İstanbul
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim zaferi üzerine açıklamalarda bulunan uzmanlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden seçilmesiyle, Türkiye ve Arap ülkeleri arasındaki olumlu ilişkilerin geleceğini değerlendirdi.
Yüksek Seçim Kurulunun, Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci tur sonuçlarını açıklamasının ardından birçok Arap lider, Erdoğan’ı seçim başarısı dolayısıyla tebrik etti.
Türkiye ile Arap ülkelerinin gelişmeye devam eden ikili ilişkileri
Katar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr. Ali Bakir, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkelere işaret ederek, "Türkiye'deki seçimlerden önce, Arap bölgesinde Türkiye'nin de katıldığı bir normalleşme süreci vardı. Bu sürecin, gelecek dönemde birçok alanda devam edeceğine inanıyorum." dedi.
Türkiye’nin körfez ülkeleriyle ilişkisini örnek veren Bakir, "Bu ilişkiler, turizm ve enerjinin yanı sıra ekonomi, yatırım yönlerine odaklanılmasına ve askeri ve savunma alanlarında işbirliğine tanık olacak." diye konuştu.
Bakir, Türkiye-Mısır ilişkilerine değinerek, normalleşmenin seçimlerden önce başladığını ve gelecek dönemde bunun daha üst seviyelere çıkacağını söyledi.
Ankara-Kahire ilişkilerinin geleceğine ilişkin ise Bakir, "İkili ilişkilerde, ticaret ve yatırıma ek olarak, Libya dosyasına, Doğu Akdeniz meselesi ile muhtemel sınırların çizilmesine odaklanılacak." ifadesini kullandı.
Kuzey Afrika, Doğu Akdeniz ve Suriyelilerin dönüşü
Türkiye’nin Kuzey Afrika’daki Arap ülkeleriyle ilişkilerini hatırlatan Bakir, "Libya ile ilişkiler aynı ivmede devam edecek; Cezayir ile ekonomi, enerji ve yatırım alanlarında, Fas ile de ticaret ve savunma alanlarında yoğunlaşabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Filistin meselesine ilişkin Bakir, İsrail’in gerilimi tırmandırması durumunda, Türkiye’nin bölgede gerilimi azaltmak için çaba sarf edeceğini belirtti.
Bakir, İsrail-Türkiye ilişkileri hakkında ise "Türkiye, Tel Aviv yönetimiyle İsrail’den Kıbrıs ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya bir doğal gaz hattı kurma olasılığı ve enerji alanındaki işbirliği görüşmelerini sürdürecek." yorumunu yaptı.
Suriye meselesine ilişkin Bakir, şunları söyledi:
"Türkiye Cumhurbaşkanı’nın yakın zamanda Suriye rejimi lideriyle görüşeceğini sanmıyorum. Fakat bence Esed'den 3 meselede ilerleme kaydedilmesi istenecek; terörle mücadele, mültecilerin güvenli şekilde geri dönüşü ve siyasi süreçte ilerleme sağlama. Suriye’nin kuzeyinde askeri operasyon başlatılması ise özellikle Meclis'in mevcut yapısıyla ihtimal dahilinde."
Bakir, Türkiye'deki Suriyelilerin dönüşüne değinerek, "Suriye'nin güvenli bölgelerinde mültecilerin barınması için şehirlerin kurulmasının finanse edilmesiyle ilgili Türkiye’nin Arap ülkeleri ve uluslararası toplumla ilişkilerine odaklanılacak." dedi.
Türkiye-Katar ilişkileri hakkında da Bakir, "Türkiye-Katar ilişkileri, önümüzdeki dönemde daha fazla ittifaka sahne olacak. Her iki taraf da ekonomik, yatırım, güvenlik ve savunma alanlarındaki ilişkilerini güçlendirmek için çalışacak." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin Arap dünyasına yönelik politikası
Türk-Arap ilişkileri uzmanı Taha Avcıoğlu ise gelecek dönemde Türkiye'nin Arap ülkeleriyle ekonomiye ve kendi içişlerine odaklanma başlıklı bir politikaya tanık olunacağını öngördü.
