Kahire
Mısırlı uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Filistinlilerin topraklarından zorla çıkarılmasını savunan açıklamalarını defaatle reddeden Mısır yönetiminin söz konusu ikilinin Gazze planlarına karşı ellerinde 4 seçenek bulunduğunu belirtiyor.
Mısır’ın tepkileri, sert bir dille yapılan resmi açıklamalar ve bildiriler, Refah Sınır Kapısı yakınlarında halk protestosu, Arap ülkeleriyle yoğun diplomatik temaslar, şubat ayı sonunda Kahire'de Filistin meselesine ilişkin acil bir zirve düzenleme kararı ve Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin Washington’a gerçekleştirdiği ziyaret gibi çeşitli biçimlerde ortaya çıktı.
Mısırlı uzmanlar, Trump ve Netanyahu’nun Filistinlilerin Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi ülkelere gönderilmesi çağrısı ve Kahire’nin bu girişimleri etkisiz hale getirebilmek için atabileceği adımlar konusunda açıklamalarda bulundu.
Uzmanlar, Kahire’nin önünde Trump ve Netanyahu’nun Gazze planlarına karşı "daha sert bir resmi söylem" benimsemek, Arap ve uluslararası düzeyde bir "ret cephesi" oluşturmak, doğrudan "Amerikan kamuoyuna hitap etmek" ve Gazze'nin yeniden inşasına yönelik "konferans" hazırlıklarını sürdürerek, Filistinlilerin yerlerinden edilmesine karşı çıkmak gibi alternatifler bulunduğunu ifade etti.
ABD'nin yalnızca Trump ve açıklamalarından ibaret olmadığını, kurumsal bir devlet olduğunu vurgulayan uzmanlar, Mısır’ın İsrail ile barış anlaşmasını askıya alma ihtimali konusunda farklı görüşler dile getirdi.
"Mısır, Filistin meselesinin tasfiye edilmesine seyirci kalmayacaktır"
Mısır Dışişleri eski Bakanı ve Mısır Dış İlişkiler Konseyi Başkanı Muhammed el-Orabi, "saldırıların şiddeti" nedeniyle daha önce olmadığı kadar net bir duruş sergilenmesi gerektiğini, bu nedenle Kahire’nin söyleminin bu kez daha sert olduğunu ifade etti.
Orabi, "Kahire, bu sefer daha kararlı bir tutum sergiledi çünkü saldırı çok şiddetli ve her zamankinden daha net bir duruş gerektiriyor. Mısır’ın mevcut tutumu, tarihi ve sabit bir pozisyonu yansıtmaktadır ve Filistin meselesinin tasfiye edilmesine seyirci kalmayacaktır." dedi.
Netanyahu’nun, Filistin devletinin Suudi Arabistan'da kurulması gerektiğine dair açıklamalarına değinen Orabi, "Bu açıklamalar çürütüldü ve çok ciddiye almıyoruz." ifadelerini kullandı.
Orabi, Arap, İslam dünyası ve uluslararası düzeyde mevcut planlara karşı daha fazla çaba harcamaları gerektiğini belirtti.
Dışişleri eski Bakanı Orabi, Mısır’ın "Trump ve Netanyahu’nun açıklamalarına karşı kullanabileceği birçok karta sahip olduğunu" belirtti ancak bu kartlar hakkında ayrıntı vermedi. Bununla birlikte Orabi, Kahire'nin Arap ve uluslararası bir ret cephesi oluşturduğunu ve bunun Trump’ı planından vazgeçirme ihtimalinin bulunduğunu dile getirdi.
Orabi, "Mısır bir barış devletidir ve sorumlu önlemler alarak hareket eder. Bunlardan bazıları Dışişleri Bakanı’nın ziyareti ve acil bir Arap zirvesi düzenlemek olabilir. Ayrıca başka seçenekler de var." dedi.
"Netanyahu’nun açıklamaları kontrolsüz"
Uluslararası ilişkiler ve İsrail-Filistin uzmanı Tarık Fehmi ise "Kahire’nin şu ana kadar diplomatik bir çerçevede hareket ettiğini ve bunu sürdürmeye istekli olduğunu" ifade etti.
