiyorlar. Bu anlatılacaklar işte o kıskançlığın nasıl bir cinayete dönüştüğünün hikâyesi. Olayın odağındaki isim ise Suriye Cumhurbaşkanlığı Özel Danışmanı Luna eş-Şibl.
Korkunç iddia! İşkenceyle öldürüldü sonra aracına konuldu, “trafik kazası” denildi!..
İki hafta önce Şam şehir yollarından birinde meydana gelen trafik kazasında, Cumhurbaşkanı Esad’ın Danışmanı Luna eş-Şibl’in içinde bulunduğu araç, yoldan çıkarak çok sayıda kazaya neden olduğunu, danışmanın ağır yaralandığını, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybettiği haberleri, özellikle Avrupa ve Lübnan basınında yer aldı.
Ölümü ile ilgili rivayetler muhtelif. Bazı görgü tanıkları, BMW'sinin zırhlı bir araç tarafından çarpıldığını ve trafiğin ortasına zorla itildiğini iddia etmişler.
Basına sızdırılan fotoğraflardaki araç enkazının, resmi açıklamanın suikastı örtbas etme girişimini gösterdiğini savunanlar da mevcut. Ayrıca, kafasındaki yaralanmalar ve tedavi gördükten sonra hastanede öldüğü yönündeki haberlerin doğruluğu çoğunlukla şüpheli bulunuyor.
Luna eş-Şibl’inin yaralı veya ölü bedenini taşıyan araç, Al-Shami Hastanesi'ne ulaştığında, arkadaşları ve şoförü, herkesin içeri girmesini engelleyen maskeli silahlı bir grubun gelişiyle aynı zamana denk gelen bilinmeyen bir yerde gözaltına alındılar.
Bu silahlı grubun varlığı, hastanenin başkanlık kordonu içerisinde yer almasından dolayı. Çünkü Şam Batı Parkı Al-Malky caddesinde bulunan Al-Shami Hastanesi merkezi bir hastane. Suriye'nin siyasi ve askeri seçkinleri tarafından kullanılıyor. Dolayısıyla sürekli güvenlik çemberi içinde kontrol altında tutuluyor.
Luna'nın eşi Ammar Saati’nin de hastaneye girişi engellenmiş ve aşağılayıcı muameleye maruz kalmış olması düşündürücü.
Anlaşılan kirli savaşın çarkına su taşıyanların biletleri kesiliyor. Suriye derin devleti yeni süreç için yol temizliği yapıyor. Ammar Saati’nin bu durum karşısında deli divaneye döndüğü, yakın arkadaşı iş ortağı, Cumhuriyet Muhafızları ve Dördüncü Zırhlı Tümen adlı birliklerin komutanı, gizli polis ve istihbaratın başı, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın kardeşi, Beşşar Esad'dan sonra otoriteyi elinde bulunduran iki numaralı isim Maher Esad'ın ofisiyle iletişime geçmesine rağmen herhangi bir yanıt alamaması, ailenin gözden çıkarıldığını gösteriyor.
Rejimin Luna’nın ölümüne verdiği tepki de anlamlıydı. Bildirildiğine göre, Cumhurbaşkanlığı Sarayı Genel Sekreterliği Başkanı olan bir Dürzi yetkilisi olan Mansur Azzam, Şibl'i hastanede ziyaret etti ve cenazesine katıldı; ancak rejimden başka çok az kişi ortalıkta görünüyordu ve ölen üst düzey yetkililer için gelenek olduğu üzere tabutunun üzerine Suriye bayrağı örtülmemişti.
Resmi ve gayriresmi rejim medyası, kazayı ve sonrasını neredeyse hiç haber yapmadı ve Beşşar, diğer üst düzey yetkililer öldükten sonra alışkanlığının aksine, Şibl hakkında henüz kişisel açıklamalarda bulunmadı, taziye mesajı yayınlamadı. Şibl, Ağustos 2023'ten bu yana Dürzi protestolarının Esad'ın devrilmesini talep ettiği memleketi Süveyda ili yerine hızla Şam'da toprağa verildi.
