Çin’in yeni uçak gemisi Fucien, Pasifik'teki operasyon derinliğini artıracak

Ülkenin üçüncü uçak gemisi Fucien, 7 Kasım'da ülkenin güneyinde yer alan Haynan Adası'ndaki donanma üssünde düzenlenen törenle hizmete girdi.

Uçaklara kalkışlarda itiş sağlayan elektromanyetik fırlatma rampaları bulunan uçak gemisi, yeni nesil savaş jetleri ve elektronik harp uçaklarıyla uyumuyla, Çin'in denizlerdeki askeri operasyonlarının erimini ve etkisini genişletecek.

Uçak gemisinin, özellikle Doğu Asya kıyılarında Japonya'nın güneyinden Güney Çin Denizi'ne kadar olan ada ve takımadaların oluşturduğu "birinci ada zinciri" ve Japonya'nın doğusundan Papua Yeni Gine ve Pasifik ada ülkelerine uzanan "ikinci ada zinciri" olarak adlandırılan bölgelerdeki askeri etkinliği artıracağı öngörülüyor.

ABD'nin Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliğini Pasifik'e açılmadan durdurmak üzere geliştirdiği askeri stratejisinin ifadesi olan ada zincirleri, bugün de Washington'ın Çin'i çevreleme stratejisinin merkezinde yer alıyor.

Çin'in kıyıdaş ülkelerle egemenlik ihtilafları yaşadığı Doğu Çin Denizi, Güney Çin Denizi ve Tayvan'ı içine alan, ABD'nin Pasifik'te Guam Üssü'ne kadar açılan bir hat oluşturan bu bölge, dünyanın en büyük ekonomilerine ve ordularına sahip iki büyük gücün rekabeti açısından kritik konumda bulunuyor.

Liaoning ve Şandong'un ardından Çin donanmasına katılan üçüncü uçak gemisi Fucien, "hem tasarımı hem de üretimi yerli ilk örnek" olma özelliğini taşıyor.

"Tip 003" olarak sınıflandırılan 80 bin tonluk savaş gemisinde "Elektromanyetik Uçak Kalkış Sistemi (EMALS)" adı verilen elektromanyetik fırlatma rampaları bulunuyor.

Fucien, "Çin'in, uçakları kalkışlarda itiş sağlayan elektronik fırlatma rampası teknolojisine sahip ilk uçak gemisi olma" özelliğini taşıyor.

Geminin hizmete girmesiyle Çin, ABD'nin ardından bu teknolojiyi kullanan 2'nci ülke haline geldi.

Tayvan'ın karşı kıyısında yer alan, Çin'in güney eyaletlerinden Fucien'in adını taşıyan uçak gemisi, 17 Haziran 2022'de Şanghay'daki Ciangnan Tersanesi'nde suya indirildi.

İlk deneme seyrini 1-8 Mayıs 2024'te yapan uçak gemisi, 9. deneme seyri için 10 Eylül'de limandan ayrılmış, Tayvan Boğazı'ndan geçerek Güney Çin Denizi'ne açıldı.

Deneme seyirleri sırasında Çin'in gelişmiş 4. nesil "J-15T", 5. nesil "J-35" savaş jetleri ile yeni nesil erken uyarı ve kontrol uçağı "KJ-600", uçak gemisi üzerinde test edildi.

Uçak gemisi, suya indirilmesinden 40 gün sonra hizmete girdi.

Çin'in kuzeydoğu eyaleti Liaoning'in adını taşıyan ilk uçak gemisi, 1998'de Ukrayna'dan satın alınan Varyag uçak gemisinin iskeleti üzerine inşa edilmiş ve 2012'de hizmete girmişti.

Kuzey eyaleti Şandong'un adını taşıyan ikinci uçak gemisi ise Liaoning'in tasarımı kopya edilerek Çin'de üretilmiş ve 2017'de hizmete alınmıştı.

Liaoning savaş gemisi suya indirildikten 51 ay sonra, Şandong suya indirildikten 32 ay sonra göreve başlamıştı.

Gemi sayısı bakımından dünyanın en büyük donanmasına sahip olan Çin, 2035'e kadar 6 uçak gemisi filosu oluşturmayı planlıyor.

Her ne kadar parça başına büyük bir donanmaya sahip olsa da Çin, savaş gücü bakımından hala ABD'nin gerisinde yer alıyor.

