Uzmanlar, İran Cumhurbaşkanı'nın Zengezur Koridoru anlaşmasına yaklaşımını değerlendirdi

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 8 Ağustos'ta ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde Beyaz Saray'da gerçekleşen üçlü zirvenin ardından ortak deklarasyona imza attı.

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından konuya ilişkin yapılan açıklamada, ortak deklarasyon "bölgede kalıcı barışın sağlanması için önemli bir adım" şeklinde nitelendirilmiş ancak "istikrarı bozabilecek dış müdahale yönünden endişe verici" olarak değerlendirildi.

İran lideri Ali Hamaney'in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti, 9 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, ülkesinin söz konusu projenin gerçekleşmesine izin vermeyeceğini söyledi.

Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise 11 Ağustos'ta, Zengezur Koridoru'yla ilgili gelişmelerin abartıldığı gibi olmadığını tüm tarafların İran'ın taleplerini dikkate aldığını belirtti.

konuşan bölge uzmanı Razi Selimi, İran'da Zengezur Koridoru tartışmalarının Karabağ Savaşı sonrası Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan anlaşmadan bu yana sürdüğünü söyledi.

Projeye karşı çıkanların, İran'ın Ermenistan ve Avrupa'yla irtibatının kesilme ihtimalinden endişe ettiklerini dile getiren Selimi, diğer yandan İran'da bu koridorun ülkeye faydası olabileceğini düşünenlerin de bulunduğunu belirtti.

Selimi, "Aslında bu koridor İran'ın da yararına olacaktır. İran, bu koridorla Hazar Denizi üzerinden mallarını Türkiye ve Avrupa'ya hızlıca sevk edebilecektir." dedi.

İran'da reformistler ve muhafazakarların dış politikadaki farklılıklarının Zengezor Koridoru ekseninde bir kez daha gün yüzüne çıktığına işaret eden Selimi, "Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın Zengezor Koridoru'na olumlu yaklaşmasındaki amaç, dış politikada gerilimi düşürme ve seçmenine mesaj verme çabasıdır. İran nüfusunun en az 25 milyonunun Türk kökenli olduğunu unutmamak lazım." ifadelerini kullandı.

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Dr. Öğretim Üyesi Kenan Aslanlı ise Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın olumlu yaklaşımının İran'ın pazarlık masasında elini güçlendirme çabası olduğunu değerlendirdi.

Pezeşkiyan'ı "muhafazakarlar arasındaki ılımlı siyasetçi" olarak nitelendiren Aslanlı, İran Cumhurbaşkanı'nın Türk kimliğine de vurgu yaparak, "Pezeşkiyan'ın Zengezor Koridoru hakkındaki çıkışı, ülkedeki muhafazakarlara tepkiden ziyade İran'ın elini güçlendirme çabası olabilir." dedi.

Sovyetler Birliği'nin çökmesinden bu yana yaklaşık 35 yıldır İran'ın, Azerbaycan Cumhuriyeti ile Nahcivan'ı kara yoluyla birbirine bağladığına işaret eden Aslanlı, Zengezor Koridoru'yla bu durumun değişmesinin gündeme geldiğinin altını çizdi.

Mart 2022'de Azerbaycan ile İran arasında yapılan bir anlaşmaya değinen Aslanlı, "Bu anlaşma gereğince, İran üzerinden Azerbaycan'dan Nahcivan'a oradan Türkiye'ye taşımacılık yapılabilecek. Bu projenin çalışmalarına başlandı. Bu durum İran'ı bir taraftan yumuşatırken diğer yandan (ülkede) bir belirsizlik söz konusu oluyor. Bir koridor Aras Nehri'nin kuzeyinden, bir koridor da güneyden olacak."

Kaynak: AA