İspanya'yı istikrarsızlık bekliyor

İspanya'nın sosyalist yeni başbakanı Pedro Sanchez, Temsilciler Meclisinin sadece yüzde 24'üne sahip olduğu için aralarında bağımsızlık yanlısı Katalan ve Bask partilerin de bulunduğu diğer gruplarla iş birliği yapmak zorunda kalacağından siyasi, sosyal ve finansal istikrarı sağlamada sorun yaşayabilir.

İspanya'da Sosyalist İşçi Partisinin (PSOE) verdiği gensorunun kabul edilmesiyle Mariano Rajoy hükümeti düşerken, ülkenin yeni başbakanı 46 yaşındaki Sanchez oldu.

İspanya yasaları uyarınca olası bir boşluğun önüne geçebilmek için önerge sahibi partinin lideri olarak başbakanlık görevini üstlenen Sanchez'in yarın yemin ederek koltuğa oturması bekleniyor.

Öncelikleri arasında yaşlı ve genç vatandaşların sorunları gibi sosyal meseleleri sayan Sanchez, yaptığı ilk açıklamada, "Sorumlulukların ve ülkemizin karmaşık siyasi durumunun farkındayım." dedi.

Gensoru ile göreve gelen ilk başbakan olan Sanchez, ayrıca "İspanya'yı dönüştürmek, modernize etmek, güvencesiz ve eşitsizlikle karşı karşıya olan birçok kişinin aciliyetlerini ele almak için siyasi partiler arasında bir konsensüs oluşturma" sözü de verdi.

Ancak, yeni başbakanı kuracağı azınlık hükümetinde zorlu bir dönem bekliyor. 2016 seçimlerinde 380 sandalyeden sadece 84'ünü kazanan sosyalistler, hükümet ederken aralarında bağımsızlık yanlısı Katalan ve Bask partilerin de bulunduğu diğer gruplarla iş birliği yapmak zoruna kalacağından istikrarı sağlamada sorun yaşayacak.

Mutlak çoğunluğun 176 olduğu Temsilciler Meclisi'nde PSOE, yasa tasarılarını kabul ettirmek için kendi üyeleri dışından en az 92 oya daha ihtiyaç duyacak. PSOE hariç 7 partinin desteği ile gensoruyu kabul ettirerek başbakan olan Sanchez'in ayrılıkçı veya bölgeleri için ayrıcalıklar isteyen partilere ödünler vermesi gerekecek.

Gensorunun kabul edilmesi için PNV'ye Bask bölgesine bazı ayrıcalıkların tanındığı Mariano Rajoy hükümetinin hazırladığı 2018 bütçesini devam ettirme sözü ile ilk ödünü veren Sanchez, her bir tasarı öncesi bölge partilerinin benzer talepleriyle karşı karşıya kalacak.

Gelecek yıl yerel seçimlerin yapılacak olması da, partileri kendi bölgeleri için daha çok ayrıcalık istemeye itecek.

Ayrıca Senato'da iktidardan düşen Halk Partisi (PP), Senato'da mutlak çoğunluğu elinden bulundurduğundan tasarıları veto edemese de kabul sürecini kuracağı komisyonla yavaşlatabilecek. Tüm bunlara ek olarak son anketlerde birinci parti olarak öne çıkan Ciudadanos ise erken seçim talebiyle hükümeti sıkıştırmaya çalışacak.

Çok parçalı bir görünüm veren İspanya Temsilciler Meclisinde 13 parti temsil ediliyor. PP'nin 134, sosyalist PSOE'nin 84, aşırı sol Unidos Podemos'un 67, merkez sağ Ciudadanos'un 32, ayrılıkçı Cumhuriyetçi Katalan Solu'nun (ERC) 9, ayrılıkçı Katalan Avrupa Demokratik Partisi'nin (PDeCAT) 8, Bask Milliyetçi Partisi'nin (PNV) 5, Valencia bölgesini önceleyen Compromis'in 4, ayrılıkçı Birleşik Bask Yurdu'nun (EH Bildu) 2, Navarro Halk Birliği'nin (UPN) 2, Yeni Kanarya'nın 1, Kanarya Koalisyonu'nun 1, Asturias Forum'un 1 üyesi bulunuyor.

2020 seçimlerine kadar görevde kalmayı isteyen Sanchez'i bekleyen en önemli sorunlardan birini, bağımsızlık girişimleriyle başlayan Katalonya krizi oluşturacak. Lideri Oriol Junqueras hapiste olan ayrılıkçı ERC'nin desteği ile gensoruda başarı elde eden Sanchez'in, Katalonya Özerk Yönetiminin merkezi hükümet tarafından idare edilmesi uygulamasına son vermesi bekleniyor.

Sorunun çözümü için "İspanya Anayasası ve özerk yönetim statüsüne saygı çerçevesinde", bağımsızlık yanlılarının istediği "diyalog sürecini" başlatma sözü veren Sanchez, zaman içinde tutuklu Katalan siyasetçi ve sivil toplum kuruluşları liderlerinin serbest bırakılması için insiyatif alacağı da öngörülüyor.

Meclis'in yüzde 24'e denk gelen 84 üye ile avro bölgesinin 4. büyük ekonomisini yönetecek olan Sanchez'in bir yandan krizden çıkış süreci hızlandırması ve ekonominin büyümesini devam ettirmesi bir yandan da emekli maaşlarına zam gibi bütçe sorununa yol açabilecek talepleri karşılaması gerekecek.

Ayrıca Sanchez, yüzde 16'larda olan işsizlik rakamlarını da aşağı çekmek durumunda kalacak. Aksi takdirde, olası bir erken seçim ya da 2020 seçimlerinde iktidarı kaybedebilir.

2011'den beri ülkeyi yöneten Mariano Rajoy, hükümetinin düşmesine yolsuzluk davası yol açtı.

Kamuoyunda "Gürtel olayı" olarak bilinen ve bazı PP üyelerinin 1990 ve 2000'li yıllarda rüşvet alarak seçim kampanyalarını finanse etmekle suçlandığı davada 24 Mayıs'ta karara varılmıştı.

Mahkeme, PP'nin 1987 ve 2010 yılları arasında mali işler müdürlüğü yapan Luis Barcenas'ın da aralarında olduğu bazı üst düzey yetkililer ile iş adamlarından oluşan 29 kişiye yolsuzluk suçlamasıyla toplam 351 yıl hapis cezası vermişti.

Mahkeme, kararında partinin yıllarca rüşvete bulaştığını gösteren deliller bulunduğu ve Başbakan Rajoy'un da tanık olarak dinlenmesi gerektiği belirtilmişti.