Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Mahalli İdareler Seçimleri için uyulacak propaganda serbestliği ve seçim yasaklarına ilişkin esasları belirledi.
YSK’nin 31 Mart 2019 Pazar günü yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimi için belirlediği propaganda serbestliği ve seçim yasaklarına ilişkin kararı Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Buna göre; seçim zamanında, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesisler ile ilçe seçim kurullarınca gösterileceklerden başka meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.
Hangi meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılacağı, ilçe seçim kurullarınca önceden tespit edilecek. Miting alanları 9 Mart 2019 Cumartesi gününe kadar belirlenecek. Siyasi partiler en geç 11 Mart 2019 Pazartesi yararlanmak istedikleri miting alanlarını ve tarihini yazılı olarak ilçe seçim kuruluna iletecek. İlçe seçim kurullarınca en geç 12 Mart 2019 Salı günü siyasi partilerin yararlanacakları miting alanlarını ve tarihini belirlemesi gerekiyor. Açık yerlerde, güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonundan, güneşin doğmasına kadar toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.
KAPALI YERLERDE PROPAGANDA
Seçime katılan siyasi partiler veya bağımsız adaylar adına kapalı yer toplantısı yapılabilecek. Kapalı yer toplantısı yapmak isteyenler, üç kişilik bir heyet kurarak en akın zabıta amir veya memuruna haber verecek. Köylerde ise muhtara veya vekiline haber verilmesi yeterli olacak. Kurulan heyet toplantının düzenini sağlamak, kanunlara karşı hareketleri, edep törelerine aykırı veya suç işlemeye kışkırtıcı mahiyet taşıyan söz veya fiilleri önlemekle görevli olacak. Kapalı yer toplantılarına, heyetin isteği veya yetkili seçim kurullarının kararı olmadıkça zabıta amir ve memurları, muhtar ve ihtiyar heyetleri hiçbir surette müdahale edemeyecek. Mabetlerde, okullarda, kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislerle askeri mahfillerde ve kamu hizmeti görülen diğer yerlerde kapalı yer toplantısı yapılamayacak.
SEÇİM BÜROLARI
1 Ocak 2019 Salı’dan itibaren seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adayların, katıldıkları seçim çevrelerinde seçim çalışmalarını yürütmek üzere seçim büroları açabilecek. Seçim büroları saat 09.00’dan 23.00’e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek. Seçim bürolarındaki ilan ve reklam malzemeleri, 30 Mart 2019 Cumartesi günü en geç saat 18.00’de kaldırılacak, seçim bürolarındaki faaliyetlerin de bu tarih ve saatte son bulacak.
BASIN İLETİŞİM ARAÇLARI VE İNTERNETTE PROPAGANDA
Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar 1 Ocak 2019’dan 30 Mart 2019’a kadar yazılı basında; ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı ve görüntülü propaganda yapabilecek.
Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir veya sabit telefonlarına görüntülü, sesli veya yazılı mesaj göndermek yasak olacak. Ancak siyasi partiler, kendi üyelerine sesli görüntülü veya yazılı mesajları her zaman gönderebilecek.
Oy verme gününden önceki 10 gün içinde (21 Mart-30 Mart 2019); yazılı, sözlü ve görsel yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla, bir siyasi partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtımı yasak olarak. Kurallara aykırılığın tespiti halinde, Cumhuriyet başsavcılıklarına RTÜK’e, BTK’ye ve Erişim Sağlayıcıları Birliğine bildirilecek.
GÜNEŞ BATTIKTAN 2 SAAT SONRA HOPARLÖRLE PROPAGANDA YAPILACAK
1 Ocak 2019 Salı gününden, seçim propagandasının sona erdiği 30 Mart 2019 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar halkın huzur ve rahatını bozmamak kaydıyla açık yerlerde, güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda serbest olacak. Ancak başka bir parti veya bağımsız aday adına açık ya da kapalı yer toplantısı yapılan saatlerde, bu toplantıların yapıldığı yer ve binalardan işitilecek ve bu toplantıları rahatsız edecek biçimde hoparlörle propaganda yapılamayacak.
Seçime katılan siyasi partiler ve adaylar, 1 Ocak 2019 Salı gününden seçim propaganda süresinin son günü olan 30 Mart 2019 Cumartesi günü saat 18.00’e kadar kendilerini tanıtıcı nitelikte broşür, el ilanları, parti bayrağı, poster, afiş veya ses ve görüntü içeren CD, DVD gibi her türlü yayını dağıtmakta serbest olacak.
PROPAGANDALARDA TÜRKÇE’NİN YANI SIRA FARKLI DİL VE LEHÇELER DE KULLANILABİLECEK
Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak. Ancak siyasi partiler ve bağımsız adaylar tarafından yapılacak her türlü propagandalarda Türkçe’nin yanı sıra farklı dil ve lehçeler de kullanılabilecek.
1 Ocak 2019 Salı gününden oy verme gününü takip eden güne kadar siyasi partiler, bağımsız adaylar, herhangi bir kurum veya kuruluş ya da vatandaşlar tarafından 298 sayılı kanunda belirtilen yerler dışında, siyasi ilan ve reklam içeren afiş, poster, pankart veya siyasi parti bayrağı gibi malzemelerin asılması, yapıştırılması veya teşhiri yasak olacak. Aksi halde, bu ilan ve reklamların kaldırılacak, masraflar da ilgilisinden tahsil edilecek.
El ilanı mahiyetindeki matbuaları dağıtacak kimselerin seçme yeterliliğini haiz olmaları gerekecek. Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar dağıtamayacak.
İLAN VE REKLAM YERLERİ
Siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçimin başlangıç tarihi 1 Ocak 2019’dan propaganda süresinin son günü 30 Mart 2019 saat 18.00’e kadar seçim bürolarına, kapalı yer toplantı yerlerine veya araçlarına parti bayrağı, afiş, poster, pankart ve benzeri malzemeleri asabilecek.
Vatandaşlar, propaganda süresinin bitim günü olan 30 Mart Cumartesi saat 18.00’a kadar, konutlarına, iş yerlerine veya taşıtlarına parti veya adaylara ilişkin afiş, bayrak, poster gibi tanıtıcı malzemeleri asabilecek. Konut veya iş yeri olarak kullanılmayan binalar ile iskana açılmamış ya da inşaat halindeki yapılara, fakültelere, öğrenci yurtlarına siyasi partilere veya adaylara ait malzemeler asılamayacak.
(Caner Ünver - Fırat Aydoğmuş/İHA)