Güzel gazeteci neden öldürüldü?
Luna Al-Shibl bir trafik kazasına karışmadı ancak gizli işkence odalarında öldürüldü. Öldürülmesine ilişkin birkaç nedenden söz edilebilir. Bu nedenlerin önemlileri şunlardır:
1- Suriye ve Lübnan'daki İran projesine ilişkin büyük bir tehlikeli gizli bilgi deposu yani karakutuydu. Ayrıca Suriye rejiminin liderinin en yakınındaki isimlerdendi. Adeta sır katibiydi. Suriye'nin komşu ülkeler ve Arap Ligi ile münasebetlerin normalleşme temayülü göstermesi nedeniyle eski bağlantılarından dolayı gerçek bir tehlike haline geldi.
2- İran Devrim Muhafızları tarafından Suriye'deki tüm İran hareketleri hakkında bilgi sızdırmakla suçlandı.
3- Kocasıyla birlikte mali imparatorluk kurarak Rusya'ya kaçmaya çalışmakla suçlandı.
4- Putin'in Fars projesine ilişkin tüm bilgileri sızdırmakla suçlanmak.
5- Suriye'de İran-Rusya rekabetinin de etkili olması söz konusu. Kardeşi Tuğgeneral Molham, İsrail'le işbirliği yaptığı ve sözde direniş ekseni liderlerinin Şam'daki İran Büyükelçiliği'ndeki toplantıya İsrail'e bildirmekle suçlanmıştı.
Shibl'in kardeşi Tuğgeneral Mulham al-Shibl, üç ay önce, iddiaya göre İsrail’e Suriye'deki İran askeri faaliyetleri hakkında bilgi sızdırdıktan sonra ortadan kayboldu. Hatırlarsanız; İsrail savaş uçakları da İran Büyükelçiliğini bombalamış, üst düzey İranlı yetkiler ölmüştü.
General daha önce Rusya'nın yakın müttefiki Belarus'ta askeri ataşe olarak görev yaptı, ancak şu anki durumu hakkında bilgi yok. Kaybolması, Şam'daki büyükelçiliğin yanındaki 1 Nisan saldırısı da dahil olmak üzere, ülke genelinde üst düzey İran ve Hizbullah figürlerini hedef alan İsrail saldırılarındaki artışın ardından gerçekleşti. Kendisi ve eşi henüz ortaya çıkmadı. Belarus veya Rusya'da olduğu düşünülüyor. Ailecek öldürülmüş olabilir.
Rus nüfuz ajanı mıydı?
Rejimin çekirdeği için çalışarak Shibl, kendisi de seçkinlerin bir üyesi oldu. Saraydaki rolüne ek olarak, 2022'de Şam şehir merkezinde lüks Rus restoranı Nash Kray'ı açtı; diğer Rusya bağlantılarıyla ilgili spekülasyonlar göz önüne alındığında dikkate değer bir hareketti.
6- Bu arada Luna, üst düzey Rus yetkililerle kendi ilişkilerini geliştirmişti ve bildirildiğine göre son haftalarda tüm ailesini Soçi'ye taşımaya çalışıyordu. Kardeşi gibi bazı kaynaklar onun da Beşar'ın İranlılarla askeri konularda yaptığı toplantıların içeriklerini sızdırdığını iddia ediyor.
7- Diğerleri ise kocasının Mahar el-Esad'a yakınlığının ona İran'la ilgili istihbarata yakın erişim sağladığını ve sarayın çifti son üç ayda izole edip Ammar Saati’yi de Haziran ayında Şam Üniversitesi'ndeki görevinden kovmasına yol açtığını ileri sürüyor.
