Portreler, Madalyonlar, Tablolarda Fatih Sultan Mehmed Han

1/19

Fatih Sultan Mehmed'in İtalyan Ressam Bellini tarafından yapılan yağlıboya tablosu en bilinen ve onu, kendi zamanında en yakından tasvir edenlerden biri..

2/19

Fatih Sultan Mehmet'in portresinin bulunduğu “çok nadir” niteliğindeki bronz madalyon, 300 ile 400 bin sterlin (840 bin-1 milyon 120 bin lira) arasındaki tahmini bedelle 2012 yılında müzayedeye çıktı. Araştırmacı-Yazar-Nümismat Necati Doğan, madalyondaki portrenin Fatih'in şimdiye kadar gördüğü en genç hali olduğunu kaydetmiş. Baldwin's Müzayede Evinin internet sitesinde yer alan ilanda, “çok nadir” niteliğinde olan madalyonun 1432 ila 1466 yılları arasında yaşamış İtalyan heykeltıraş Pietro da Milano tarafından yapıldığı, bir yüzünde Fatih Sultan Mehmet'in bronz üzerine ince işçilikle işlenmiş portresi, diğer yüzünün ise boş bırakıldığı kaydediliyor. İstanbul'un fethinden sonraki 10 yıl içerisinde yapıldığı tahmin edilen madalyon üzerinde, Latince “Büyük Hükümdar ve Büyük Sultan Mehmet” ifadeleri yer alırken, Fatih'in başındaki sarık üzerinde tam olarak okunamamakla birlikte “Allah” yazdığı ifade ediliyor.

3/19

İlk fotoğrafta yakın görüntüsü yer alan Gentile Bellini'nin Fatih tablosu en önemli tablolarından biridir. Tablonun sağ alt köşesinde latin harfleriyle "25 Kasım1480" tarihi atılmıştır. Tablonun gerçekçiliği dikkat çeker. Bugün Fatih Sultan Mehmet'in Bellini tarafından yapılmış bu tablosu Londra'daki Victoria and Albert Müzesi'ne aittir ve şu görüldüğü biçimde sergilenmektedir. Bu tablo, National Gallery kolleksiyonundadır. Ref. The National Gallery Collection selected by Michael Levey ISBN 0-947645-34-9. 1991 baskısından

4/19

Ve Bellini için de o meşhur tabloyu yaparken bir tasvir... "Bellini'nin Fatih'i" Başlığı ile "Selis" tarafından yayımlanan Mina Oğuz'un roman kapağından ayrıntı...

5/19

Bertoldo di Giovanni’nin 1480’de yaptığı, Fatih Sultan Mehmed (II. Mehmed) Madalyonu: Madalyonun ön yüzünde Fatih Sultan Mehmed’in profilden başı görülür. Ama arka yüzünde, iki at tarafından çekilen bir arabanın üstündeki muzaffer bir çıplak "galip" vardır. Dört nala koşan atlar, omzunda bir zafer hatırası taşıyan "savaş tanrısı Mars" tarafından çekilir. Arabada, galibin ardında, yenilmiş imparatorlukları simgeleyen üç çıplak kadın vardır. Her birinin kafasında beş sivri uçlu bir taç bulunur ve hepsi ucu galibin elinde olan bir iple bağlanmıştır. İsimleri rahatça okunabilmek-tedir: Asya, Trabzon, Yunanistan (ASIE TRAPESVNTY GRETIE). Ama diğer yüzdeki yazı şöyledir: Asya, Trabzon ve Büyük Yunanistan imparatoru Mehmed (MAVMBET ASIE AC TRAPESVNZIS MAGNEQVE GRETIE IMPERAT[OR]). Üç imparatorluğu yenmiş olan Sultan Mehmed, muzaffer bir edayla dördüncüsünü fethetmeye gitmektedir. Bu imparatorluğun sembolü, arabanın yan tarafında kazılıdır: İki aslan pençesi tarafından tutulan bir çiçek çelenginin üstündeki boş bir taht. Aşağıda iki çıplak insan vardır. Bunlardan biri erkektir ve elinde üç çatallı bir zıpkın vardır. Diğeri ise elinde bolluk simgesi olan içi çiçek dolu bir boynuz tutan bir dişidir. Bu ikisi denizin ve karanın sembolleridir. Muzaffer Fatih, sol elinde tuttuğu bir oğlana bakmaktadır. Bu oğlan Bolluk (Bonus Eventus) Tanrısı’dır. Sol ayağını öne atmış koşarken, havaya kaldırdığı sol elindeki kâseden bir armağan dökmektedir. Yani Butrinfo’nun teması yeni savaşlarda başarılı olmaktır. Bu hem Mehmed’in hem de madalyonu ona veren Lorenzo de’ Medici’nin umuduydu. Bu madalyonun çok az baskı örneği yapılmış -muhtemelen Nisan ya da Mayıs 1480’de- ve bunlardan da çok azı günümüze kadar kalmıştır. Bir tanesi Weimar’daki Goethe koleksiyonundadır. Bu madalyonun yorumu Ludwig Deubner ile Emil Jacobs tarafından yapılmıştır.” Kaynak:Franz Babinger,Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı

6/19

Sultan Fatih'in Topkapı Sarayı'ndaki Kılıcı.

7/19

Fatih Sultan Mehmed devrinde, Topkapı Sarayı'nın Ayasofya tarafındaki ana giriş olarak yapılan kapısının üzerinde bulunan ve Ali B. Yahya Es-Sufi, tarafından yazılan kitabede şu ifade yer almaktadır: "Bu mübarek Kale, Allah'ın desteği ve rızası üzerine, güvenliği sağlamak maksadıyla, Sultan Mehmed Han'ın oğlu, Sultan Murad'ın oğlu, Karaların Padişahı ve Denizlerin Hakanı, İnsanların ve Cinlerin üzerinde Allah'ın gölgesi, Doğu ve Batı'da Allah'ın yardımcısı, su ve toprağın kahramanı, Konstantiniyye'nin Fatihi ve Fethin Babası olan Sultan Mehmed Han'ın -Allah Teala onun hükümdarlığın ebedi kılsın ve mekânını Kutup Yıldızlar yüksek eylesin- emriyle, (Hicri) 883 yüzyılın mübarek Ramazan Ayı'nda, (Kasım 1478) imar ve inşa edildi."

8/19

Sultan Mehmed Han'ın Fetih sırasında hiddetlenerek atını denize sürmesi üzerine de pek çok tasvir yapıldı...

9/19

Gemilerin Karadan yürütülmesi üzerine de...

10/19

Ama Zanaro'nun bu "KUŞATMA" tablosunun eşi-benzeri yok.

11/19

Costanza de Ferrera ( Costanza di Maysis/ Costanzo Lombardo / Moisis/Moises) Napoli’li bir Ressam ve Madalyacıydı. Sultan Mehmet’in Bandini’nin öldürülmesi sonrasında onu İtalya’ya götüren elçi aracılığı ile yapmış olduğu celp ile daveti üzerine Sultan Mehmed’in Portresini ve Madalyonunu yapmak üzere 1475 – 1478 yılları arasında İstanbula gelmiştir. Hazırlamış olduğu Madalyon günümüze kalabilmiş tüm "Sultan Mehmed madalyonları" arasında gerek sanatsal gerekse teknik anlamda en mükemmel olanıdır. Madalyonun ön yüzünde Sultan Mehmet II’nin diğer madolyonlardan daha belirgin ve temiz olarak görülebilen ayrıntılı bir portresi vardır. Arka yüzde ise bir at üzerinde iki küçük çıplak ağacın olduğu hafif kayalık düz bir zemin üzerinde hareket ederken tasvir edilmiştir. Sultan sol eliyle atın yularını tutarken, diğer elinde bir asa ya da kılıç tutmaktadır. Atın sağ ön ayağı harekete uygun olarak yerden kalkmış ve kuyruğuna da düğüm atılmış şekildedir.

12/19

Fatih'in bir başka portresi...

13/19

Costanza de Ferrara’ya ait bronz döküm bir başka madalyon daha var, ancak resmi hariç bu madalyon ile ilgili henüz ayrıntılı bir bilgi yok. Çok başarılı bir Sultan Mehmet portresinin görülebildiği bu bronz döküm madalyon Statliche Münzsammlung (müze), München Koleksiyonundadır.

14/19

15/19

Fatih'in çocukluğuna ait bu defter ve içersindeki çizimleri de Ord. Prof. Süheyl Ünver tarafından 1961'de yayımlandı. Dolmabahçe Sarayı'nın depolarından gün ışığına çıkarılan "Eser" ile Sultan'ın çocukluğundaki maharetler görenleri şaşırtmıştı.