İsrail'de Netanyahu'nun çevresine yönelik soruşturmalar devletin zirvesini karşı karşıya g

İsrail'de, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun yakın çevresi hakkındaki soruşturmalar, hükümet ve iç istihbaratı karşı karşıya getirdi. Bu durum devletin zirvesinde yeni bir krizi ve siyasette ise yeni tartışmaları beraberinde getirdi.

Netanyahu, dün yaptığı açıklamayla iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet (Şabak) Direktörü Ronen Bar'ı bir görüşmeye çağırarak, çarşamba düzenlenecek kabine oturumunda görevden alınmasının oylanacağını bildirdi.

Yayımladığı görüntülü mesajında görevden alma kararını, Bar'a güvensizliğiyle gerekçelendiren Netanyahu, Şin-Bet'e güvense de Bar'ın görevden alınması kararının gerekli olduğunu savundu.

Netanyahu ve güvenlik teşkilatı arasındaki çekişme uzunca bir süredir, kamuoyuna açıktan verilen mesajlarla zirveye çıktı. Netanyahu'nun Bar'ı görevden alma hazırlığına ilişkin işaretler uzun süredir devam ediyordu.

İsrail basının, bağımsız bir kurum olarak kabul edilen Şin-Bet Direktörü'nün ülke tarihinde ilk defa görevden alınacağına dikkati çekti.

Hamas'ın Gazze'den 7 Ekim 2023'te gerçekleştirdiği "sürpriz saldırının" sorumluluğu konusunda devletin zirvesinde karşılıklı suçlamalar devam ederken Netanyahu'nun Bar'ı görevden alma planı, muhalefetin ve yargının tepkisini çekti.

İsrail basınında, gizli belgelerin sızdırılması ve Katar'dan para alınmasına ilişkin Netanyahu'nun yakın ekibinin soruşturulduğu dosyalar, yeniden gündeme geldi. Netanyahu'nun yakın kadrosundan isimlerin sanık sandalyesinde oturduğu bu soruşturmaları Şabak yürütüyor.

Dolayısıyla Netanyahu'nun Bar'la ilgili kararının arkasında, İsrail iç istihbarat teşkilatı tarafından yürütülen soruşturmaların asıl neden olduğu yorumları İsrail muhalif basınında sıkça yer aldı.

İsrail Başsavcısı Gali-Baharav Miara da Netanyahu'nun yakın kadrosundaki isimlerin Şin-Bet tarafından soruşturulduğu davalar nedeniyle, Başbakan'ın Bar'ı görevden almasının "çıkar çatışması doğurabileceği" değerlendirmesinde bulundu.

Kasım 2024'te "gizli belgelerin sızdırılması" hakkındaki soruşturma kapsamında, Netanyahu'nun danışmanlarından Yonatan Urich'in ismi şüpheli sıfatıyla anılırken, İsrail mahkemesi, Netanyahu'nun sözcülerinden Eliezer Feldstein'in bulunduğu 3 kişinin tutuklanmasına karar verdi.

Soruşturma kapsamında, Netanyahu'ya yakın isimler tarafından yabancı basına sızdırılan sözde belgeler, Alman Bild ve İngiltere merkezli The Jewish Chronicle gazetelerinde yayımlandı.

Değiştirilerek basına sızdırılan belgeler, Hamas ile ateşkes ve esir takası müzakerelerinin yoğunlaştığı dönemde başta Binyamin Netanyahu olmak üzere hükümet tarafından kamuoyunu yanıltmak için kullanıldığı belirtiliyor.

Bu soruşturma, 7 Ekim saldırılarının sorumluluğunu güvenlik birimlerine yıkmak istediği iddiasıyla eleştirilen Netanyahu ile Şabak Direktörü Bar arasındaki görüş ayrılıklarını artırdı.

Israel Hayom gazetesinin haberine göre, kimilerinin "Katargate" olarak adlandırdığı Katar'dan para alınmasına ilişkin soruşturma ise Netanyahu'nun seçim kampanyasına aktarıldığı iddia edilen milyonlarca dolar iddiasıyla başladı.

Bu iddialar, İsrail Başbakanı'nın sözcülerinden Eliezer Feldstein ve danışmanları Jonathan Urich ve Srulik Einhorn'un sanık sandalyesine oturduğu Şabak'ın ise soruşturduğu bir soruşturmaya dönüştü.

