Ankara
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadelede işçi haklarına ilişkin rehber hazırladı.
CHP'den yapılan yazılı açıklamaya göre, Ağbaba'nın hazırladığı "Kovid-19 Salgınında İşçi Hakları" rehberinde, milyonlarca işçiyi ilgilendiren konu başlıklarına değinildi.
8 soru ve 8 cevap şeklinde hazırlanın rehberde, işverenin, işçinin rızası ve onayı olmadan tek taraflı olarak çalışanı ücretsiz izne çıkartamayacağı aktarıldı. İşçinin onayı olmaksızın uygulanan ücretsiz izin uygulamasının, işveren tarafından iş sözleşmesinin tek taraflı feshi anlamına geldiği, bu noktada işçilerin işe geri dönüş davası açabileceği kıdem ve ihbar tazminatı dair diğer bütün alacaklarını talep edebileceği hatırlatıldı.
İş yeri virüsten kaynaklı olarak bir hafta ve daha uzun süre faaliyetlerini durdurduğunda İş Kanunu'nun 24. maddesi gereği, işçinin iş sözleşmesini tek taraflı fesih etme hakkına sahip olduğu belirtilen rehberde, işçinin bu durumda kıdem tazminatı ve diğer alacaklarına hak kazanacağına fakat ihbar tazminatını alamayacağına dikkati çekildi.
Virüs salgını nedeniyle önlem almayan iş yerinde çalışanların işten kaçınma hakkı olduğu ifade edilen rehberde, bu hakkın 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun "Çalışmaktan Kaçınma Hakkı" başlıklı 13. maddesinde düzenlendiği, ayrıca işçinin, önlem alınıncaya kadar işe gitmemesinden kaynaklı olarak iş akdinin işveren tarafından hiçbir suretle tek taraflı olarak sonlandırılamayacağı kaydedildi.
Rehberde, kısa çalışma ve işsizlik ödeneği hakkında da şu bilgilere yer verildi:
"Virüs salgını İş Kanununun 40. maddesine göre zorlayıcı bir sebep olarak, çalışamayan ve çalıştırılamayan işçiye bekleme süresi içerisinde bir haftaya kadar işveren tarafından yarım ücret ödenmek zorundadır. Bu bir hafta süresinden sonra işçiye işveren tarafından ücret ödenmez.
İşveren kısa çalışma ödeneğine başvurduğu takdirde bu bir haftadan sonraki ücretler işçiye işsizlik sigorta fonundan ödenir. Bu süre 3 aydır lakin 6 aya kadar uzatılması Cumhurbaşkanı'nın kararına bağlıdır. Ayrıca kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçinin aldığı ücret daha sonra kullanacağı işsizlik ödeneğinde mahsup edilmektedir. Yine bu durumda da son karar merci Cumhurbaşkanı'dır.
Bunun yanı sıra kısa çalışma ödeneğinin uygulanacağı bir iş yerinde her işçi bu haktan ne yazık ki yararlanamayabilir. İşçinin kısa çalışma ödeneğinden faydalanması için bazı koşullara sahip olması gerekir.
Son torba yasa ile birlikte son 3 yılda toplam 450 gün prime sahip olma (torba yasadan önce 600 gündü) ve son 60 gün kesintisiz çalışma yapması (yine torba yasadan önce bu süre 120 gündü) gerekmektedir.
Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalı işçinin 12 aylık prime dayanan kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancın yüzde 60'ıdır. 7 bin 375 lira ve üzerinde kazanç elde eden çalışanların ise kısa çalışma ödeneği 4 bin 380 lirayı aşamamaktadır."
Rehberde, işçinin bir süreliğine virüs salgınından kaynaklı olarak uzaktan çalışmaya geçtiğinde mevcut hiçbir hakkından geri dönüş ve ücret düşüşünün söz konusu olamayacağı da ifade edildi.
İşverenin virüs salgını nedeniyle çalışılmayan günler için telafi çalışma yaptırabileceği ancak bu durumu esnek ve güvencesiz bir çalışma biçimine dönüştüremeyeceği vurgulandı.
Kaynak: AA