Kudüs
İsrail ordusunun 466 günden beri Gazze Şeridi'nde sürdürdüğü saldırıların, Hamas ile Tel Aviv arasında duyurulması beklenen ateşkes ve esir takasıyla son bulması umut ediliyor.
Katar, Mısır ve ABD arabuluculuğunda Hamas ile İsrail arasında duyurulacak ateşkes anlaşmasının detayları da merakla bekleniyor.
İsrail devlet medyasında yayımlanan anlaşma taslağındaki önemli maddeleri derledik.
Anlaşma yürürlüğe girmeden önce İsrail'in atacağı adımlar...
Gazze'de ateşkesin nihai taslağı, üzerinde mutabakat sağlandıktan sonra İsrail güvenlik kabinesinin onayına sunulacak.
Anlaşma taslağının İsrail güvenlik kabinesince onaylanması halinde İsrail Adalet Bakanlığı, itirazlara fırsat verilmesi için serbest bırakılacak Filistinli esirlerin isim listesini Yüksek Mahkemeye sunacak.
Filistinli esirlerin isimleri için çıkacak karardan sonra da İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, müebbet hapis cezasına çarptırılmış Filistinli esirler için af çıkaracak.
Anlaşma birkaç aşamadan oluşacağı için açıklanacak ilk liste, anlaşma kapsamında serbest kalacak Filistinli tüm esirlerin isimlerini kapsamayacak.
Anlaşmanın aşamaları...
Hamas ile İsrail arasındaki muhtemel anlaşma her biri 42 gün olan 3 aşamadan oluşuyor, İsrail ise ikinci aşamanın müzakerelerinde anlaşmayı iki aşamaya indirmek istiyor.
"İnsani aşama" olarak da anılan 42 günlük birinci aşama, İsrailli 33 esirin canlı veya ölü olarak teslim edilmesini içeriyor. Bu aşamada İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nde girdiği çoğu bölgeden çekilecek.
Taslağa göre, anlaşmanın yürürlüğe girmesinin 7. gününde İsrailli esirlerin ilk grubu salıverilecek. İsrailli her esir askere karşı 30'u müebbet hapis cezasına çarptırılmış olmak üzere 50 Filistinli esir serbest kalacak.
İsrailli her yaşlı kadın ve erkek vatandaşa karşı ise Filistinli 30 esir serbest kalacak. Filistinli esirler kadın, çocuk veya hastalardan seçilebilecek.
Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin 16. gününde başlayacak ikinci aşamada da Gazze'de tutulan İsrailli tüm esirlerin salıverilmesine dair kapsamlı bir anlaşma görüşmelerine geçilecek.
İkinci aşamanın içerdiği anlaşmalar, birinci aşamanın 5. haftasından önce belirlenmiş olacak. Anlaşmanın üçüncü ve son aşaması ise Gazze Şeridi'nin yeniden imarını içerecek.
Gazze Şeridi'nde ateşkes...
Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ilk gününden itibaren İsrail ordusu, yerleşim bölgelerinin dışına çekilecek.
İsrail'in insansız hava araçlarının (İHA) uçuşları da günlük 10 saat duracak, esir takasının olduğu günlerde ise İHA'ların uçuşu 12 saat duracak.
İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi de Gazze'nin kuzeyi ile güneyi arasındaki Netzarim Koridoru ve Gazze-Mısır arasındaki Philadelphi Koridoru dahil olmak üzere aşamalı olarak gerçekleşecek.
Ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasında İsrail ordusunun saldırılarının kalıcı olarak durdurulması ve Gazze'den tamamen çekilmesi ilan edilecek. Daha sonra Gazze Şeridi'ne açılan sınır kapıları yolcu ve ticari geçişlere açılacak.
Esir takasının kapsadığı Filistinli esirler...
Anlaşmanın ilk aşamasında İsrailli her sivil esire karşı Filistinli 30 esir serbest bırakılacak.
Birinci aşamada salıverilecek her İsrailli asker esire karşı ise 30'u müebbet hapis cezasına çarptırılmış toplam 50 Filistinli serbest kalacak.
Tel Aviv yönetimi, müebbet hapis cezasına çarptırılan Filistinli esirlerin salıverildikten sonra işgal altındaki Batı Şeria'da kalmasına karşı çıkıyor. Zira, 2011 yılındaki esir takasında serbest kalan Filistinli bazı esirler Gazze Şeridi veya yurt dışına gönderilmişti.
Anlaşmanın birinci aşamasında serbest kalacak Filistinli esirler, 2011 yılındaki esir takası anlaşması gereği serbest kalan ve İsrail tarafından tekrar tutuklanan 47 kişiyi de kapsıyor.
Taslağa göre, serbest kalacak Filistinli esirler yeniden tutuklanmayacak.
Serbest bırakılacak İsrailli esirler...
Esir takası anlaşma taslağına göre, Gazze Şeridi'nde tutulan 98 İsrailli esirin hepsi serbest kalacak.
Ancak anlaşmanın "insani durum" adıyla anılan birinci aşamasında yaşlı, kadın, çocuk ve sivil yaralılardan oluşan 33 esir serbest bırakılacak.
Anlaşmanın ikinci aşamasında İsrailli askerler, üçüncü aşamada da ölmüş esirlerin cesetleri teslim edilecek.
Gazze Şeridi'ne insani yardımların girmesi...
Beklenen anlaşmanın yürürlüğe gireceği ilk günden itibaren Gazze Şeridi'ne günlük insani yardım yüklü 600 tırın girişine izin verilecek, 50'si yakıt yüklü olacak.
Anlaşmaya göre, günlük insani yardım yüklü 300 tır Gazze Şeridi'nin kuzeyine girecek. İnsani yardımların Gazze Şeridi'ne girişi ateşkes ve esir takası anlaşmasının 3 aşaması boyunca devam edecek.
Bu sürede Birleşmiş Milletler ve uluslararası örgütler, Gazze Şeridi'nde faaliyetlerini sürdürecekler.
Yerinden edilenleri geri dönüşü ve yeniden imar...
Muhtemel anlaşmanın yürürlüğe gireceği ilk günden itibaren Filistinlilerin güneyden kuzeydeki evlerine dönmelerine izin verilecek. Ayrıca Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinde hareket özgürlüğü olacak.
Ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ardından Gazze'de altyapının yeniden imarı, elektrik ve su şebekelerinin inşası için çalışmalar başlayacak.
Ayrıca İsrail bombardımanı sonucu yıkılan kentlerdeki enkazın kaldırılması için gerekli ekipmanların girişine izin verilecek.
Evlerini kaybeden vatandaşların konaklaması için Gazze Şeridi'ne en az 60 bin geçici karavanın girişine izin verilecek.
Hamas ile İsrail arasında Gazze Şeridi'nde sağlanacak ateşkes ve esir takası anlaşmasının garantör ülkeleri ise Katar, Mısır ve ABD olacak.