Konya
Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Daire Başkanlığı Tarım ve Orman Uzmanı Dr. Burak Tatar, "Türkiye'deki Nesli Tehlike Altındaki Türler İçin Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi"nin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütüldüğünü söyledi.
Yaban hayatı biyoloğu Tatar, 2020'den bu yana sürdürülen projenin yardımcı yöneticiliğini üstlendiğini belirterek, çalışmanın doğa koruma açısından çok önemli olduğunu vurguladı.
8 türde 50'nin üzerinde kuş takip ediliyor
Proje kapsamında nesli tehlike altında olan türlerle ilgili çalışmaya başladıklarını anlatan Tatar, şunları söyledi:
"Tepeli pelikan, şah kartalı, yılan kartalı, bozkır kartalı, turna, leylek, kızıl şahin ve kara akbaba gibi türlere verici takıyoruz.
Son 6-7 yıldır bu türleri vericilerle takip edip, yaşam alanlarını belirliyoruz. 'Nereler korunursa bu popülasyonları koruyabiliriz?' bunu çıkartmaya çalışıyoruz. Göç eden türler için göç yollarını ve konakladıkları alanları belirliyoruz. Verici taktığımız 8 türde 50'nin üzerinde bireyi takip ediyoruz.
En uzun süreli takip ettiğimiz kuş turna. Bir turnayı 6 yıl takip ettik. En uzun mesafe kat edeni bozkır kartalı. Bozkır kartalları, Orta Afrika'ya, Çad, Etiyopya ve Kamerun'a göç ediyor."
İzledikleri kartal kuluçkada 3 yavru çıkardı
Verici takılması için kuşun yavru olması gerektiğine dikkati çeken Tatar, "Yeni yumurtadan çıkmış birkaç haftalık bir bireyi aldık. Verici taktık ve bunu 3 yıl boyunca takip ettik. Üç yıl boyunca bu birey Çad'a gitti geldi. Her kış boyunca tekrar aynı bölgeye gitti geldi. Üçüncü yıl sonunda verici taktığımız alanın yakınlarında yuvasını yaptı. Hayvanın yuvasını ziyaret ettik ve baktık ki kuluçkaya yatmış. Buradan da 3 yavru çıktı. Bu yavrulardan da ikisine verici takmıştık ama maalesef yavruları çok yaşamadı." diye konuştu.
Saatte 60 kilometre hızda, 2 bin metre yüksekte uçmuş
"Yörük" adını verdikleri ve 3 yıl boyunca izledikleri bozkır kartalının Konya'dan Afrika'ya göç güzergahını anlık takip ettiklerini anlatan Tatar, şunları kaydetti:
"Konya'dan çıktıktan sonra Karaman, Adana ve Hatay Belen Boğazı'ndan aşağıya iniyor. Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır'a geldikten sonra da daha güneye doğru yönelerek Sudan ve Çad taraflarına gidiyor.
Dönüşü de aynı rota üzerinden sağlıyor. Yılda bir gidiş-dönüş oluyor. Sonbaharda güneye göç ediyorlar, mart-nisan civarında da tekrar geliyor. Yaptığımız tespitlerde 50-60 kilometre hızla gidebildiğini gördük. Bu yolculuğu genellikle bir hafta sürüyor diyebiliriz.
Sadece karaların üzerinde oluşan sıcak hava akımları vardır. Böyle termal hava akımlarını yakalayınca kuş, döne döne yükselir.
Yaklaşık 2 kilometre yüksekliğe çıktıktan sonra kendini bırakır ve hiç kanat çırpmaksızın yaklaşık 50-60 kilometre gidebilir. Yörük'ü, şu anda Çad taraflarında, takip etmeye devam ediyoruz."
Tatar, göçün temelinde besin bulma ihtiyacının olduğunu, kış şartlarının beslenme üzerine negatif etkisinden dolayı hayvanların uygun ortamlara gittiğini sözlerine ekledi.