Bir yanda açlık, bir yanda obezite

Dünya genelinde 820 milyondan fazla kişi açlıkla mücadele ederken 670 milyonu aşkın yetişkin ve 120 milyonu aşkın 5 ila 19 yaş arası çocukta obezite görülüyor. Gıda güvensizliği, bir yandan yüksek düzeyde yetersiz beslenmenin yol açtığı "akut açlık" diğer yandan da hastalık ve ölüm riskini artıran "sağlıksız beslenme" konusunda endişe yaratıyor.

"Dünya Gıda Günü", Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) 1945'teki kuruluşunun anısına, açlık ve yetersiz beslenmenin her yönüyle ele alınması, herkes için gıda güvenliği ve sağlıklı diyetler sağlanması amacıyla harekete geçilmesi ve bu konuda farkındalık oluşturulması için her yıl 16 Ekim'de dünya çapında kutlanıyor.

Bu yıl "Sıfır Açlık. Yüzde Yüz Beslenme" ve "Açlığın Olmadığı Bir Dünya için Sağlıklı Beslenme" sloganlarının öne çıktığı Dünya Gıda Günü'nde, açlık konusunun sadece insanları doyurmak değil, onları beslemek, sağlıklı yiyeceklerin üretim ve tüketimini eş zamanlı olarak sürdürülebilir olması gerektiği vurgulanıyor.

FAO'nun verilerine göre, yetersiz beslenen kişi sayısının yükselişte olduğu dünya genelinde 820 milyondan fazla kişi, yani 9 kişiden biri, açlıkla mücadele ediyor.

"Gıda güvenliği" denildiğinde sadece gıda miktarının değil, aynı zamanda gıdanın kalitesinin de önemli olduğunu vurgulayan FAO'ya göre, dünya genelinde hastalık ve ölüm riskini artıran en önemli faktör sağlıksız beslenme.

Sağlıklı ve sürdürülebilir diyetlerin herkesçe satın alınabilir ve erişilebilir olması, dünyanın en acil ihtiyaçları arasında yer alıyor.

Sağlıklı bir yaşam için herkesin besleyici gıdaya ulaşması hedeflenirken, bir yandan iklim değişikliği, mahsullerin kalitesini ve miktarını tehdit ediyor; diğer yandan artan gıda israfı, bu hedefe ulaşılmasını daha da zorlaştırıyor.

Dünyada israf edilen yiyecek miktarıyla milyarlarca kişi beslenebilecekken, iklim koşulları nedeniyle gıdaya erişimi az olanların yanı sıra çatışma bölgelerindeki insanlar da açlık ve gıdasızlıkla mücadele etmeye devam ediyor.

FAO'ya göre, dünyada 820 milyonu aşkın kişi açlık çekiyor. Dünya çapında 5 yaşın altındaki 149 milyon çocukta da yaşıtlarına göre büyüme geriliği bulunuyor.

Veriler, dünyada açlıkla mücadelenin yanı sıra yetersiz ve yanlış beslenmeyle de mücadele edilmesi gerektiğini gösteriyor.

Dünyada, 670 milyonu aşkın yetişkin ve 120 milyonu aşkın 5 ila 19 yaş arası çocukta obezite görülüyor. 5 yaşın altındaki 40 milyon çocuk da normal kilosunun üzerinde kiloya sahip.

Hareketsiz yaşam tarzı ve sağlıksız diyetler, bir engele ya da ölüme yol açabilecek bulaşıcı olmayan hastalıklar içinde bir numaralı risk faktörü. Obezite kaynaklı sağlık problemlerinin tedavisinin ülkelerin ulusal bütçelerine yıllık etkisi, dünya çapında 2 trilyon doları buluyor.

Nisanda açıklanan "2019 Küresel Gıda Krizleri Raporu" da dünyada gıdaya erişime ilişkin son durumu gözler önüne seriyor.

