Bolu/Ankara
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nükleer Radyasyon Dedektörü Uygulama ve Araştırma Merkezince (NÜRDAM) üretilen milli radyasyon sensörleri, TÜBİTAK Uzay iş birliğinde uydularda kullanılacak radyasyon dedektörlerine dönüştürülürken, bunların yerli uydulara entegrasyonu başladı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, dedektörün yörüngede dolaşan uyduların üzerine düşen radyasyonu algılayacağını söyledi. Bakan Varank, "Elektronik devreler üzerine gelen radyasyon ölçülerek yörüngenin radyasyon haritası çıkarılacak ve radyasyon dozunun miktarına göre daha sonra uzaya fırlatılacak uyduların elektronik devrelerinin bu doza dayanıklı şekilde üretilmesini sağlayacak." dedi.
Söz konusu sensörlerin TÜBİTAK Uzay iş birliğiyle dedektöre dönüştürüldüğünü belirten Varank, "Dedektörler uçuş öncesi testlerden başarıyla geçti.
Şimdi bu dedektörler, tasarım ve üretim aşamaları devam eden milli ve yerli uydularımız Türksat 6A, İMECE ve aynı zamanda uluslararası anlaşmalar çerçevesinde TÜBİTAK Uzay tarafından Asya Pasifik Uzay İş Birliği Örgütü (APSCO) için üretilen Small Student Satellite-2B (SSS-2B) uydularına entegre edilecek." diye konuştu.
"Uzay radyasyonu konusunda veri sağlayacak"
Dedektörün adının "Milli Uzay Radyasyon Dedektörü" olduğunu aktaran Varank, sensörlerin elektron, proton, X ve Gama ışınlarına karşı duyarlı olduğunu ve bu parçacıkların bıraktığı toplam dozu ölçtüğünü bildirdi.
Bakan Varank, şunları kaydetti:
"Böylelikle uzay radyasyonu konusunda bilimsel çalışma yapmak isteyenlere veri sağlayabileceğiz. Bu bilgi bizim uydu tasarımlarımızda kullanılabilecek. Uydular özelinde ilk defa elektronik bileşen seviyesinde yerli ve milli bir ürün geliştirmiş ve denemiş olacağız. Bu çalışmayla uyduda kullanılan bazı komponentleri yerli ve milli üretebilir duruma geleceğiz."
"Sensörler nükleer santrallerde de kullanılacak"
NÜRDAM Müdürü Prof. Dr. Ercan Yılmaz da nükleer santrallerde kullanılan erken uyarı sistemi ve santralin çalışmasını kontrol edecek sensörlerin üretimine yönelik iki hedeflerinin de gerçekleştiğini kaydetti.
Merkezde üretilen sensörlerin uluslararası kuruluşların nükleer reaktör testlerinden başarıyla geçtiğini dile getiren Yılmaz, "Bundan sonraki aşama sensörleri nükleer santrallerde kullanmak." dedi.
Yılmaz, seri üretimin hızla devam edeceğini, Ar-Ge çalışmalarının yoğun şekilde sürdüğünü sözlerine ekledi.