Bu düşünce tarzına göre, Esad veya İranlı destekçileri, devam eden İsrail saldırıları sırasında Shibl ve ailesini karşı istihbarat tehdidi olarak görmüş olabilir.
8- Sınırlarını aşmak. Şibl ve Saati'nin, iletişim şirketi Emma Tel'i kuran First Lady'nin artık kenara itilmiş ortağı olan Khodr Ali Taher ile yakın bir şekilde çalıştıkları bildirildi. Üçlü, Beşar ve Esma'nın bilgisi olmadan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya'daki mülkler aracılığıyla Suriye'den büyük uluslararası transferler de dahil olmak üzere ekonomik faaliyetlerde bulundular .
Eğer doğruysa, Esadlar Şibl'in yetkisini aşarak ve kendileri tarafından onaylanmayan girişimlerde bulunarak aldatıcı ve sadakatsiz davrandığına inanmış olabilirler. Bu senaryoda, rejim çapında kendi kurallarına göre oynamaları veya benzer bir kaderle karşılaşmaları için bir uyarı olarak onun ölümünü ayarlayabilirlerdi.
Alternatif olarak, Şibl'in Beşar ile söylentilere göre ilişkisi ve onun faaliyetleri hakkında yakın bilgisi, onu ortadan kaldırılması gereken bir yük haline getirmiş olabilir.
Üst düzey bir Suriyeli yetkili, sıkıntılarının İran ve Hizbullah'ın kendisini casusluk şüphesiyle hedef almasıyla başladığını, kardeşinin ve kocasının yakında hapse atılacağını veya öldürüleceğini öngördüğünü söyledi
Suriye'deki yaygın ve baskın kanaat; Luna Al-Shibl’in her halükarda trafik kazası sonucu değil Suriye rejimi istihbaratının bilgisi ve denetimi altında İran Devrim Muhafızları İstihbaratı tarafından öldürüldüğü şeklinde.
Luna eş-Şibl; gazetecilikten saraya...
Suwayda’da 1975’te Dürzi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Luna Al-Shibl, Suriyeli bir gazeteciydi. Kasım 2020'den bu yana Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı'nda özel medya danışmanı olarak görev yapıyordu.
Shibl, 2010'da Suriye televizyonuna geçmeden önce Al Jazeera için muhabir olarak çalıştı. Orada, 2011 ayaklanmasının ilk günlerinde kararlı bir şekilde Esad yanlısı haberciliğiyle rejimin dikkatini çekti.
Kısa bir süre sonra, uzun süredir iletişim sorumlusu olan Buseyna Şaban/Bouthaina Shaaban ile birlikte çalıştığı Cumhurbaşkanlığına işe alındı. Buseyna Şaban, Hafez Esad'ın kızı Bushra Esad ile yakın arkadaşlığından dolayı Beşar Esat’ın da güvendiği bir isim. Kasım 2020’de Buseyna Şaban’ın yerine Beşar Esed onu “Siyaset ve Medya Danışmanlığı” görevine atadı.
Luna Al-Shibl, Ocak 2014'teki Cenevre 2 konferansında Suriye hükümetini temsil eden heyetin bir üyesiydi. Kasım 2020'de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, kendisini cumhurbaşkanlığının özel medya danışmanı olarak atayan bir karar yayınladı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin Suriye ile ilgili yaptırım uyguladığı isimler arasında yer alan Luna Al-Shibl, Suriye-İran ve Rusya tarafları arasındaki tüm görüşmelere katılmış ve bu görüşmeleri kayıt altına almış ve özetini tutmuştur.
Şibl, daha sonra Esad'ın yakın çevresinin bir parçası haline geldi ve ona Suriye'deki üst düzey toplantılarda ve yurt dışı seyahatlerinde eşlik etti. SANA'nın o dönemki haberine göre, Şibl, geçen yılın Eylül ayında Esad'la birlikte Çin'e seyahat etmişti. Bu, 2004'ten bu yana ilk ziyaretiydi.
