Ramallah
Filistinli hurma yetiştiricileri, İsrail'in ilhak planı tehditlerine ilaveten yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ekonomideki yansımaları sebebiyle talepte ciddi bir düşüş yaşandığını belirtiyor.
Batı Şeria'nın doğusunda, Ürdün Vadisi'ndeki (Ağvar) verimli arazilerde kurulu olan hurma çiftlikleri, İsrail'in ilhak planı tehlikesi, su kıtlığının yanı sıra Kovid-19 sebebiyle pazarlamada yaşanan zayıflık sorunlarıyla karşı karşıya.
Ürdün Vadisi toprakları, hurma ekimine ve küresel pazarlarda rekabet edebilecek kaliteli hurma üretimine imkan sağlıyor. Ne var ki İsrail, Ürdün'le sınır olması sebebiyle bu bölgeyi askeri alan ilan ederek bazı sınırlamalar getiriyor.
Bunların yanı sıra yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ekonomideki olumsuz etkilerinden biri olan harcamaların yeniden düzenlenmesi bağlamında yerel ve uluslararası pazarda Filistin hurmasına talebin azaldığı gözlemleniyor.
Filistinli çiftçiler, hurma talebindeki bu düşüşün, mahsülün bol olduğu döneme denk geldiğini ve büyük miktardaki mahsulün depolarda kalma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade ediyor.
Bolluk ve kıtlık bir arada
Batı Şeria'da hurma üretimi ve ihracatı yapan şirketlerden El-Vadi Müdürü Sabri Daik, AA muhabirine verdiği röportajda, "Bu yıl üretim gayet iyi. Mahsulü toplamaya başladık sonra bir araya getirip paketleyeceğiz. Bu da birkaç ayımızı alır." dedi.
Daik, ürünlerin çoğunun, özellikle hurma talebinin arttığı ramazan ayı öncesinde İslam ülkelerine ihraç edildiğini aktardı.
Filistinli Daik, bir yandan üretimin iyi olmasına sevinirken diğer yandan talebin az olması nedeniyle mahsulü satamamaktan endişe duyduğunu dile getirdi.
Halihazırda 15 işçinin çalıştığını belirten Daik, hurmaların başta Türkiye olmak üzere 26 ülkeye gönderildiğini belirtti.
İlhak planının üretim üzerindeki tehdidi
Hurma yetiştiriciliğinde maruz kalınan sıkıntılara işaret eden Daik, İsrail'in Batı Şeria topraklarını özellikle de Ürdün Vadisi'ni ilhak planıyla Filistin'deki hurma üretimini tehdit ettiğine dikkati çekti.
Daik, "İsrail'in ilhak planı tehdidine bir de Filistinli çiftçileri endişelendiren sulama suyu krizi ekleniyor. Pandemi ve dünya çapındaki ekonomik durgunluk da hurma ticaretini olumsuz etkiledi. Bugüne kadar çok az miktarda satış yapıldı." dedi.
Filistinli üretici, salgın öncesinde Filistin üretimine ilgi duyan bazı Türk tüccarların kendilerini ziyaret ettiğini hatırlattı.
Bu tüccarlarla aralarında bir dostluk olduğunu kaydeden Daik, salgın tedbirleri kapsamındaki seyahat kısıtlamaları nedeniyle herhangi bir anlaşmaya varılmadığını ifade etti.
Türk hükümeti daha önce Filistin menşeli tarife kontenjanı bin ton olan hurmaların gümrük vergisinden muaf tutulmasına ilişkin karar almıştı. Filistinli çiftçiler, gümrük vergisinden muaf tutulan miktarın artırılmasını istiyor.
Kudüs hurması
Batı Şeria'daki diğer şirketleri gibi Vadi de piyasada "Kudüs hurması" ismiyle ihraç edilen İsrail ürünlerinin ağır rekabetiyle karşı karşıya.
Filistinli iş adamı Daik, "Kudüs bizim. İsrail Filistin'e ait ne varsa çalıyor hatta ürünlerini bile Kudüs ismiyle ihraç ediyor." diye konuştu.
Filistin'de "El-Mecdul" ya da "El-Mechul" olarak bilinen hurmalar başta olmak üzere deniz seviyesinin altındaki bölgelerde ekildiği için rengi ve tadı diğerlerinden farklı olan dünyanın en iyi hurma türleri yetiştiriliyor.
Gelecek vadeden ticaret
Filistin Hurma Meclisi Başkanı İbrahim Daik ise "Bu sene yaklaşık 13 ton hurma üretimi bekleniyor. Zor şartlara rağmen umut verici bir sezon oldu." ifadesini kullandı.
Daik, Filistin'in 26 ülkeye hurma ürünleri ihraç ettiğini ve bunların en önemlisinin Türkiye pazarı olduğunu söyledi.
Filistin ve Türk halkları arasında tarihi ilişkiye işaret eden Daik, Türkiye'den yüksek miktarda Filistin ürünü talep edildiğini dile getirdi.
Daik hurma yetiştiriciliğindeki zorluklara da değinerek, şunları aktardı:
"Filistin ekonomisini özellikle de ilhak sürecinin ilk hedefi tarım faaliyetlerini boğmaya çalışan işgalci İsrail güçleri ile Filistinli çiftçiler arasında her gün bir harp yaşanıyor."
Hurma yetiştiriciliği istihdam sağlıyor
Filistin'deki hurma yetiştiriciliğinin ayrıca istihdam imkanı sağladığı ifade ediliyor. Halihazırda hurma sektöründe 1500'ü kadın yaklaşık 5 bin kişi çalışıyor.
Hurma bahçelerinde çalışan Filistinli işçi Ala Semarat, mesainin 06.00 gibi başladığını belirtti. İşinden memnun olduğunu ve sıcak havadan dolayı biraz zorlandığını söyleyen Semarat, "Senelerdir bu meslekte çalışıyorum. Ürdün Vadisi'nde hurma ziraatının artmasıyla bölgede yaşayan halkın işsizlik sorunu büyük oranda çözüldü." diye konuştu.
Kaynak: AA