Ekonominin iyileştirilmesi için Körfez başta olmak üzere çok sayıda Arap ve İslam ülkeleriyle iyi ilişkiler kurulması gerektiğini kaydeden Avcıoğlu, son dönemde buna tanık olunduğunu; olumlu sonuçlara yol açan uzlaşmacı bir eğilimin fark edildiğini aktardı.
Avcıoğlu, bu bağlamda Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinin ileri bir aşamaya ulaştığını ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim zaferinin ardından Suudi Arabistan'ı ziyaret edeceğine ilişkin bazı bilgilerin olduğunu dile getiren Avcıoğlu, mart ayında Riyad'ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına 5 milyar dolarlık mevduat yatırmasına ilişkin ise bu adımın, yabancı yatırımcıların Türkiye'ye olan güvenini artırdığını söyledi.
Avcıoğlu; BAE'nin yine mart ayında Türkiye ile imzaladığı kapsamlı ekonomik ortaklık anlaşmasıyla, "Türkiye-BAE ilişkilerinin ileri bir aşamaya ulaştığını" vurguladı.
Türkiye-Mısır yakınlaşmasında da gelecek dönemde gelişmeye tanık olunacağını öngören Avcıoğlu, "Bu iki büyük ülke, Orta Doğu'da önemli; ilgili oldukları dosyalar da Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerde yeni ufuklar açılmasına büyük katkı sağlıyor." dedi.
Avcıoğlu, iki ülke liderleri arasında yakın zamanda bir görüşme gerçekleşeceğine ilişkin haberlerin gölgesinde, Ankara-Kahire arasında siyasi düzeyde çok gelişmiş bir ilişkiden bahsedildiğini kaydetti.
Bölge halklarının yararına gelişmeler
Arap-Türk koordinasyonu ve işbirliği çerçevesindeki olumlu adımların taraflara müspet şekilde dönüşleri olacağını; bölge halklarının bundan istifade edeceğini ifade eden Avcıoğlu, şunları söyledi:
"Suriye'deki durum, Sudan, Libya ve Irak'taki gelişmeler başta olmak üzere bölgedeki çetrefilli sorunlara ve dosyalara çözüm bulmak için bazı Türk-Arap girişimlerinin olduğunu ve bunların tamamının yeni hükümetin öncelikleri arasında olduğunu görüyoruz."
Arap ülkeleri ile Türkiye arasındaki ticari ilişkiler
Mısırlı yazar Yasir Abdulaziz ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim zaferinin ardından Arap ülkeleri ile Türkiye arasındaki ilişkilerin geleceğine değinerek, "Ortak ekonomik çıkarlar göz önüne alındığında Türkiye'nin Körfez ülkeleri ve Mısır ile daha sıcak ilişkilere doğru yöneleceğini düşünüyorum." dedi.
Ankara-Kahire ilişkilerindeki gelişme, her iki taraf için de geniş ufuklara kapı araladığını kaydeden Abdulaziz, Mısır pazarının büyük olduğunu; bu ülkede Türk yatırımlarının önünü açtığını ve Türk ürünlerinin geniş ölçüde kabul gördüğünü anlattı.
Abdulaziz, Suriye ile de Türkiye'ye sığınan Suriyeliler meselesi konusunda bir takım görüşmelerin yapılacağını savundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Suriyelilerin dönüşünün güvenli ve onurlu olacağına ilişkin sözlerinin gayet açık olduğuna dikkati çeken Abdulaziz, bu durumun Suriye'nin Arap Birliğine dönüşü ve 19 Mayıs'taki Cidde Zirvesi'ne katılımını desteklediğini ifade etti.
Abdulaziz, şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinde Körfez ülkelerinin Türkiye'nin yanında yer alan tutumuna işaret ederek, Türkiye-Suudi Arabistan ilişkilerinin gelecek dönemde yatırımlar başta olmak üzere daha fazla işbirliğine sahne olacağını öngördü.
Mısırlı Yazar, "Türkiye'nin Arap ülkeleriyle ilişkileri, özellikle yatırım ve ticaret açısından daha güvenilir hale gelecek." dedi.