Luna Al-Shibl’in rejim içerisindeki en güçlü destekçisinin Suriye istihbaratının önde gelen isimlerinden Ali Memlük olduğu iddia edilmektedir.
Evilikleri, mesleki ve siyasi kariyerini belirlemiş!..
2006’daki İsrail-Hizbullah Savaş haberleri ile tanınan Luna Al-Shibl, ilk evliliğini Lübnan asıllı Fransız gazeteci İran ajanlığı ile itham edilen Sami Kleib/ Kulaib ile yapmıştı. Sami Kleib ile dört sene evli kaldıktan sonra boşandı. Kleib’e İran ajanı denilmesinin sebebi, Hizbullah yanlısı el-Mayadin televizyonunda çalışmasıydı.
Daha sonra 2016 yılında, Halk Meclisi üyesi National Union of Syrian Students/Suriyeli Öğrenciler Ulusal Birliği'nin başkanı, parlamento üyesi ve cumhurbaşkanının kardeşi, 4. Zırhlı Tümeni'nin Suriye'de sıklıkla İran askeri personeli ve milis vekilleriyle birlikte faaliyet gösterdiği ordu komutanı Maher el-Esad'ın bilinen ortağı Ammar Saati ile evlendi.
Bu bağlantı, ABD hükümetinin Ağustos 2020'de çifti yaptırıma tabi tutma kararına katkıda bulundu ve onları Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası kapsamındaki kitlesel vahşetlerle bağlantılı "üst düzey hükümet yetkilileri" olarak nitelendirdi.
Sarayın etkili kadınlarındandı!..
On yıldan fazla bir süre önce Esad'ın acımasız baskılarına verdiği açık destek, medya meselelerinin çok ötesinde portföyler ve başkanın kendisiyle söylentilere göre bir ilişki dahil olmak üzere rejim içinde meteorik yükselişine yol açtı.
Shibl, portföyünü iletişimin ötesine genişleterek hızla yükseldi. Ocak 2014'te, ülkenin geleceğine dair Cenevre II Konferansı'nda Suriye dışişleri bakanının arkasında belirgin bir şekilde oturuyordu . Görünüşe göre Esad, onun sahadaki ordu subaylarıyla iletişim kurmasına ve askeri operasyonlar hakkında tavsiyelerde bulunmasına da izin verdi.
Kasım 2020'de Esad, Şibl'i başkanın özel danışmanı olarak terfi ettirdi. Şam, on yıllık diplomatik izolasyondan sonra Arap Birliği'ne yeniden katılmak için kampanya yürütürken, bu konuda onun en önemli danışmanlarından biri olarak görev yaptı ve Zirve'de onun arkasında oturdu. Ayrıca Esad'ın 2023'te Çin'e yapacağı seyahat de dahil olmak üzere önemli uluslararası angajmanların kadrosunda önemli bir rol oynadı .
Luna Al-Shibl Beşar Esed ile röportaj yapmak isteyen uluslararası medya kuruluşlarına onay veya ret kararlarını doğrudan verebiliyordu ve bu, onun yetki alanındaydı. Şibl’in görev tanımında, Esed’in ülke içerisindeki ziyaret edeceği yerlerini ve programlarını belirleme de vardı.
Esma Esat, Luna Al-Shibl’i istemiyordu!..
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın danışmanlarından Luna el-Şibıl'in öldürülmesi, özellikle Şam'da yaygın spekülasyon ve söylentilere yol açtı. Ölümünün ardından birçok kişi bunu, First Lady Esma el-Esad'a yakın iş adamı Ebu Ali Hadr ve "petrolün vaftiz babası" Hüsam el-Katerci'nin etkisiz hale getirilmesi de dahil olmak üzere bir dizi yakın tarihli olayla ilişkilendirmeye başladı.
