Ankara
Antalya'nın Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu 2025'te, moderatörlüğünü TRT World sunucularından Alican Ayanlar'ın üstlendiği "21. Yüzyılda Ayrımcılık ve Irkçılıkla Yüzleşmek" paneli düzenlendi.
Panele, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının (AGİT) Müslümanlara Karşı Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel Temsilcisi Büyükelçi Evren Dağdelen Akgün, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri'nin İslamofobi Özel Temsilcisi Büyükelçi Mehmet Paçacı, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Müslüman Karşıtı Nefretle Mücadele Koordinatörü Marion Lalisse, Leeds Üniversitesi'nde akademisyen Prof. Salman Sayyid ve Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şener Aktürk katıldı.
Büyükelçi Akgün, Müslüman karşıtlığının (İslamofobi) yalnızca mağdurlarını değil, toplumun tüm kesimlerini etkilediğini vurguladı.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde, günde her iki Müslümandan birinin ayrımcılığa maruz kaldığını söyleyen Akgün, bazı AB ülkelerinde görülen Müslüman karşıtlığı seviyelerinin "endişe verici" olduğunu belirtti.
Akgün, "Din ve etnik kökene dayalı şiddet, demokrasilerimizi kalbinden vururken, toplumumuzun dokusunu aşındırıyor." diyerek, bu soruna hedef odaklı zihniyetle yaklaşılması çağrısı yaptı.
Müslüman karşıtlığının, ırkçılığın bir türü olduğunu vurgulayan Akgün, ayrımcılığa maruz kalan kesimlerin toplumdan ayrıştığını ve demokratik süreçlerde yer alamadığını dile getirdi.
Akgün, yasal sistemlerin, değişen çok kültürlü ortamla uyumlu olması gerektiğinin altını çizdi.
"Bir insan hakları meselesi"
Büyükelçi Paçacı, insan hakları hareketleri ve yasal düzenlemelerle elde edilen gelişmelere rağmen ırkçılık ve ayrımcılığın değişen şekillerde kendini göstermeye devam ettiğini belirtti.
Müslüman karşıtlığı ve yabancı düşmanlığında artış görüldüğünü aktaran Paçacı, bunların, katılım ve temsil ilkeleri üzerine inşa edilen demokratik toplumları tehdit ettiğini kaydetti.
Paçacı, Batılı toplumlarda Müslümanlara karşı olumsuz önyargıların ve nefret söylemlerinin arttığına dikkati çekerek, "Bu söylemler yalnızca Müslümanları ötekileştirmiyor, aynı zamanda sosyal ayrışmayı artırarak birlikte barış içinde yaşama çabalarını baltalıyor." ifadesini kullandı.
Müslüman karşıtlığının bir insan hakları meselesi olduğunu vurgulayan Paçacı, Müslüman karşıtı söylemin, dünya genelinde yaklaşık 1,5 milyar Müslümanı "insanlıktan çıkaran tehlikeli bir ortam" oluşturduğunu söyledi.
"Müslümanlar hakkında yanlış izlenimler aşılanıyor"
Lalisse, ırkçılığın pek çok ülkede yaygın bir sorun olduğuna işaret ederek, kültürel ve dini boyuta evrilen ayrımcılıkla yalnızca bireysel düzeyde değil, yapısal anlamda da mücadele edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Siyasi söylemlerde ve ana akım medyada nefretin normalleştirildiğini ifade eden Lalisse, Müslümanların topluma katkılarının göz ardı edildiğini ve bunun yerine haklarında yanlış izlenimler aşılandığını belirtti.
Lalisse, çok kültürlülüğün Avrupa'da varlığını sürdüreceğini kaydederek, Müslüman nüfusu yoğun AB ülkelerinde ayrımcılık konusunda özellikle dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
"Hükümetler, Müslüman karşıtlığının yaygınlaşmasına neden olan aktörler arasında"
Prof. Sayyid, Müslüman karşıtlığının yaygınlaşmasına en çok neden olan aktörler arasında hükümetlerin ve siyasi figürlerin bulunduğunu belirterek, Müslüman karşıtlığıyla mücadelenin "demokrasi ve özgürlükler için verilen bir savaş" olduğunu dile getirdi.
Müslüman karşıtlığının son yıllarda hızla arttığını kaydeden Sayyid, çok kültürlülüğü öğreten eğitim programlarının sayısının ve kapsamının artırılması çağrısı yaptı.
"Çok kültürlülük hala bir hedef"
Prof. Dr. Aktürk, çeşitli ülkelerde yasaklanan dini sembollerden bahsederek, ayrımcılığın dünya genelinde görülen bir sorun olduğunu belirtti.
Farklı dünya görüşlerinden insanların bir arada yaşayabildiği çok kültürlü ortamın henüz ulaşılamamış bir hedef olduğunu ifade eden Aktürk, buna gerekçe olarak, farklı dinlerden insanların bir araya gelerek paylaşım yapmasının dünya tarihinde uzun zaman almış olmasını gösterdi.