Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Tacikistan-Türkiye Sanayi İş Forumu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye ekonomisindeki büyüme eğilimini sürdürülebilir kılmanın yolunun ikili ve bölgesel ilişkileri derinleştirmekten geçtiğine dikkati çekti.
Bu kapsamda, Tacikistan ve Orta Asya bölgesini başarıya giden yolda önemli birer mihenk taşı olarak gördüklerini dile getiren Varank, şunları kaydetti:
“2020’de Tacikistan ile ticaret hacmimizi bir önceki yıla göre yüzde 17 artırarak 323 milyon dolara çıkardık ancak potansiyelimizin hala çok gerisindeyiz. Geçmişte yaklaşık 700 milyon dolarlık bir ticaret hacmini yakalayabilmiştik. Hedefimiz devlet başkanlarımızın da belirlediği şekilde 1 milyar dolarlık ticaret hacmine mümkün olan en kısa sürede ulaşmak. Bunun için bizler siyasiler olarak elimizden ne geliyorsa yapmaya hazırız. Siz değerli iş insanlarımızın özverili çalışmaları, yeni yatırım ve projeleri inanıyorum ki kolaylıkla bu hedefe ulaşmamızı sağlayacaktır.”
Varank, Tacikistan’ın Orta Asya ticaretinin en önemli güzergahlarından olduğuna işaret ederek, ülkenin özellikle son yıllardaki bölgesel ve küresel ekonomiyle entegrasyonunu güçlendirmek için attığı adımları yakından takip ettiklerini söyledi.
“İş birliğini kalıcı hale getirmeliyiz”İki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesinin hem Tacikistan’ın hem de Orta Asya’nın küresel ticaretteki etkinliğinin artması demek olduğunu belirten Varank, bu noktada, Karma Ekonomik Komisyon mekanizması, iş forumları ve sürekli olarak düzenlenecek iş konseyi toplantılarının önemli olduğunu anlattı.
Varank, yeni iş birliği alanları bularak, karşılıklı yatırımları artırarak ekonomik iş ve güç birliğini kalıcı hale getirmenin yollarını aramak gerektiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Türkiye olarak, Tacikistan’a 1300 farklı ürün ihraç ediyoruz ancak kurumlarımız, yaptıkları araştırmada Tacikistan’ın buna ilave olarak 1800 ürünü daha avantajlı şekilde ülkemizden alabileceğini tespit etmiş durumda. Bu açığı fırsata çevirecek olan, bugün burada tesis edilecek iş birlikleri. Tacikistan’ın sağlık sistemine ve sanayisine yönelik hayata geçebilecek potansiyel iş birliği fırsatları olduğunu görüyoruz. Bu minvalde, hastane, ilaç, tıbbi cihaz ve medikal sektörlerindeki paydaşlardan oluşan bir çalışma grubunu DEİK aracılığıyla Tacikistan’a getirebilir, istişarelerde bulunabiliriz. Bu noktada, yaptığımız görüşmelerde Türk Hava Yollarının Duşanbe’ye gerçekleştirdiği seferleri yetersiz bulduğunuzu biliyorum. Başta bakan arkadaşım olmak üzere Tacikistan hükümetinin değerli temsilcileriyle bugün yapacağımız görüşmelerde buna ilişkin neler yapabileceğimizi konuşacağız. Tacikistan’ın kalkınmasına, bölgedeki potansiyelini açığa çıkarmasına elimizden gelen her türlü katkıyı vermeye hazırız.”
“Tecrübemizi Tacikistan’a taşıyabiliriz”Varank, Türkiye’nin yatırımcı-dostu üretim altyapısı ve modern Ar-Ge ekosistemiyle tüm yatırımcılara kucak açtığına dikkati çekerek, teknoparklar, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin, orijinal fikirlerini hayata geçirmeye çalışan tüm yatırımcılara açık olduğunu ifade etti.