"Mısır, Trump’ın planlarını ciddiye alarak diplomatik adımlar atıyor." diyen Fehmi, "Netanyahu’nun açıklamaları kontrolsüz ve Mısır, Gazze konusunda sert tutumunu sürdürüp tehciri reddettikçe gerilimi daha da artıracaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Fehmi ayrıca, "Mısır’ın, İsrail ile olan barış anlaşmasını tamamen ya da kısmen askıya almayacağını" düşündüğünü belirtti.
Fehmi’ye göre, Mısır, Trump yönetimiyle doğrudan temas kurarak, ABD iç siyasetinde etkili olmaya çalışabilir. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanı’nın Washington ziyareti, ABD yönetimine ilişkilerin sınırlarını hatırlatmak açısından kritik bir mesaj niteliği taşıyor.
Fehmi, İsrail ve ABD yönetiminin Mısır’ın mesajlarını anlamaması durumunda nasıl bir gelişme yaşanacağına dair yorum yapmanın henüz erken olduğunu belirtti.
ABD’nin yalnızca Trump’tan ibaret olmadığını, kurumsal bir devlet olduğunu ve Kahire’nin bu kurumlarla güçlü ilişkiler içinde olduğunu vurgulayan Fehmi, Cumhuriyetçi yönetimin ise Demokratlar gibi Mısır’a karşı olumsuz bir tutum sergilemediğini ileri sürdü.
Stratejist ve askeri uzman Samir Ragıb’a göre, Kahire’de düzenlenecek acil Arap zirvesi, mesajı daha net iletmek için bir fırsat olacak. Mısır ayrıca, Gazze’nin yeniden inşasına yönelik bir konferans düzenlemeyi planlıyor ve bu süreçte Filistinlilerin Gazze’den çıkarılmaması gerektiğinde ısrar ediyor.
"Netanyahu’nun açıklamalarının, Trump’ın planlarını kullanarak, iç krizinden dikkatleri başka yöne çekmek amacıyla Mısır ile ilişkileri ve barış anlaşmasını etkilemeyi hedeflediğini" belirten Ragıp, Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin barış anlaşmasını etkileyeceğini düşünmediğini ifade etti.
İsrail uzmanı Ahmed Fevzi Enver ise, "ABD yönetiminin pozisyonunun sabit olmadığını" belirtti
Mısır’ın ekonomik açıdan baskıya maruz kalabileceğinden ve daha fazla zorlanabileceğinden endişe duyduğunu dile getiren Enver, Kahire’nin tutumunu sürdürmesi halinde Washington’un geri adım atabileceğini ve Netanyahu’nun Mısır’a yönelik kışkırtıcı açıklamalarına son vermesi için baskı yapabileceğini iddia etti.
Netanyahu, 7 Şubat’ta, İsrail Kanal 14’e verdiği röportajda, Filistin devletinin Suudi Arabistan’da kurulması gerektiğini savunmuş, ertesi gün, Mısır Dışişleri Bakanlığı bu açıklamaları "sorumsuz ve kabul edilemez" olarak nitelendirerek, "Suudi Arabistan’ın egemenliğine saygı gösterilmesi gerektiğini ve Mısır’ın bu konuda taviz vermeyeceğini" belirtmişti.
Aynı gün, AP’nin kimliği açıklanmayan Mısırlı yetkililere dayandırdığı haberinde, "Kahire'nin Trump yönetimine ve İsrail'e böyle bir öneriyi kabul etmeyeceğini net bir şekilde ifade ettiği" ve "yaklaşık yarım asırdır süren İsrail ile barış anlaşmasının tehlikede olduğu" aktarılmıştı.
Trump'ın, Gazze'yi "devralma" ve Filistinlileri zorla yerinden etme planı...
Trump, 4 Şubat'ta Beyaz Saray'da kabul ettiği İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD'nin Gazze Şeridi'ni "devralacağını" ve buraya "sahip olacağını" söylemişti.
Gazze'nin artık tamamen bir yıkım alanı olduğunu kaydeden Trump, buradaki Filistinlilerin başta Mısır ve Ürdün olmak üzere komşu ülkelerde inşa edilecek yeni yerleşim yerlerine gitmelerinin çok daha iyi olacağını savunmuştu.
Trump, Filistinlilerin Gazze'den ayrılmaktan başka seçeneklerinin olmadığını da iddia etmişti.
ABD Başkanı Trump, ayrıca, "Gazze'yi, Orta Doğu'nun Rivierası'na dönüştürmeyi istediğini" belirtmişti.