BAKÜ
Türkiye'nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral, Bakü'yü 1918'de Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtaran Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa'nın (Killigil) anıtının dikilmesinin her Türk'ün arzusu olduğunu söyledi.
Bakü Atatürk Merkezi'nde, Kafkas İslam Ordusunun Bakü'yü kurtarışının 99. yıl dönümü dolayısıyla yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.
Azerbaycanlı sivil toplum kuruluşlarınca gerçekleştirilen toplantıya Büyükelçi Özoral, Askeri Ataşe Tuğgeneral Zafer Ocak, Türk kurumlarının temsilcileri, Azerbaycanlı milletvekilleri ve sivil toplum kuruluşları (STK) temsilcileri katıldı.
Büyükelçi Özoral, Kafkas İslam Ordusunun Bakü'yü kurtararak Azerbaycan devletinin toprak bütünlüğünü sağladığını belirtti.
Osmanlı İmparatorluğu için 1918 yılının tam anlamıyla bir yıkım yılı olduğunu ifade eden Özoral, birçok cephede alınan ağır yenilgilere rağmen Azerbaycan'ın yardımına koşulduğunu anımsattı.
Toplantının ardından gazetecilere açıklama yapan Büyükelçi Özoral, şunları kaydetti:
"Bakü'de Nuri Paşa'nın anıtının dikilmesi doğal olarak her Türk'ün istediği bir husus. Bu inşallah 100. yıl vesilesiyle hayata geçer. Az önce burada yapılan konuşmalarda da bu talep dile getirildi. Önemli olan Azerbaycanlı kardeşlerimizin bu işi isteyip peşinden gitmesi. Burada duyduklarımız bizi ziyadesiyle memnun etti. Gelecek yıl Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurulmasının ve Bakü'nün kurtarılmasının 100. yılı. Bakü'yü kurtararak genç cumhuriyete katılmasını sağlayan Kafkas İslam Ordusu ve Azerbaycan milli ordusunun şehitlerinin hakkettiği biçimde anılması mühim hadise olacaktır."
Birleşik Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı Milletvekili Kudret Hasankuliyev da bugüne kadar Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa için bir anıt yapılmaması dolayısıyla üzüntü duyduğunu, bu konuyu tekrar parlamentonun gündemine getireceğini bildirdi.
Hasankuliyev, "Bu bizim sadece bir vefa borcumuz. Başka bir adı yok. Mutlaka bunu yapacağız." dedi.
Milletvekili Hikmet Babaoğlu da Kafkas İslam Ordusunun sadece Azerbaycanlıları değil, bu topraklarda yaşayan diğer Müslüman halkları da kurtardığını belirterek, "Biz bu günle gurur duyuyoruz. Bakü'nün kurtuluşu 'Bir millet, iki devlet' gerçekliğinin tarihe vurduğu mühürdür." diye konuştu.
Askeri Ataşe Tuğgeneral Ocak da Ermeni çetelerin Rusya ve diğer büyük devletlerden güç olarak Azerbaycan'da katliamlar yaptığını, Nuri Paşa'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun görevlendirmesiyle bölgeyi kurtardığını, katliamı durduğunu ve Azerbaycan'ın bağımsızlığına büyük katkı sağladığını söyledi.
Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kuruldu ve Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde savaştı.
Kardeşi Enver Paşa tarafından komutanlığa atanan Nuri Paşa, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ve Dağıstan'ın Osmanlı'dan yardım talep etmesi üzerine ordusuyla Azerbaycan'ı kurtarmak için görevlendirildi.
Gence'ye 25 Mayıs 1918'de ulaşan Kafkas İslam Ordusundaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı.
Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen Kafkas İslam Ordusu, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtardı.
Kafkas İslam Ordusu, Bakü'nün kurtuluşu için yaptığı savaşlarda bin 130 şehit verdi.
Azerbaycan'ın birçok bölgesinde, Bakü ve civarında, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba'da Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.