ABD, "11 uçak gemisi ile dünyada en fazla uçak gemisine sahip ülke" konumunda. Üçüncü uçak gemisini hizmete sokan Çin, ABD'nin ardından gelirken İngiltere, Hindistan ve İtalya'nın 2'şer, Fransa ve Rusya'nın ise birer uçak gemisi bulunuyor.

ABD, uçak gemisi ve harp filolarının sayısının yanı sıra muharebe sistemlerinin gücü, askeri personelinin yetkinliği ve operasyon tecrübesi bakımından Çin'e üstünlüğünü koruyor.

Amerikan ordusu, Batı Pasifik bölgesinde genelde Japonya ve Guam'daki deniz üslerinde konuşlu olan veya geçici görevlendirme ile buraya gelen 2 ya da 3 uçak gemisi ve filosuyla faaliyet yürütüyor.

Çin'in birinci ve ikinci ada zincirinde egemenlik iddialarını koruyabilmesi ve Tayvan'a yönelik olası dış müdahaleyi caydırabilmesi için ABD'nin Batı Pasifik'teki uçak gemisi varlığına simetrik bir karşılık verebilmesi gerekiyor.

Askeri uzmanlar, Fucien uçak gemisinin elektromanyetik fırlatma rampası teknolojisi sayesinde uçakların daha fazla yakıt ve mühimmata taşıyarak kalkış yapmalarına imkan vereceğini, bunun operasyonların erimini ve ateş gücünü artıracağına dikkati çekiyor.

Liaoning ve Şandong uçak gemilerinin rampaları elektromanyetik itiş özelliğine sahip olmadığından burada görev yapan uçaklar, kendi motor güçlerine dayanarak ve güvertenin ucundaki iç bükey çıkıntılı rampanın aldıkları ivmeyle kalkış yapıyor. Bu yüzden uçaklar, daha az yükle kalkmak zorunda kalırken, yakıt ve silah yükünün azaltılması gerekiyor.

Elektromanyetik fırlatma rampaları, ilk kez ABD'nin 2017'de hizmete aldığı Gerald R. Ford uçak gemisinde kullanılmaya başlanmıştı. ABD, 2036'ya dek "Ford sınıfı" olarak adlandırılan bu uçak gemilerinden 5'ini daha hizmete almayı planlıyor.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump, bir süre önce bu teknolojiyi "güvenilmez ve tamiri zor" olarak niteleyerek, kaldırılmasını ve geleneksel yöntemlere dönülmesini istediğini ifade etmişti.

Öte yandan Fucien uçak gemisinde, ABD'nin F-35 savaş jetlerinin muadili hayalet savaş uçağı "J-35", "uçan köpek balığı" olarak da anılan çok rollü savaş jeti "J-15T" ve yeni nesil erken uyarı uçağı "KJ-600" gibi uçak gemilerinde kullanılmak üzere geliştirilen hava araçlarını taşıyacak olmasının operasyonel etkinliği ve derinliği artıracağı öngörülüyor.

Diğer yandan Fucien, sabit kanatlı hava araçlarının yanında "Z-20F" tipi denizaltı savar taarruz helikopterlerini de aynı anda güvertesinde bulundurabilecek.

Ancak Fucien, ABD'nin Ford sınıfı yeni nesil uçak gemisinin aksine nükleer güçle değil, geleneksel yakıtların sağladığı buhar gücüyle çalışıyor. Bu uçak gemisinin, açık denizlerde uzun süreli faaliyetini engelleyeceğinde bir dezavantaj olarak görülüyor.

Çin'in Şandong eyaletinin Çingdao Limanı'ndaki bir tersanede inşa edildiği ileri sürülen ancak henüz resmi olarak doğrulanmayan "Tip 004" kodlu yeni uçak gemisinin, nükleer güçle çalışan bir model olacağı tahmin ediliyor.

Çin, henüz ABD'nin küresel ölçekte faaliyet gösteren uçak gemileri ve harp filolarının deneyimine sahip olmasa da Fucien'in hizmete girmesi, ülkenin bir açık deniz donanması oluşturma yolunda attığı önemli bir adım olarak görülüyor

Fucien ve Çin'in diğer uçak gemileri henüz savaş döneminde ülke kıyılarının uzakta etkin varlık gösterebilecek güçte ve donanımda değil ancak ülkenin bu kapasitesini geliştirmesi, Batı Pasifik'teki yakın çıkarlarını koruması ve ABD'nin buradaki kuşatmasını aşması açısından kritik önem taşıyor.

Kaynak: AA