Ankara
Kurduğu Anavatan Partisi'nin (ANAP) 1983 genel seçimlerinden birinci çıkmasının ardından 1989 yılına kadar Başbakanlık görevini yürüten ve TBMM tarafından 31 Ekim 1989'da Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Turgut Özal, 17 Nisan 1993'te Cumhurbaşkanlığı döneminde vefat etti.
Derlenen bilgilere göre, bankacı baba ve öğretmen annenin çocuğu olan Özal, 1927'de Malatya'da dünyaya geldi.
Babasının mesleği sebebiyle ilk, orta ve lise eğitimini farklı şehirlerde tamamlayan Özal, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümünden 1950'de mezun oldu.
Daha sonra Elektrik İşleri Etüt İdaresi'nde çalışmaya başlayan Özal, ABD'de "mühendislik ekonomisi" alanında tamamladığı uzmanlık eğitiminin ardından Türkiye'de Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlendi.
Semra Özal ile 1954'te evlenen ve 3 çocuğu olan Özal, askerlik görevini Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olarak 1961-1962 arasında yerine getirdi.
Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) kurulmasında önemli rol üstlenen, 1967-1971 arasında bu kurumun müsteşarlığını yapan Özal, Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Koordinasyon Kurulu ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulundu.
Dünya Bankası'nda 1971-1973 yıllarında danışman olarak görev alan Özal, çeşitli sanayi kuruluşlarında çalıştı, Madeni Eşya Sanayii Sendikası Başkanlığı görevini yürüttü.
Siyasi hayatına 1977 genel seçimlerinde Milli Selamet Partisi'nden İzmir Milletvekili adayı olarak adım atan Özal, milletvekili seçilecek oyu alamadı.
24 Ocak Kararları'nın hazırlanmasında büyük rol oynadı
Daha sonra 1979 yılı sonlarına doğru Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, aynı dönemde DPT Müsteşarlığı görevini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye'nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Ekonomide liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve "24 Ocak Kararları" olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o dönemdeki faaliyetleri nedeniyle "sandalyesiz bakan" olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiye'ye kredi imkanının ve ihracatta başarının sağlandığı bu dönemde Özal, izlenen para politikası konusunda hükümetle anlaşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı görevinden 1982'de istifa etti.
Silahlı saldırıda elinden yaralandı
ANAP'ı 20 Mayıs 1983'te kuran Özal, aynı yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümet'i kurarak Başbakan oldu. Özal, 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme iddiasıyla ortaya çıkan ve iktisadi konulara ağırlık veren ANAP, bu dönemde kitlelere ulaşmak için "orta direk" temasını kullandı.
İlk olarak ekonomiye yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
ANAP'ın 18 Haziran 1988'de Ankara Atatürk Spor Salonu'nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi'nde yaptığı konuşma sırasında silahlı saldırıya uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, "Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah'ın verdiği ömrü, O'nun isteğinden başka alacak yoktur, biz de O'na teslim olmuşuzdur." diye konuştu.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, saldırı sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl hapse çevrilen Demirağ, 4 yıl hapis yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992'de affedildi.
Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi
Döneminin sorunlarına farklı bakış açılarıyla yaklaşan, Türkiye'nin ekonomik ve sosyal gelişimine önemli katkılar sağlayan Özal döneminde, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan "Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)", 1989'da hazırlanan "Master Plan" ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özal'ın ayrı önem verdiği bu projeyle bölge halkının gelir düzeyinin artırılması, yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
TBMM tarafından 31 Ekim 1989'da Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Özal, 9 Kasım 1989'da başladığı bu görevde, ekonomik alanda attığı önemli adımların yanı sıra dönemin büyük sorunları arasında yer alan terörle mücadele konusunda da farklı strateji izledi.
İlk kez sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun çözümü için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
Cinayet iddiaları üzerine mezarı açıldı
Turgut Özal, 17 Nisan 1993'te 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük geziden sonra Cumhurbaşkanlığı döneminde vefat etti.
Ölümünden 19 yıl sonra 2012'de "cinayet sonucu öldüğü" iddiaları üzerine otopsi için Özal'ın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna göre, mevcut bilgi ve bulgularla Özal'ın kesin ölüm sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.
Kaynak: AA