KONAKRİ (AA) - FATMA ESMA ARSLAN - Gine'ye kimsenin ayak basmadığı Ebola salgını döneminde gelen ve enerji yatırımı yapan İltekno şirketinin Afrika Operasyonları Direktörü Nami Işık, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ülkeyi ziyaretinin Gine'deki Türk yatırımlarına büyük ivme kazandırdığını söyledi.
Işık, başkent Konakri'de işlettikleri elektrik santralinde AA muhabirine, Gine'ye gelme süreçlerine ve bölgedeki fırsatlara ilişkin bilgi verdi.
Gine'ye 2014'te Ebola salgını döneminde yatırım yapmaya değil santral tamiri için geldiklerini belirten Işık, işleri bitirince dönme niyetinde olduklarını ancak Gine'den bir daha ayrılamadıklarını dile getirdi.
Işık, salgın nedeniyle "sakın oraya gitmeyin" uyarılarını çevrelerinden çok duyduklarını ancak Gine'deki yoksulluk ve çaresizliği görünce de kalmaya karar verdiklerini kaydetti.
"İlk geldiğimiz gün havalimanından otele giderken hiç ışık görmedik, yollar karanlıktı, tek bir sokak lambası bile yoktu. Şehrin merkezinde bile elektrik yoktu." diyen Işık, mevcut santrallerin de bakımsızlıktan devre dışı kaldığını vurguladı.
Işık, santrallerin bakımı için Avrupalı firmaların 6-7 milyon dolarlık bütçeyle bir yıl süre istediğini, kendilerinin ise hem bir ayda hem de yaklaşık 400 bin dolara tüm bakımları yaptıklarını ifade etti.
Kısa süre için geldikleri Gine'ye yatırım yapmaya karar verme süreçleriyle ilgili de Işık, şunları anlattı:
"Buraya ilk gelişimiz yatırım amaçlı değil, santrallerin bakımı içindi ama Gine'yi görünce hem insanların hem devletin çaresizliği bizi çok etkiledi. Bir yandan Ebola ile uğraşıyorlardı ve hiç kimse yoktu. Hiç unutmuyorum Gine uçağında tek beyaz bizdik. Müslüman bir ülke olması da bizi etkiledi, arkamızı dönüp gidemedik. Kalıp, yatırım yapmaya karar verdik."
Bugün, Konakri'deki mülkiyeti devlete ait 2 elektrik santralinin işletmesini aldıklarını bildiren Işık, aynı zamanda santrallerin bakımını da yaptıklarını söyledi.
Santrallerin işlemeye başlamasıyla bir anda hem yabancı firmaların hem de Dünya Bankası'nın Gine'yle ilgilenir olduğunu aktaran Işık, enerjinin Gine'nin çözülmesi gereken en temel sorunu olduğuna dikkati çekti.
"Cumhurbaşkanımız geldikten sonra inşaat yapma kararı aldık"Işık, Gine gibi zor bir coğrafyada 2015'te yatırıma başlarken birçok zorlukla karşılaştıklarını anlattı.
Bazı çevrelerin kendilerini ülkede istemediğini vurgulayan Işık, her şeye rağmen ülkede kalmaya devam ettiklerini dile getirdi.
Işık, Gine devletinin kendilerine destek verdiğini ancak bazı uluslararası yapıların işlerini yavaşlatmaya çalıştığını ve o süreçte epey karamsarlığa kapıldıklarını belirtti.
Ancak bu sürecin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Gine'yi ziyaretiyle tersine döndüğüne işaret eden Işık, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Cumhurbaşkanımız gelene kadar epey karamsardık. Arkamızda kimse yoktu, kendimizi sahipsiz hissediyorduk. Evet Gine devletiyle aramız iyiydi ama bir yere kadar. Kimse yoktu ama o ziyaret bir yılda o kadar çok şeyi değiştirdi ki. Türk Hava Yollarının (THY) doğrudan seferleri başladı. Maarif Vakfı, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) geldi. Demek ki yalnız değilmişiz dedik, bu bize inanılmaz motivasyon kaynağı oldu. Daha çok çalışmaya başladık. 'Bir süre kalır gideriz' derken şu an kendi şirket binamızın inşaatına başlayacağız. Bunların hepsi Erdoğan'ın ziyaretinden sonra oldu."
Gine'yi neredeyse her hafta Türkiye'den iş adamı heyetlerinin ziyaret ettiğinin altını çizen Işık, bölgede Türk yatırımcıların avantajlı olduğunu söyledi.
Işık, piyasada "Türkler hızlı ve güzel iş yapar" algısının giderek arttığına değinerek, ülkede inşaat malzemeleri, boya fabrikası, balık işletme tesisleri gibi temel yatırımlara ihtiyaç duyulduğuna dikkati çekti.
Türk iş adamlarına kısa vadeli projeler yerine daha uzun vadeli yatırımları düşünmelerini öneren Işık, ilk gelenin kazandığını ve sektörde rakip bulunmadığını vurguladı.
Işık, "Gineliler o zor dönemde bizim buraya gelip kalmamızı hiç unutmadı." diyerek Türkiye’nin bölgede farklı bir yere sahip olduğunu kaydetti.
Firma, 60 Türk ve 45 Gineli personel istihdam ediyor. Toplam yatırımları 40 milyon avro olan İltekno'nun yıllık operasyon geliri ise 10 milyon avro civarında. Bu rakam her yıl yüzde 4-5 oranında artış gösteriyor.
İltekno, 2015'te başladıkları santral işletmesine 6 yıl süreyle devam edecek ve 6 yıl sonunda devam edip etmeme kararı alacak.
Daha önce Irak'ta yatırımları olan şirket Gine'den sonra Senegal'de de yeni bir projeye başladı.