Londra
Babasının, Birleşmiş Milletler (BM) barış gücündeki görevi nedeniyle çocukluğunu özellikle Filistin başta olmak üzere Orta Doğu'nun farklı bölgelerinde geçiren İrlanda kökenli Mary Evers, Suriye, Lübnan ve Mısır gibi ülkelerde ailesiyle uzun yıllar yaşadı.
Orta Doğu'yu yakından tanıyan ve savaşın yıkıcı etkilerini doğrudan gözlemleyen Evers'ın ailesi, Lübnan'da Sabra ve Şatila katliamı gibi tarihi olaylara tanıklık etti.
Londra'da 1980'den beri yaşayan Evers, burada osteopatlık eğitimi aldı ve çeşitli kliniklerde 33 yıl çalıştıktan sonra geçirdiği bisiklet kazası sonrası işine ara vererek, aktivizm faaliyetlerine yöneldi. Evers, savaş karşıtı aktivist olarak Filistin halkına olan desteğini her zaman sürdürdü ve bu bağını aktif olarak farklı projeler aracılığıyla güçlendirdi.
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının ardından Filistin halkının uğradığı zulme dikkati çekmek için geçen yıl Gaza Şehitleri Projesi'ni başlatan Evers, burada öldürülenleri hatırlatmak ve onurlandırmak amacıyla her bir kaybedilen hayatı nakışla belgeleyerek projeye tüm dünyadan destek toplamayı başardı.
"Sayılara isim verdiğinizde insanların tepkisi değişir"
Evers, Londra'daki stüdyosunda isimleri tek tek nakışla işlemeye devam ederken Filistin'le ilgili anılarını, bu projeye nasıl başladığını ve projeyle vermek istediği mesajı anlattı.
İlk olarak Tate Modern'de Bangladeşli sanatçı Yasmin Jahan Nupur'un eserinden etkilendiğini dile getiren Evers, sömürgeleştirilmiş toprakları bir masa örtüsünde işleyerek anlatan sanatçının nakışla tarihe not düşme fikrinden ilham aldığını söyledi.
Evers, Filistin'in her bölgesinde yaşayan kadınların da kendine özgü motiflerle acı dolu tarihlerini nakışla kumaşlara işlediğini ve bu geleneğin kendisini derinden etkilediğini dile getirdi.
Bu ilhamla Filistinli kadınların geleneksel dikiş sanatı "tatreezden" faydalanarak Gazze'de kaybedilen her bir hayatı sayılardan öteye taşımak istediğini vurgulayan Evers, "Sayılara isim verdiğinizde insanların tepkisi değişir. Bu, onların duygularıyla bağlantı kurmalarına yardımcı olur." ifadesini kullandı.
Filistin bayrağının renklerini kullanarak siyah iplikle erkekleri, kırmızı iplikle kadınları ve yeşil iplikle çocukları simgelediğini anlatan Evers, her bir ismin nakışla işlenmesinin yaklaşık 1 saat sürdüğünü kaydetti.
Her dikişin, bir direniş ipliği ve şehitlerin unutulmasına izin vermeyi reddeden anlatı olduğu görüşünü paylaşan Evers, bu girişimin zamanla kolektif harekete dönüştüğünü belirtti.
Projeyi tek başına hayata geçirdiğini ancak gün geçtikçe bu girişimin giderek büyüdüğünü söyleyen Evers, halihazırda dünya genelinde 200'ün üzerinde kişinin projeye farklı şekillerde katkı sunduğunu aktardı. Evers, "Şu an için bunu sergilemek gibi bir planım yoktu ancak bu proje o kadar büyük bir ilgi gördü ki artık sergi düzenlemeyi düşünüyorum." dedi.
"Beni en çok etkileyen şey, Gazze'de insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğiydi"
Filistinlilerin medyada yanlış temsil edilme biçimlerinin her zaman kendisini üzdüğünü dile getiren Evers, şu ifadeleri kullandı:
"Tanıdığım her Filistinli nazik, kibar ve şiddet yanlısı değil ve çocuklarını insanlardan nefret etmeleri için eğitmiyorlar, aslında tam tersi, çünkü çok güçlü inanç temelli toplulukları var. Ekranlarımızdan izlediğimiz dehşetin yanı sıra beni en çok etkileyen şey, Gazze'de insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğiydi.
İnsanlar molozların arasında kazı yapıyor, cesetleri çıkarıyor ve hastaneye götürüyordu. Bilirsiniz, çok güçlü bir işbirliği ve topluluk duygusu vardı ve bu benim projem için bir başka önemli faktör oldu. Bunu bir şekilde yansıtmaya çalışmak istedim çünkü kendi toplumumuzda bunu kaybettik."
Filistin halkının topluluk bilincine ve gücüne her zaman hayran kaldığını söyleyen Evers, kayıpların ardından insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğini gördükçe, insanlık adına umut bulduğunu kaydetti.
Evers, projeyle vermek istediği mesajı ise şu sözlerle özetledi:
"Sanırım burada iletmek istediğim mesaj, her insanın bir değeri olduğu ve her insanın toplumun bir parçası olduğu, bir hayatı olduğu ve bu dünyaya bir şeyler kattığıdır. Herkesin kendine özgü bir ruhu var ve ben ayrımcılığa inanmıyorum. Ayrımcılıktan hoşlanmıyorum.
Ayrımcılığı anlamıyorum. Bence herkesin bir değeri var. Burada göstermeye çalıştığım şey de bu değer ve aynı zamanda empati uyandırmaya çalışıyorum çünkü dünyada ilerleyebilmemizin tek yolunun birbirimizi desteklemek ve bir topluluk olmak olduğunu unutmuş gibiyiz."
Mary Evers, projeye gönüllü olarak katılmak isteyenlerin, stitch.their.names.together adlı Instagram sayfası veya say.their.names.gaza@gmail.com e-posta adresinden iletişime geçebileceklerini bildirdi.