Sanayi ve endüstri bölgelerinde pek çok imkanı sanayicilerin emrine sunduklarını ve oldukça cazip bir yatırım teşvik sistemi bulunduğunu söyleyen Varank, “Coğrafi konumumuz, genç nüfusumuz ve iş gücü maliyetlerindeki avantajımız başlıca artılarımız olarak sıralanıyor.” dedi.
Varank, özellikle teknoloji start-up’larında yakalanan ivmenin tüm dünyanın yakın takibinde olduğunu vurgulayarak, geçen yıldan bu yana Türkiye’den 5 şirketin değerini 1 milyar doların üzerinde değerlemeye ulaştığını anımsattı.
Türkiye’ye bakıldığında yatırım yapanın hiçbir zaman kaybetmeyeceği bir fırsatlar ülkesi görüldüğünü belirten Varank, şöyle konuştu:
“Tüm bunlara rağmen ülkemizde şu anda yalnızca 57 Tacikistan sermayeli şirket bulunuyor. Bu sayıyı sanayinin farklı alt sektörlerini de kapsayacak şekilde artırmak istiyoruz. Biz buradaki Tacik kardeşlerimizi önce misafir sonra da yatırımcı olarak Türkiye’ye bekliyoruz. Büyükelçimiz, DEİK ve diğer kurumlarımızdan temsilcilerimiz burada, onlarla koordine olabilirsiniz, sizleri planlı sanayi bölgelerimizde, teknoloji geliştirme bölgelerimizde ağırlayabiliriz. Bu oluşan tecrübeyi de hem ülkemizde değerlendirebiliriz hem de Tacikistan’a taşıyabiliriz.”
“Potansiyellerimizi ortaya çıkaracak şekilde hareket etmeliyiz”Varank, özellikle planlı sanayileşme konusunda tüm dünyadan Türkiye’ye ciddi bir ilgi bulunduğuna işaret ederek, “Türkiye’deki sanayileşme modelini çalışmak isteyen ülkeler var. Biz bu tecrübeyi katma değerli üretimin öncüsü olan teknopark tecrübesini bu ülkeye taşımak istiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Dünyada rekabetçi olmanın yolunun sürdürülebilir yeşil bir üretim ve dijitalleşmeden geçtiğini dile getiren Varank, “Bu iki alanda da potansiyellerimizi ortaya çıkaracak şekilde hareket etmemiz gerekiyor. Burası çevreci üretim açısından, yenilenebilir temiz enerji açısından oldukça ciddi potansiyele sahip bir ülke, buradaki potansiyeli beraberce değerlendirebiliriz.” ifadelerini kullandı.
Varank, Karma Ekonomik Komisyon toplantılarının ticari ilişkileri potansiyeline taşıyabilecek en verimli mekanizmalardan biri olduğunun altını çizerek, sözlerini şöyle tamamladı:
“11. Karma Ekonomik Komisyon toplantımızda diğer yıllardan farklı olarak, 117 somut maddeden oluşan bir eylem planı hazırladık. İkili ve ticari ilişkilerimizi derinleştirmek üzere, bu plan üzerinden daha kararlı ve verimli bir şekilde ilerleyeceğimizi düşünüyorum. Türkiye olarak bu adımları sıkı sıkıya takip edecek, atacağınız her adımda sizlerin yanında olacağız. Sizlerden de özverili çalışmalarınızı artırarak sürdürmenizi istiyoruz.”
Panel yapıldıİş forumunda, Tacikistan Sanayi ve Yeni Teknolojiler Bakanı Sherali Kabir ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Gülle de birer konuşma yaptı.
Türkiye’nin Duşanbe Büyükelçisi Emre Zeki Karagöl, KOSGEB Başkanı Hasan Basri Kurt, Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, DEİK Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Cihangir Fikri Saatçioğlu, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürü Mustafa Erdoğan da iş forumuna katıldı.
Açılış konuşmalarının ardından panel bölümüne geçildi. Bakanlar Varank ile Kabir ve TİM Başkanı Gülle kendilerine yöneltilen soruları yanıtladı.