Rapora göre, geçen yıl 53 ülkede yaklaşık 113 milyon kişi yüksek düzeyde gıda güvensizliğine maruz kaldı, yeterli gıda tüketememesi nedeniyle hayatı tehlikeye girdi yani akut açlık yaşadı.

Akut açlık durumunun bir önceki seneye göre, geçen yıl 17 ülkede aynı kaldığı ya da arttığı belirtilen rapora göre, akut açlık çekenlerin yaklaşık üçte ikisi Yemen, Kongo, Afganistan, Etiyopya, Suriye, Sudan, Güney Sudan ve Nijerya'nın kuzeyinde yaşıyor. Bunların sayısı da 72 milyonu buluyor.

Gıda güvensizliğine dair bu yıla ilişkin tahminler de yine aynı ülkelerin dünyanın gıda krizinden en çok etkilenen ülkeler olacağı yönünde. Bu ülkelerdeki nüfusun büyük çoğunluğu, bu yıl akut gıda güvensizliği düzeyinde "en acil" konumdakiler arasına girme riski taşıyor.

Önceki yıllarda elde edilen veriler göz önünde bulundurulduğunda, dünya açlık durumunda çok az ilerleme kaydedilmiş olsa da rapora göre, 2016, 2017 ve 2018'de her yıl 100 milyonu aşkın insan akut açlığın çeşitli evrelerini yaşadı.

Rapora göre, gıda güvensizliğinin ana etkenlerinden çatışma ve istikrarsız ortamları, iklim krizleri ve ekonomik türbülanslar geçen yıl da insanların hayatını sarsmaya devam etti.

Geçen yıla çatışma ve istikrarsızlıkların damgasını vurduğu belirtilen rapora göre, üçte ikisi akut açlık çeken 74 milyon kişinin çoğu çatışmalardan etkilenen 21 ülke ve bölgede yaşıyor.

Bunların yaklaşık 33 milyonu Afrika'daki 10 ülkede, 27 milyonu aşkın bir kısmı Asya'nın batısında ya da Orta Doğu'daki 7 ülke ve bölgede, 13 milyonu Asya'nın güneyinde ve güneydoğusunda, 1,1 milyonu ise Doğu Avrupa'da yaşıyor.

Mülteci ve göçmenlerin gıda ihtiyacının, bu yıl da özellikle Bangladeş ve Suriye'deki bölgesel krizlerde kendini göstereceği vurgulanan rapora göre, siyasi ve ekonomik krizin devam etmesi halinde Venezuela'da da yerinden edilen insanların, göçmenlerin ve mültecilerin sayısının artması öngörülüyor.

Rapora göre, iklim ve doğal afetler geçen yıl 29 milyon kişiyi daha akut gıda güvensizliğine itti.

Daha önceki yıllarda olduğu gibi geçen yıl da iklim koşulları kaynaklı açlığa maruz kalan bireylerin çoğu Afrika'da yaşıyor. Yaklaşık 23 milyonu bulan bu insanlar, öncelikli olarak iklim krizleri kaynaklı akut gıda güvensizliği çeken 20 ülkede yaşıyor.

Bu yıla ilişkin tahminler, iklim değişikliği ve çatışma koşullarının gıda güvensizliğine yol açmaya devam edeceği ve birçok bölgeyi ağır şekilde etkileyeceği yönünde.

Rapora göre, Afrika'nın güneyindeki bazı bölgelerdeki kurak mevsim koşulları ve Orta Amerika'da Honduras, Guatemala ve El Salvador'un bazı bölümlerini içeren "Kurak Koridor"daki koşullar, tarımsal üretim beklentilerini düşürdü.

Rapora göre, özellikle Burundi, Sudan ve Zimbabve'de 10,2 milyon kişi akut gıda güvensizliğine yol açan temel etkenlerden olan ekonomik şoklar nedeniyle açlık çekiyor.

Kaynak: AA