Ankara
Uluslararası Af Örgütünün Myanmar'ın Arakan eyaletiyle ilgili hazırladığı raporunda, Arakan ve Çin eyaletlerinde silahlı çatışmaların şiddetlendiği belirtilirken, Myanmar ordusunun gerçekleştirdiği gelişigüzel hava saldırılarında, aralarında çocukların da olduğu sivillerin öldürüldüğü kaydedildi.
Raporda, "Resmi adı Tatmadaw olan Myanmar silahlı kuvvetleri, kasabalarda saldırılar düzenliyor ve ağır insan hakları ihlalleri işliyor. Bunun yanı sıra internetin bir yıldan uzun bir süredir kesildiği bölgedeki siviller yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tehlikesinden habersiz ve insani yardıma ilişkin bilgilerden yoksun." değerlendirmesinde bulunuldu.
Raporda, Uluslararası Af Örgütü Asya-Pasifik Bölgesel Direktörü Nicholas Bequelin'in, "Myanmar yetkilileri, insanları Kovid-19'un yayılmasını önlemek için evde kalmaya çağırırken, Myanmar ordusu Arakan ve Çin eyaletlerinde evleri yakıyor ve savaş suçları kapsamına giren gelişigüzel saldırılarda sivilleri öldürüyordu." ifadelerine yer verildi.
Ordunun işlediği suçlara karşı cezasızlık yaygın
Myanmar ordusu tarafından işlenen suçların cezasız kaldığına dikkati çeken Bequelin, "Ordunun bölgede yürüttüğü harekatlara yönelik, Uluslararası Ceza Mahkemesinde devam eden süreç de dahil uluslararası baskıların artmasına rağmen topladığımız şoke edici tanıklıklar, Myanmar'ın ordu kademelerinde cezasızlığın halen ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor." yorumunu yaptı.
Örgüt, Mayıs ve Haziran 2020'de hava saldırıları ve bombardımanlar da dahil askeri operasyonlardan etkilenen etnik Arakanlı ve Çin halkından en az 20 kişiyle görüştü.
Görüşmelerin yanı sıra yakılan köyleri gösteren yeni uydu görüntüleri de Myanmar ordusunun işlediği ihlalleri doğruladı.
10 bin kişi evlerini terk etti
Raporda, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserinin tahminlerine göre, son günlerde 10 bin kişinin şiddetli çatışmalar ve askeri harekatların artması nedeniyle evlerini terk ettiği kaydedildi.
İlk Kovid-19 vakalarının tespit edildiği Mart ve Mayıs 2020 arasında çatışmaların arttığına dikkat çekilirken, BM'ye göre yalnızca mayısta 30'un üzerinde sivilin çatışmalar sonucunda öldürüldüğü veya yaralandığı bilgisi paylaşıldı.
Savaş uçakları köyleri hedef alıyor
Myanmar ordusunun hava kuvvetlerinin, çevreye çok büyük zarar verdiği ve korkunç acılara yol açtığı kaydedilen raporda, etnik Çin köylerinde yaşayan insanların görüşlerine de yer verildi.
Çin eyaletindeki Paletwa kasabasına bağlı Lel Hla köyünden Arakanlı bir çiftçi, çatışmaların 7 Nisan'da komşu Hnan Chaung Wa köyünde başladığını ve hava saldırılarında yedi kişinin öldürüldüğünü, sekiz kişinin ise yaralandığını söyledi.
Aynı köyde yaşayan başka bir aileden 2 kişi de hava saldırısında aralarında 7 yaşında bir erkek çocuğun da bulunduğu 9 kişinin öldürüldüğünü aktardı.
Gözaltı, işkence ve diğer ihlaller
Öte yandan raporda, görgü tanıklıklarının ifadeleri ışığında, Myanmar askerlerinin Arakan'da, Arakan ordusuyla bağlantılı varsaydıkları sivilleri keyfi olarak gözaltına aldıkları ve sivillere işkence ve kötü muamele uyguladıkları kaydedildi.
Bölgede tutuklulara yönelik fiziksel şiddetin yaygın olduğu ifade edilirken işkence altındaki kişilerin "Terörle Mücadele Yasası" kapsamında suçlandığı aktarıldı.
Ayrıca, bu yasanın son aylarda gittikçe daha sık bir şekilde çatışmaları haber yapan gazetecilere ve Arakan ordusuyla bağlantılı olduğu varsayılan kişilere karşı kullanıldığı bildirildi.
Sivillerin mülklerine el koyularak ibadet yerleri üs haline getiriliyor
Araştırmada, Myanmar askerlerinin düzenli olarak sivillere ait mülklere el koyduğu veya bu mülklere zarar verdiği ve manastırları geçici üs olarak kullandığının anlaşıldığı belirtildi.
Bölgede yaşayan siviller ile yapılan görüşmelerde, askerlerin gıda, yakacak, kişisel eşyalar, cep telefonları, kişisel belgeler ve altın takıları aldıkları, besi hayvanlarını öldürdüğü veya kaçırdığı bilgisi paylaşıldı.
Pandemi sürecinde internet kesintileri
Haziran 2019'da, Arakan ve Çin eyaletinde olmak üzere çatışmalardan etkilenen 9 kasabada internet erişiminin kesildiği kaydedilirken, kesintinin Ağustos 2019'da 5 kasabada kaldırıldığı, ancak Şubat 2020'de yeniden devreye sokulduğu aktarıldı.
İnternet kesintisinin Kovid-19 salgınına ilişkin bilgi erişimini kısıtladığı kaydedildi.
Minbya kasabasında yerinden edilen bir kişi de insanların bölgede Kovid-19 hakkındaki bilgileri ancak televizyondan, matbu gazetelerden ve ülkede yasa dışı olarak görülen çanak anten bağlantılarından öğrenmek zorunda kaldığını dile getirdi.
Raporda, BM Güvenlik Konseyine, Myanmar'daki durumu Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) taşıma çağrısında da bulunuldu.
Kaynak: AA