Cape Town
Portekiz'e karşı bağımsızlık savaşı yürütmek üzere 1962 yılında kurulan FRELIMO'nun ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1975'ten bu yana süren tek başına iktidarı, yüzde 71 oya ulaştığı son seçimle kesintisiz devam ediyor.
Muhalefetin sandıkta hile yapıldığı iddialarının ardından başlayan şiddet olaylarında yaklaşık 300 kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Mozambik, olaylı seçimlerin ardından 48 yaşındaki Chapo ile yeni bir döneme hazırlanıyor.
Mozambik siyasetinin güçlü isimleri arasından sıyrılıp cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan genç siyasetçi Chapo'nun, ülke siyasetinde alışılmadık hızlı yükselişi dikkati çekiyor.
Mozambik'in 5. Cumhurbaşkanı Chapo'nun, televizyon sunuculuğundan noterliğe, valilikten cumhurbaşkanlığına uzanan kariyer sürecini derledik.
Mozambik'te bağımsızlık sonrası doğmuş ilk cumhurbaşkanı...
Mozambik'in bağımsızlığını kazanmasından sonra doğan ilk neslin ferdi olan Chapo, sol eğilimli FRELIMO ile milliyetçi muhafazakar Mozambik Ulusal Direnişi (RENAMO) arasında iç savaşın başladığı 1977'de ülkenin iç kesimindeki Inhaminga kasabasında, 10 çocuklu bir ailede dünyaya geldi.
RENAMO'nun kalesi sayılan bir bölgede, iç savaş koşullarında zorlu bir çocukluk geçiren Chapo, 1986'da güvenlik nedeniyle ailesiyle taşındığı Hint Okyanusu kıyısındaki sahil şehri Dondo'da eğitimine devam etti.
Yaklaşık 1 milyon insanın hayatını kaybettiği iç savaşın RENAMO'nun silah bırakmasıyla 1994'te sona ermesinin ardından ortaöğrenimini tamamlamak üzere ülkenin büyük şehirlerinden Beira'ya taşınan Chapo, burada ismini FRELIMO iktidarının ilk cumhurbaşkanından alan Samora Machel Lisesi'nden mezun oldu.
Chapo, 1999'da başkent Maputo'ya gelerek, ülkenin sömürge döneminden kalma en köklü üniversitesi olan Eduardo Mondlane Üniversitesinde hukuk eğitimi aldı.
Televizyon sunuculuğundan noterliğe, valilikten cumhurbaşkanlığına...
Üniversite eğitimi sırasında ve sonrasında çeşitli radyo ve televizyon programlarında sunucu olarak çalışan Chapo, mezuniyetinin ardından 2004-2009 yıllarında Nacala-Porto şehrinde noterlik yaptı.
Chapo'nun siyasi kariyeri ise 2009 yılında FRELIMO partisine girmesiyle başladı.
Mozambik Katolik Üniversitesinde kalkınma yönetimi alanındaki yüksek lisans eğitimini 2014'te tamamlayan Chapo, 2016'da ülkenin güneydoğusundaki Inhambane eyaletine vali olarak atandı.
Chapo, eyalet valililerinin de seçmenler tarafından seçildiği Mozambik'te 2019 genel seçiminde Inhambane'nin seçilmiş valisi oldu.
Partinin bağımsızlık kahramanı güçlü siyasi figürlerini barındıran merkez yönetiminin neredeyse tamamının oyuyla 2024'teki genel seçim için cumhurbaşkanı adayı olarak belirlenen Chapo, ayrıca partinin genel sekreterliğine getirildi.
Chapo hükümetinden beklentiler...
Chapo'nun da mezunu olduğu Eduardo Mondlane Üniversitesinde Tarih Bölümü Öğretim Üyesi olan Doç Dr. Yussuf Adam, yeni dönemde Chapo hükümetini bekleyen zorluklara dikkati çekti.
Adam, Mozambik'in, bağımsızlığını kazanmasının ardından geçen 50 yılda her alanda ilerleme katettiğini, bununla birlikte kaynakların verimli kullanımı ve yatırım çekilmesi konusunda sıkıntıların sürdüğünü belirtti.
Ülkede yoksulluk oranının yüzde 60'ın üzerinde olduğuna dikkati çeken Adam, ulaşım ağında yaşanan sıkıntıların ülke ekonomisini olumsuz etkilediğini ifade etti.
Adam, Chapo hükümetinin eldeki sınırlı kaynakları büyük projeler yerine vatandaşların temel gerekliliklerini karşılamaya ayırması gerektiğini belirterek, özellikle yolsuzlukla mücadele, gelir adaletsizliğinin giderilmesi ve özelleştirme konularının önemli olduğunu vurguladı.
Yaşanan şiddet olaylarına son verilip huzur ve güven ortamının tesis edilmesinin yeni hükümetin öncelikleri arasında olacağını kaydeden Adam, "Mozambik'te barış istiyoruz. İnsanların vurulmasını istemiyoruz. Çatışma için ortada hiçbir neden yok. Diyalog yoluyla her şeyi halledebiliriz. Barıştan yana umutluyuz." dedi.
Daha küçük ama çevik ve verimli bir hükümet...
Chapo, oyların yüzde 71'ini aldığı tartışmalı cumhurbaşkanı seçiminin ardından dün Maputo'da 1500 davetlinin katılımıyla düzenlenen törenle yemin ederek göreve başlamıştı.
Törende yaptığı konuşmada muhalefete diyalog ve ulusal birliktelik çağrısında bulunan Chapo, seçimdeki en yakın rakibi Podemos Partisinden Venancio Mondlane'yi de görüşmelere dahil edeceğini açıklamıştı.
Çiçeği burnunda cumhurbaşkanı, ilk konuşmasında idari reform sözü vermişti.
İşe bakanlık sayılarını azaltıp, bakan yardımcılıklarını kaldırmakla başlamayı planlayan Chapo, "daha küçük ama çevik ve verimli bir hükümet" kurmayı planlıyor.