Ankara
ABD'de genç bir kız, Çin menşeli sosyal paylaşım sitesi TikTok'da, ilk bakışta güzellik ve makyaj önerisi içerdiği sanılan videosu ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde eğitim merkezi adı altında faaliyet yürüten kamplarla ilgili iddiaları gündeme taşıdı.
İngiliz yayın kuruluşu BBC'nin haberine göre, ABD'de yaşayan Müslüman Feroza Aziz, Çin teknoloji şirketi ByteDance'in sahibi olduğu sosyal paylaşım sitesinde "güzellik önerisi" formatında paylaştığı videoda, önce bir makyaj tekniğini gösterdi ardından Çin'in Sincan bölgesindeki Müslümanlara uygulanan baskı ve tehditlerle ilgili iddialardan bahsetmeye başladı.
Videoda, kirpik kıvırıcının nasıl kullanıldığını uygulamalı olarak anlatan Aziz, "Merhaba arkadaşlar size şimdi nasıl uzun kirpiklere sahip olacağınızı anlatacağım. Yapmanız gereken şu, kirpik kıvırıcısını alın, kirpiklerinizi sıkıştırıp kıvırın, sonra bunu bir kenara koyun." dedikten sonra kamplarda yaşananlarla ilgili iddiaları şu sözlerle dile getirdi:
"Şimdi şu anda elinizdeki telefonu kullanarak Çin'de neler olduğunu araştırın. Nasıl toplama kampları kurarak masum Müslümanları tuttuklarını, ailelerinden ayırdıklarını, kaçırdıklarını, tecavüz ettiklerini, domuz eti yemeye, içki içmeye, dinlerini değiştirmeye zorladıklarını ve eğer bunları yapmazlarsa ölümle tehdit ettiklerini görün."
"Bu yeni bir Holokost"
Aziz, kimsenin bölgede yaşananlardan bahsetmediğini belirterek, "Lütfen farkında olun. Farkındalığı yayın." ifadesini kullandı.
Genç kız, "Sonra kirpik kıvırıcınızı yeniden elinize alın..." diyerek güzellik önerilerine devam ederek videosunu tamamladı.
TikTok'da 1,4 milyon kez izlenen video 500 bin beğeni aldı. Videonun Twitter'da yayımlanan kopyası da 5 milyondan fazla izlendi.
Ayrıca videonun sosyal paylaşım siteleri YouTube ve Instagram'a yüklenen kopyaları da çok sayıda kullanıcıya ulaştı.
Hesabı askıya alındı
Aziz, videonun yayılmasının ardından kişisel Twitter hesabından yaptığı açıklamada, TikTok hesabının askıya alındığını, yeni video yüklemesinin engellendiğini belirtti.
Video TikTok üzerinde yayınlanmaya devam ederken, platformun Çin versiyonu Douyin'de yayından kaldırıldı.
ByteDance şirketinden yapılan açıklamada, "TikTok'un uluslararası platformda yayımlanan videoları siyasi hassasiyetler nedeniyle sansürlemediği ancak Çin'e hizmet veren platformdaki videoların sansür kurallarını ihlal etmesi durumunda Çin'de engelleneceği" ifade edildi.
Aziz'in eski kullanıcı hesabının 15 Kasım'da "terörizm ile bağlantılı içerikten ötürü" kalıcı iptal edildiği belirtilen açıklamada, ilave tedbir olarak da 25 Kasım'da telefon numarasına engelleme getirildiği bildirildi.
Açıklamada, Aziz'in yeni hesabının ve söz konusu videonun da olduğu içeriklerinin, uluslararası versiyonda yayınlanmaya devam ettiği bildirildi.
Kamp uygulaması eleştiriliyordu
Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin yaşadığı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde eğitim merkezi adı altında faaliyet gösteren kamplar ile Uygurların kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyine üye 22 ülke, temmuz ayında Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve diğer azınlıklara yönelik muamelesine eleştiri ve kitlesel gözaltıların durdurulması çağrısına yer verilen bir mektubu imzalamıştı.
İnsan Hakları İzleme Örgütünün raporunda, son 2 yılda Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde çok sayıda kişinin "önleyici polisiye tedbir" adı altında suçsuz yere alıkonulduğu ve siyasi bakımdan tehlikeli olarak değerlendirilen bireylerin herhangi bir yargı kararı olmaksızın toplama kamplarına gönderildiği belirtilmişti.
BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken, Çin şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.
Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini geri çeviriyor.