Hukukçular, Esed'in işkence yasasını 'yargılanmaktan kurtulmak' için çıkardığını düşü

Suriye'de alıkoyduğu binlerce sivile işkence yaparak öldüren rejimin lideri Beşşar Esed, işkenceyi "suç" sayan yasayı onaylarken, Suriyeli hukukçular, Esed'in uluslararası topluma hesap vermekten kaçınmak için bu yola başvurduğunu belirterek, suça karışan güvenlik ve ordu mensuplarının yargılanacağına inanmıyor.

Esed rejiminin ajansı SANA'nın haberine göre, rejim lideri Esed, işkenceyi suç kabul eden yasayı onayladı.

16 numaralı sözde yasanın maddelerinde, işkence suçuna karışan kişi veya grupların, 3 yıl ile idam arasında değişen cezalara çarptırılacağı öne sürüldü.

Ancak göstermelik yasada suça karışan ve daha önceki yasalarda "dokunulmazlık" hakkına sahip işkenceci güvenlik ve ordu mensuplarının yargılanıp yargılanmayacağı merak konusu oldu.

Nitekim Suriye'de Baas Partisi, 1963'te ülkedeki iktidarı ele geçirmesinin ardından, suç işleyen güvenlik ve ordu güçleri mensuplarının yargılanmasının önünü kesmişti.

Yasama, yürütme ve yargı gibi ülkenin temel organlarını yarım asrı aşkın süredir elinde tutan rejimin, iktidarını güçlendirmek ve muhalif sesleri bastırmak adına güvenlik birimlerindeki çalışanlarının yetkilerini artırdığı biliniyor.

Rejim tarafından 1969, 2008 ve 2011'de yapılan düzenlemelerle güvenlik birimi unsurları, askeri polis mensupları ve iş birlikçilerinin yargılanması engellenmişti.

Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Kayıp ve Tutuklular Kurulu Başkanı Yasir el-Ferhan ve Suriye İnsan Hakları Ağının (SNHR) Müdürü Fadl Abdülgani, Esed'in yasasını AA muhabirine değerlendirdi.

Ferhan, Esed rejiminin işkenceyi ve zorla kaybettirmeyi yasaklayan uluslararası sözleşmelere taraf olmadığına vurgu yaparak, "Teorik olarak bu yasa uluslararası gözlemcilerin rejimin bilinen ve gizli hapishanelerine girişine imkan sağlayan herhangi bir metin içermemektedir. Yasada güvenlik birimlerini ya da rejim hükümetini işkencelerden sorumlu tutan maddeler yer almamaktadır." dedi.

Esed'in çıkardığı tüm yasalara inanmadıklarının ve bunların göstermelik olduğunun altını çizen Ferhan, "Esed Suriye'de iktidarda kalabilmek için insanlığa karşı suç işlemeyi sürdürüyor. Yasa dışı tutuklamalar, işkence, tasfiye ve her türlü insanlık dışı muamele rejimin köklü davranışlarının bir parçasıdır. Bu suçları rejimin güvenlik birimleri yarım asırdır halkımıza karşı işliyor." diye konuştu.

Ferhan, "Sözde yasayla, suçlandığı tutuklular dosyasının üzerini kapatmaya amaçlayan Esed, hem hükümetler ve halkları kandırıp hem de uluslararası topluma hesap vermekten kaçmayı hedefliyor. Esed bu yolla ayrıca BM Genel Kurulunun kayıpların akıbetini ortaya çıkarmak için uluslararası yetkiye sahip bağımsız bir mekanizma oluşturma çabalarını de engellemek istiyor." yorumunu yaptı.

Ayrıca Ferhan, tutuklular dosyasının bir an önce çözüme kavuşması için Esed rejimine uluslararası baskıların artırılması gerektiğini belirtti.

Suriye'de sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen SNHR'nin Müdürü Abdülgani ise Esed'in çıkardığı yasanın "göstermelik" olduğunu dile getirerek, rejim güçlerinin 2011'den bu yana işlediği savaş suçlarının uluslararası raporlara yansıdığını anımsattı.

Abdülgani, rejimin işkence yoluyla 14 bin 449 Suriyeliyi öldürdüğünü belirterek, işkenceyi suç kabul eden sözde yasayı onaylayan Esed'in aynı zamanda işkence emrini veren kişi olduğunu vurguladı.

Rejimin Suriye'de savaş suçuna karışan herhangi bir unsurunu yargılamadığının da altını çizen Abdülgani, şöyle devam etti:

"Çıkarılan bu son yasayla rejimin anayasasındaki başka yasalar çakışmaktadır. Eğer bir rejim unsuru veya güvenlik görevlisi bir suça karışırsa, yargılanmasını engelleyen yasalar var. Yani bir güvelik görevlisinin işkenceden sorguya alınması için şefinin onayı lazım ancak işkence emrini veren şef buna onay vermez."

Abdülgani, Esed'in işlediği suçlardan dolayı yargılanmaktan kurtulmak ve göz boyamak için bu tür yasalar çıkardığını ancak hiçbirini uygulamadığını ve savaş suçu işlemeyi sürdürdüğünü kaydetti.

SNHR'nin Suriye'de rejim güçlerince işkence görmüş tanıklarla yaptığı görüşmelerden derlediği raporlarında, Esed rejiminin, fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddet içeren 72 ayrı işkence türünü uyguladığı belirtiliyor.

Esed rejiminin alıkoyduğu kişilere fiziksel olarak 39, sağlık durumlarını ihmalde 6, cinsel istismarda 8, psikolojik işkence ve insan onuruna hakarette 8, askeri hapishane işkencelerinde de 9 farklı metot kullandığı ifade ediliyor.

Ayrıca rejimin zorla çalıştırma ve hücrede yalnız bırakma gibi insan haklarına aykırı işkence uygulamaları da mevcut.

"Sezar" kod adlı askeri polis, Esed rejiminin muhalifleri tuttuğu hapishanelerde işkenceyle öldürülen 11 bin tutukluya ait 55 bin fotoğrafı sızdırmıştı.

2014'te ilk kez Anadolu Ajansı (AA) tarafından yayımlanan fotoğraflar, Esed rejiminin sistematik işkence yaparak ve aç bırakarak öldürmek dahil işlediği savaş suçlarının delili olarak büyük yankı uyandırmıştı.

Kaynak: AA