Kuru üzümde 'müdahale' sevinci

Toprak Mahsulleri Ofisi( TMO) Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba'nın "9 numara" kalitesindeki çekirdeksiz kuru üzümde belirlenen 4 liralık taban fiyat uygulaması ve TMO'nun alım yapması talimatının ardından çalışmalara başladıklarını söyledi. 

Manisa'da belirledikleri 6 noktada alım yaptıklarını belirten Kemaloğlu, "5 günde üreticiden 700 tondan fazla kuru üzüm aldık. Bunun da yaklaşık 3 milyon lira değeri var. Bunun 1 milyon lirasını da üretici hesaplarına aktardık, ödemesini gerçekleştirdik. Daha fazla alabilirdik ancak bize şu ana kadar bu kadar ürün geldi. Kuru üzümde müdahale alımları piyasayı olumlu etkiliyor. TMO olarak fiyatı 4 liranın altına düşürmeyeceğiz." dedi. 

Sezonun başında olduklarını ve ürünü nasıl değerlendirecekleriyle ilgili henüz bir karar vermediklerini aktaran Kemaloğlu, piyasadan topladıkları ürünü satma konusunda acele etmeyeceklerini, aldıkları ürünü sektör ihtiyaç duyduğunda piyasaya sürebileceklerini ifade etti. 

Kuru meyve sektörünün kendine yetmesi veya ellerindeki stoğa ihtiyaç duyulmaması durumuna da hazırlıklı olduklarını anlatan Kemaloğlu, üreticiden aldıkları ürünü "Okul Üzümü Projesi" kapsamında değerlendirebileceklerini sözlerine ekledi.

TARİŞ Üzüm Kooperatifleri Birliği Başkanı Ali Rıza Türker de kuru üzümde taban fiyat uygulaması ve müdahale alımlarını yıllardır talep ettiklerini aktardı. 

Türker, Türkiye'de üretilen çekirdeksiz kuru üzümün yüzde 15'ini alabildiklerini vurgulayarak, "Bizim payımız yüzde 15, bu yüzden piyasayı düzenleyecek bir gücümüz yok ancak TMO'nun kuru üzümde müdahale alımı sektör açısında tarihi bir olay. TMO, 4 lirayı açıklamasa ve alım yapmasa bu üzümün kilogramı 3 liraya kadar inecekti." ifadelerini kullandı. 

Önceden yapılan anlaşmalarla üreticinin üzümünü belli bir vade içinde teslimini taahhüt ettiği "alivre satışların" sektöre büyük zarar verdiğini, bunun üretici ve ihracat fiyatlarının düşmesine neden olduğunu öne süren Türker, şöyle devam etti: 

"Bu sene 100 bin ton civarında üzümün alivre olarak satıldığını tahmin ediyoruz. Bu satışların tonu bin 200, bin 300 dolardan yapıldı. Biz Türk üzümünün 2 bin dolardan aşağı satılmasını istemiyoruz. Üzümde nisan ayında tablo netleşmeye başladıktan sonra bizim üreticimiz, üzüm çuvala girmeden, deposuna koymadan bunları satıyor. Biz bundan çok rahatsızdık ama şimdi TMO devreye girince bu durumun düzeleceğine inanıyoruz. Artık kimse eline geçmediği malı satamayacak." 

Ege Kuru Meyve ve Mamulleri̇ İhracatçıları Birliği Başkanı Birol Celep ise TMO tarafından yapılan müdahale alımının piyasayı düzenleme adına yerinde bir karar olduğunu, alınan kararla Türk üzümcülüğü geleceği adına "altın adım" atıldığını söyledi.

Türkiye'nin dünya kuru üzüm ticaretine yön veren, fiyat belirleyen ülke olduğunu vurgulayan Celep, şunları kaydetti: 

"Bugün ABD'de Kaliforniya'da tonda üzüm fiyatları 2 bin 700 - 2 bin 800 dolar civarlarındayken Türk üzümünün bin 500 dolar civarlarında olması kabul edilebilir değil. Üstelik bizim kalitemiz, güvenilirliğimiz ve stoklanma şansımız onlardan daha iyi şartlarda. Maalesef kendi içimizde rekabet ederken kendi üzümümüzün fiyatını aşağı çekiyoruz. Ama bakanlığın müdahalesiyle ihracat fiyatlarını bu yıl sonu itibarıyla bin 700 dolar seviyelerine getirebiliriz. Müahale, ihracat fiyatlarını zamanla 2 bin dolara yaklaştıracaktır." 

Saruhanlı Ziraat Odası Başkanı Aydoğan Okur ise çekirdeksiz kuru üzüm üreticileri olarak geçmiş yılları fiyat belirsizliği ve ürünün ne olacağı kaygısı ile geçirdiklerini anımsattı. 

Okur, son 3 sezonda üretim maliyetlerinin artmasına rağmen kuru üzüm fiyatlarının aynı seviyede kaldığını dile getirerek, "Bu yıl Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanımızın açıklamasının ardından çok mutlu olduk. Uzun yıllar sonra ilk kez rahat bir sezon geçiriyoruz. Üreticimiz devletin desteğini arkasında hissediyor. Malını hemen satmadı, stokladı. Ürününü satamazsa devletin en az 4 liradan alacağını biliyor. Bu yüzden rahatız. Bu müdahale olmasaydı üzüm fiyatları 3 liraya kadar düşebilirdi."

Türkiye'de çekirdeksiz kuru üzüm üretiminin önemli bölümü Manisa ve çevresindeki illerde yapılıyor. 2016-2017 sezonunda 313 bin tonluk rekoltenin gerçekleştiği Türkiye'de, yaklaşık 420 milyon dolar karşılığında 270 bin tonluk kuru üzüm ihracatı yapıldı.

Yıldan yılda rekoltedeki iniş çıkışlara bağlı olarak fiyatında ve ihracatında dalgalanmaların yaşandığı kuru üzümde, üretimin büyük çoğunluğu başta İngiltere, Almanya, Hollanda, Fransa, Avustralya ve Kanada'ya ihraç ediliyor.

Türkiye, geçen sezon ihraç ettiği ton başına bin 552 dolar kazandı. İhracatçılar, bakanlığın müdahale alımlarıyla ton başına ihracat değerinin artacağını öngörüyor.