Ayrıca, Cumhuriyet Sarayı haznedarı Yaşar İbrahim'in zehirlenmesi ve Esma el-Esad'ın kanser teşhisi ve tedavi sürecindeki yokluğu hakkında sızıntılar oldu. Bu olaylar, "Luna Yavrusu" olarak bilinen Luna el-Şibıl'in öldürülmesiyle sonuçlandı.
Luna Al-Shibal'in kocası Ammar Al-Saati'nin Suriye dışına çıkması yasaklandı ve Suriye istihbarat servisleri ve İran Devrim Muhafızları tarafından soruşturma altında.
Luna eş-Şibıl'in ölümü nasıl anlaşılmalı?
Luna eş-Şibıl'in ölümü, hassas bir uluslararası dönüm noktasında daha fazla iç değişimin habercisi olabilir. Çünkü Shibl, rejimin en üst düzey Dürzi üyelerinden biriydi.
Şam'daki birçok kişi onun ölümünün bir suikast olduğuna ikna olmuş durumda ve bunu yakın zamanda önemli rejim figürlerinin ortadan kaldırılmasıyla ilişkilendiriyor.
Bu ortadan kaldırmalar dizisi ve şahin figürlerin kamuoyundan dışlanması, bazıları tarafından Suriye-Körfez yakınlaşması ve Türkiye ile olası yakınlaşma ile bağlantılı olarak görülüyor. Bu olayların arkasındaki nedenlerle ilgili çeşitli söylentiler dolaşıyor.
Bir senaryoya göre Esad, BAE ve diğer Arap ülkelerine ekonomik nüfuza sahip savaş ağaları ve kilit güvenlik liderleri de dahil olmak üzere kendisine yakın olanları ortadan kaldırma sözü verdi. Buna Ali Mamlouk gibi isimlerin etkisiz hale getirilmesi ve "Suriye ordusu" ile güvenlik şubelerinin yetkilerinin değiştirilmesi dahildir.
Rejim destekçileri arasında yaygın olan üçüncü bir söylenti, Esad'ın yaşam koşullarını iyileştirmek ve iyi bir yatırım ortamı sağlamak için benzeri görülmemiş bir düzeltici hareket başlattığına dair.
Bu, Arap ülkelerinin iç işlerini temizleyerek ve yolsuzluğu bastırarak içinde bulundukları koşullarla örtüşüyor. Destekçiler, bunun Türklerin Esad ile flörtleri, Arap ilişkilerinin yeniden kurulması ve Esad ile normalleşmeyi suç sayan bir Amerikan yasa tasarısının geri çekilmesiyle aynı zamana denk geldiğine inanıyor.
Körfez yatırımları, mali destek ve Türkiye ile ticaret sayesinde Suriye'de ekonomik iyileşme öngörüyorlar ve bu da daha güçlü bir lira ve daha düşük fiyatlara yol açıyor.
Benim anladığım Esat’ın sır katibi, yakın (!) çalışma arkadaşı Luna, kocası ve kardeşi Fransa, İsrail, Rusya ve İran için nüfuz ajanlığı yapmışlar. Artık nasıl bir aileyse, önüne gelene vermişler bilgileri. Türkler hariç.
“Su testisi su yolunda kırılır” diye boşuna söylemişler.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş kaynakça
https://sanasyria.org/en/?p=333511
https://shamihospital.com/News/En
https://www.ynetnews.com/article/s1xkiepp0
https://www.newarab.com/news/assads-media-advisor-luna-al-shibl-dies-after-car-crash
https://www.syria.tv/ن-علاقة-لونا-الشبل-بروسيا-وساعاتها-الأخيرةتلفزيون-سوريا-يكشف-تفاصيل-جديدة-عن
https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/demise-syrias-second-lady-shakes-assad-regime
https://www.middleeastmonitor.com/20240708-syria-presidential-adviser-luna-al-shibl-dies-in-car-crash/
https://www.al-monitor.com/originals/2024/07/who-was-luna-al-shibl-adviser-syrias-assad-who-died-car-crash