İSTANBUL
Sosyal medyada paylaşılan her türlü ses, görüntü ve veri içeriğinin ABD'de kabul edilen "Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası'na (DMCA) göre denetlendiği, herhangi bir hak ihlalinin tespiti halinde ülke kanunlarına bakılmadan ilgili içeriğin kaldırılabildiği ve söz konusu hesapların kapatılabildiği bildirildi.
Twitter ile Youtube'un diğer sosyal paylaşım sitelerine göre telif konusunda daha hassas olduğunu belirten uzmanlar, Twitter'da herhangi bir hesabı şikayet eden kişinin gerçek ya da sahte hesap olmasına bakılmadığını, yaptırım için telif hakkı ihlaline ilişkin eylemlere dikkat edildiğini kaydetti.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Doktor Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Uzmanı Ali Murat Kırık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dijital medyanın gelişmesiyle sosyal medyada telif haklarının ön plana çıktığını belirtti.
Kırık, telif haklarının "Youtube", "Twitter", "Facebook" ve "Instagram'da çeşitli şekillerde korunduğuna dikkati çekerek, "Sosyal ağlar küresel ölçekte faaliyet gösterdiği için Türkiye'deki '5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu' yeterli olmamaktadır. Ancak sosyal medya aracılığıyla paylaşılan her türlü ses, görüntü ve veri içeriği 'Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası'na (DMCA) tabidir. Yerel ülke kanunlarına bakılmaksızın hak ihlalinin tespiti sağlanırsa ilgili içerik kaldırılabiliyor, içeriğe erişim devre dışı bırakılabiliyor hatta hesaplar kapatılabiliyor veya erişim tamamen engellenebiliyor." dedi.
"Kamuoyunda yanlış bir algı söz konusu..."
Telif haklarını ihlal eden bir içerikle ilgili şikayet süreci hakkında da bilgi veren Kırık, şöyle devam etti:
"Telif haklı bir içeriğin kaldırılabilmesi için mutlak suratle telif hakkına sahip kullanıcı tarafından bildirimin gerçekleştirilmesine gerek yoktur. Herhangi bir kullanıcının da bu şikayeti yapması içeriğin kaldırılmasını sağlamaktadır.
Kamuoyunda bu konuda yanlış bir algı söz konusu. Bir anda, birden çok kullanıcının içeriği şikayet etmesi ya da çok fazla takipçiye sahip bir hesabın herhangi bir iletiye yönelik geri bildirim sağlaması demek o içeriğin kaldırılacağı anlamına gelmez. Her sosyal paylaşım ağının da kendine özgü birtakım yöntemleri bulunuyor.
Bu noktada Twitter ve Youtube, diğer sosyal paylaşım ağlarına göre biraz daha ağır şartlara sahip.
Twitter olası bir telif hakkı ihlali durumunda, söz konusu içerikleri otomatik olarak silmek yerine hesapları askıya alma yoluna gidiyor hatta kullanıcıya bir bildirim göndermeden doğrudan silebiliyor. Nitekim kullanıcı sözleşmesinde de bu ibareler yer alıyor. Ancak sözleşmeler detaylı bir şekilde okunmadığı için kullanıcıların birçoğu mevcut durumdan haberdar olamıyor."
Kırık, Youtube'daki görüntü ve ses tanıma özelliği nedeniyle yüklenen içeriklerin, herhangi bir telif hakkına sahipse otomatik olarak silinebileceğini kaydetti.
Bu durumun ihlallerin minimum düzeye indirgenmesini sağladığını aktaran Kırık, "Youtube, müzik eserleri için 2016 yılında Amerikan Ulusal Müzik Yayıncıları Derneği ile anlaşarak, telif haklarına yönelik koruma önlemlerini aldı.
Facebook ve Instagram'da bu durum telif hakları ihlallerinde içeriğin doğrudan şikayet edilmesi ve çevrim içi ortamda form doldurulmasıyla sağlanıyor." değerlendirmesini yaptı.
Avukat Burçak Ünsal da sosyal medya organlarında, telif nedeniyle içerik kaldırılması ile bir hesabın kısıtlanması veya askıya alınmasının hukuki temelde farklılıklar içerdiğini söyledi.
"Twitter", "Youtube" ve "Google" gibi büyük şirketlerin Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası'na tabi olduğunu dile getiren Ünsal, bu kanun çerçevesinde telif hakkı ihlaline dair bir ihbar geldiğinde konuyla ilgili herhangi bir işlem yapmadan bırakılmadığını kaydetti.
Ünsal, bu konuda çok büyük cezalar verildiğini vurgulayarak, "Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası'na göre telif hakkı ihlalinde ortak olma gibi bir durum söz konusu. Burada başvuruyu yapanın telif hakkının gerçek sahibi olup olmadığını anlamaları gerekiyor. Bunun için Youtube'un özel bir sistemi var. Telif hakkı sahipleriyle içerik sözleşmesi yapıyor. Bu sayede içeriğin gerçekten o kişiye ait olup olmadığını teyit edebiliyor fakat Twitter'ın bildiğim kadarıyla böyle bir yöntemi yok." diye konuştu.
"Hukuk güvenliği ilkesi bakımından ben bu yöntemi doğru bulmuyorum..."
Twitter'da herhangi bir şikayette içeriğin kaldırıldığını, mağdur olan kişiye telif hakkıyla ilgili ihtilafın taraflarca çözüldüğü takdirde hesapların açılabileceğinin bildirildiğini kaydeden Ünsal, şöyle devam etti:
"Hukuk güvenliği ilkesi bakımından ben bu yöntemi doğru bulmuyorum. Şikayeti yapan elektronik posta sahibinin gerçekten o kişi ya da kurum mu olduğunun, resmi ya da tüzel kişilikse en azından kurumsal e-mail adresinden başvuru yapılıp yapılmadığının incelenmesi gerekiyor. '
Bu maille hangi kurumu temsil ediyorsunuz, o kurumun resmi mail adreslerinden bize bir yazı yazın' ya da 'Avukat aracılığıyla temasa geçin' tarzıyla biraz daha mesnetli hareket edilmesi iyi olur.
Çünkü milyonlarca üyesi olan bir hesabın gerçekten hakkı olup olmadığına bakılmaksızın askıya alınması, içeriğinin kaldırılması gibi aslında çok ağır sayılabilecek bir işlem yapılıyor. Herhangi bir adresten, kötü niyetli kişilerce yapılan başvuruların da bu anlamda başarılı olmasının önü açılır. Bu da bir hukuki aykırılıktır aslında."