İsrail basınında, Netanyahu'nun da Katar'dan 2012'de 15 milyon dolar, 2018'de 50 milyon dolar aldığı iddia edildi.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Feldstein'in Katar'ın imajını desteklemek için uluslararası bir şirketten maaş aldığını geçti. Netanyahu'nun danışmanları Urich ve Einhorn'un da Katar için imaj danışmanlığı yaptığını aktardı.

Ayrıca, Urich ve Einhorn, 2022'de düzenlenen Dünya Kupası öncesinde Katar'ı bölgesel barış ve istikrarı destekleyen bir ülke olarak sunan bir projeye imza attı. Proje Einhorn'un sahibi olduğu "Perception" şirketi tarafından hazırlandı. Perception'ın proje için "Koyus" adlı başka bir şirketle işbirliği yaptığı belirtiliyor. Koyus adlı şirketin başında Askeri İstihbarat Müdürlüğünün eski araştırma bölümü başkanı Tuğgeneral Eli Ben-Meir olduğu aktarılıyor. Emekli komutan Eli Ben-Meir'in İsrail ordusunun 7 Ekim ile ilgili ordunun araştırma komisyonunda yer aldığına İsrail basını dikkati çekiyor.

Netanyahu'nun yakın danışmanlarının Katar'dan paravan şirketler aracılığıyla para aldıklarına ilişkin soruşturmaları da Şabak yürütüyor.

Şabak, söz konusu soruşturmalar kapsamında Netanyahu'nun danışmanlarını etki ajanı olarak kullanılıp kullanmadığını araştırırken İsrail Başbakanı, Şabak Direktörü Bar'ı görevden alma kararını açıkladı.

Karar, sağcı ve aşırı sağcı siyasilerin desteğine karşın yargı, ülkedeki muhalif kesimler ve sivil toplumun bazı kesimleri tarafından sert bir şekilde eleştirildi.

İsrailliler, hükümetin Bar'ın görevden alınması kararını oylayacağı çarşamba günü ülke çapında büyük gösteriler yapmak için hazırlanıyor.

İsrail devlet televizyonu Kan, Batı Kudüs'teki Başbakanlık Ofisi önünde düzenlenecek protestoya Tel Aviv Üniversitesi, İsrail İş Forumu gibi çok çeşitli kurumların destek verme kararı aldığını duyurdu.

Öte yandan, İsrailli analistler, köşe yazarları Netanyahu'nun kararlarıyla İsrail'in içeriden yıkıldığı yorumunda bulundu.

Yedioth Ahronoth gazetesinden Nahum Barnea, İsrail'de toplumun ikiye bölündüğünü ve Netanyahu-Bar çatışmasının "İsrail'i silahlı olmasa da bir tür iç savaşa, çatışmaya yaklaştırdığını" söyledi.

Barnea, "Netanyahu'nun Şin-Bet, Başsavcılık, Yüksek Mahkeme, yeni anayasa maddeleriyle, devletin erklerini değiştirmek istediğini" belirterek, "frenlerinden kurtulmuş Başbakan ülkeyi istediği gibi yöneteceği" değerlendirmesinde bulundu.

Haaretz'den isihbarat güvenlik konularında uzman Yossi Verter, "Netanyahu, İsrail'i içeriden yıkıyor. Başbakanlık makamı şu anda yozlaştıran, sorumsuzca davranan ve vatandaşlarını terk eden, demokrasiyi, ulusal güvenliği ve Siyonizm'in geleceğini tehlikeye atan yozlaşmış bir adam tarafından işgal ediliyor." ifadelerini kullandı.

Netanyahu'nun tüm düşmanlardan daha tehlikeli olduğunu öne süren Verter, Netanyahu'nun "diğer tiranlar gibi tüm ülkeyi yakmaya kararlı" olduğunu yazdı.

Maariv gazetesinin askeri analisti Avi Ashkenazi, Şabak Direktörü Bar'ın görevden alınmasının, "İsrail'de diktatörlük inşasında başka bir karar olduğunu, Netanyahu'nun ülkeyi krallığı haline getirme yolunda ilerlediğini" belirtti.

Ashkenazi, Netanyahu ve hükümetinin "7 Ekim başarısızlığından en az eski Savunma Bakanı Yoav Gallant, Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Şabak Direktörü Bar ve diğer güvenlik bürokrasisi yöneticileri kadar sorumlu olduğunu" dile getirdi.

İsrail Başbakanı Netanyahu'nun 7 Ekim hakkında kapsamlı bir devlet soruşturması yapılmasını engellediğini hatırlatan Ashkenazi, "Başbakan hükümeti feshetmeli, seçimlere gitmeli ve bir devlet soruşturması başlatmalıydı." ifadesine yer verdi.

Kaynak: AA