Ankara
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezinin (DMM) sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, İngiltere merkezli "The Guardian" gazetesinde yer alan "Türkiye, 'sıfır atık' bir ülke olacağını söyledi. Bunun yerine Avrupa'nın çöplüğü haline geldi" başlıklı haberin algı amaçlı manipülasyon içerdiğinin tespit edildiği belirtildi.
Haberde, Türkiye'nin "Sıfır Atık" projesinin ardından, yurt dışından çok fazla plastik atık aldığı, ithal edilen çoğu plastik malzemenin geri dönüştürülememesi ve geri dönüşümün kontrol altında olmaması nedeniyle büyük bir çevresel kriz yaşandığının iddia edildiği aktarılan açıklamada, "Türkiye'nin geri dönüştürülebilir atıklarla ilgili mevzuatı ve Sıfır Atık Hareketi'nin kazanımları ile uluslararası alandaki ödülleri, bahse konu haberdeki kasıtlı manipülasyon ve propagandayı ortaya koymaktadır." denildi.
İlgili haberde, "Adana'daki verimli toprakların çöp yığınına dönüştüğü, plastik atıkların geri dönüşüme uygun olmayan şekillerde yakıldığı"nın ileri sürüldüğü bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Türkiye, ekonomik getirisi, geri dönüşüm sektörü ve ham madde temini açısından önem arz eden plastik ithalatı yapmaktadır. Türkiye'de geri dönüşüm tesisleri, yeterli yerli ham maddeye ulaşmakta zorlandıkları için ithal edilen plastik atıkları işlemektedirler. Bu, üretim süreçlerinin devamlılığı için önemlidir. İthal edilen plastik atıkların geri dönüştürülmesiyle elde edilen ham maddeler, çeşitli ürünlerin üretiminde kullanılmakta ve bu ürünler yurt dışına ihraç edilmektedir. Bu süreç, Türkiye'nin dış ticaret dengesine olumlu katkı sağlamaktadır. Geri dönüşüm sektörü, ithal edilen atıkların işlenmesiyle istihdam olanakları sunmaktadır. Bu, özellikle geri dönüşüm tesislerinde ve ilgili lojistik sektörlerinde iş imkanları yaratmaktadır."
Açıklamada, Türkiye'nin, sadece temiz ve geri dönüşüm verimi yüksek plastik atıkların ithalatına izin verdiği belirtilerek, karışık atıkların ithalatının mümkün olmadığı, ithal edilecek geri dönüştürülebilir atıkta yüzde 1'den fazla yabancı malzeme bulunmaması gerektiği ifade edildi.
"İthalata uygun olmayan atıklar ilgili ülkeye geri gönderilmekte"
Bu zorunluluklar göz önünde bulundurularak gümrüklerde ve tesislerde çok sıkı denetimler yapıldığı vurgulanan açıklamada, şu bilgilere yer verildi:
"Yapılan kontrol ve incelemeler neticesinde ithalata uygun olmadığı tespit edilen atıklar ilgili ülkeye geri gönderilmektedir. İthal edilen atıklar, gümrükten tesise varıncaya kadar MoTAT ismi verilen mobil atık taşıma sistemi ile takip edilmektedir. Atıklarla ilgili tüm aşamalar, çok yakından ve titizlikle takip edilmektedir. Ocak 2021 - Şubat 2025 tarihleri arasında, 'Atık Bertaraf ve Geri Dönüşüm Tesisleri'ne yönelik 29 bin 126 denetim yapılmış, 1898 adet idari yaptırımda 913 milyon TL'den fazla para cezası uygulanmış ve 227 tesiste durdurma işlemi yapılmıştır."
Haberde ayrıca geçen yıllarda da gündeme gelen "İngiltere'den getirilen tehlikeli atıklar, Adana'da geri dönüşüm tesisi olmayan bir bölgede ortaya çıktı" şeklindeki asılsız iddialara da atıfta bulunulduğu bildirilen açıklamada, Çevre Kanunu gereği "tehlikeli, geri kazanımı mümkün olmayan ve bertaraf amaçlı" atıkların ithalatının yasak olduğu hatırlatıldı.
İddialar üzerine 7 denetim ekibi tarafından bütün bölgenin tarandığı ve herhangi bir döküm tespit edilmediği belirtilen açıklamada, iddia edilen 11 noktadan toprak numuneleri alındığı, analizlerde çevre ve insan sağlığı açısından tehlike yaratacak hiçbir parametre tespit edilmediği kaydedildi.
Haberde iddia edilenin aksine, sadece geri dönüşüm kapsamında ithal edilen atıklar değil iç piyasada toplanan atıkların da doğaya terk edilmesi ve çevreye zarar verecek şekilde yakılmasının yasak olduğuna işaret edilen açıklamada, geri dönüşümden çıkan bakiye atıkların, geri kazanım amaçlı başka bir geri dönüşüm tesisine ya da bertaraf için lisanslı tesislere gönderildiği bildirildi.
Sıfır Atık projesinin aldığı ödüller
Ortaya atılan iddialarla birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın isminin ve Sıfır Atık Hareketi'nin de zikredildiği, projenin ilgisiz bir şekilde hedef alındığının tespit edildiği belirtilen açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:
"Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan Hanımefendinin himayelerinde 2017'de başlatılan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde yürütülen Sıfır Atık Hareketi, 2018 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) 'Sıfır Atık, Sıfır Açlık' ödülünü almıştır. 2021'de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından 'UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü' ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından 'Waste Wise Cities Global Champion Ödülü'ne değer görülen proje, 2022'de 'Akdeniz Parlamenterler Asamblesi Ödülü' (PAW Awards) ve Dünya Bankası tarafından takdim edilen 'İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü'nü almıştır."
Açıklamada, BM Genel Kurulu'nda 14 Aralık 2022'de Türkiye'nin ana sunucusu, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu "sıfır atık" kararının oylamayla kabul edildiği ve 30 Mart'ın "Uluslararası Sıfır Atık Günü" ilan edildiği anımsatılarak, 30 Mart 2023'te BM'nin New York'taki Genel Kurul Salonu'nda ilk kez kutlanan "Uluslararası Sıfır Atık Günü"nde BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in, "BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu" kurulacağını ifade ettiği hatırlatıldı.
"Sıfır atık hareketiyle 59,9 milyon ton atık ekonomiye kazandırıldı"
Açıklamada, Sıfır Atık projesiyle ilgili şu bilgilere yer verildi:
"Sıfır Atık Hareketi kapsamında Eylül 2024 verilerine göre, 29,3 milyon ton kağıt-karton, 7,8 milyon ton plastik, 2,9 milyon ton cam, 3,7 milyon ton metal, 16,2 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atıklar olmak üzere toplam 59,9 milyon ton geri dönüştürülebilir atık ekonomiye kazandırılmıştır.
Projenin uygulanmasıyla 498 milyon ağaç kesilmekten kurtarılırken, 819 milyon metreküp su tasarrufu sağlanmış, 127 milyon varil petrolden tasarruf edilirken, 5,9 milyon ton sera gazı salımı önlenmiştir. Öte yandan, 2,6 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu sağlanmasının yan sıra 104 milyon metreküp depolama alanından tasarruf edilmiş ve geri dönüşümle 185 milyar lira ekonomiye geri kazandırılmıştır. Böylesine faydalı bir projenin 'çevre hassasiyeti' algısıyla hedef alınması, kasıtlı manipülasyon ve propaganda kampanyasını ortaya koymaktadır."
Kaynak: AA