Ankara
Rusya'da 8 Ağustos'ta ülkenin kuzeyindeki Arkhangelsk Oblastında Beyaz Deniz kıyısındaki Nyonoksa Askeri Üssü'nde meydana gelen gizemli nükleer patlamayla ilgili ortaya çıkan detaylar, patlamanın resmi açıklamalarda öne sürüldüğü gibi bir "güdümlü füze kazası" değil, nükleer reaktör patlaması olabileceğine işaret ediyor.
Nükleer enerji ve silahlanma uzmanları, Rus hava durumu ve çevre izleme ajansı Roshydromet'in açıkladığı patlama sonrasında çevreye yayılan nükleer izotopların, atom parçalanmasıyla (fizyon) oluştuğuna dikkati çekerek, söz konusu serpintinin bir nükleer reaktör patlaması sonucu ortaya çıkmış olabileceğini ileri sürdü.
Business Insider dergisine açıklama yapan nükleer zenginleştirme ve silah üretimi uzmanı Joshua Pollack, patlama sonrası stronsiyum-91, baryum-139 ve lantanum-140 gibi hızlı çözünen nükleer izotopların çevreye yayıldığını belirterek, "Bunlar çekirdek parçalanmasının (fizyon) ürünleri. Eğer hala bu olayda bir nükleer reaktör patlamasının söz konusu olmadığını düşünen varsa bu bilgiler bize epey mesafe kazandırıyor." dedi.
Rusya'daki nükleer enerji konularını takip eden "AtomInfo.ru" internet sitesinin editörü Alexander Uvarov da Rus Rai Novosti haber ajansına yaptığı değerlendirmede, söz konusu izotopların uranyum zenginleştirmesi sonucu oluştuğu, uranium-235 elementinin parçalandığı bir fizyon reaktöründen çıkmış olması gerektiğini ifade etti.
Norveçli nükleer güvenlik uzmanı Nils Bohmer ise Norveç'te İngilizce-Rusça yayın yapan The Barents Observer gazetesine yaptığı açıklamada "Baryum ve stronsiyum gibi hızlı çözünen izotoplar zincirleme nükleer reaksiyon sonucunda ortaya çıkar. Bu, nükleer bir reaktörün patladığının kanıtıdır." ifadesini kullandı.
Endişeli Bilim İnsanları Birliği uzmanı Edwin Lyman da Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Radyoaktif fizyon ürünü izotopların tespit edilmesi, Nyonoksa'daki patlamaya kritik bir nükleer reaktörün dahil olduğunu gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.
Rus resmi makamlarının, en az 5 kişinin hayatını kaybettiği, 7 kişinin yaralandığı ve üs yakınındaki Severodvinsk'te nükleer serpintiye yol açan olayın ardından kamuoyunu bilgilendirme konusunda çekimser davranması şüphelere yol açmıştı.
Kazanın "nükleer izotopların kullanıldığı bir sıvı ateşleme sisteminin testi sırasında yaşandığını" açıklayan Rus yetkililer, radyasyon oranlarının kabul edilebilir düzeyde olduğu ve kontrol altına alındığını öne sürmüştü.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de yaptığı açıklamada, "Bu askeri alandaki bir çalışmadır, gelecek vadeden silah sistemlerinin geliştirilmesiyle ilgilidir. Meselenin askeri nitelikte olması nedeniyle bilgiye erişimde belli kısıtlamalar olması normaldir." diye konuşmuştu.