İstanbul
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Kongre Merkezi'nde düzenlenen Anadolu Ajansı İstanbul Energy Forum'da konuştu.
Enerji sektörünün geleceğine yön verecek İstanbul Energy Forum başladı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anadolu Ajansının (AA) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayesinde, "Ortak Gelecek, Ortak Hedefler" teması ile düzenlediği İstanbul Energy Forum'un açılışında yaptığı konuşmada, bu yıl ilk kez düzenlenen forum vesilesiyle katılımcıları İstanbul'da ağırlamaktan büyük bahtiyarlık duyduğunu ifade etti. Erdoğan, "Türkiye'ye, medeniyetler şehri güzel İstanbul'umuza hepiniz hoş geldiniz. İstanbul Enerji Forumu münasebetiyle bizleri bir araya getiren Anadolu Ajansı'mıza ve Enerji Bakanlığı'mıza kalpten teşekkür ediyorum." dedi.
Organizasyona destek veren tüm kurum ve kuruluşları kutlayan Erdoğan, "Forumun ülkelerimiz ve bölgelerimiz için başarılı geçmesini, tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Gün boyunca yapılacak oturumlarda, kamu ve özel sektörün üst düzey temsilcileri, uluslararası enerji kuruluşları ve akademisyenler geniş bir yelpazede kıymetli fikirlerini katılımcılarla paylaşacaklar. Enerji sektöründe Türkiye'nin rolü, enerji dönüşümünün finansmanı gibi konuların yanı sıra petrolden doğal gaza, arz güvenliğinden teknolojik gelişmelere birçok başlık inşallah burada mütalaa edilecek." ifadelerini kullandı.
Forumun oturumlarında ufuk açıcı değerlendirmeleriyle katkı yapan uzmanlara şükranlarını sunduğunu dile getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
"Forum vesilesiyle ayrıca Ajans'ımızın hayata geçirdiği Enerji Terminali'nin Türkçe yayınlarının resmi açılışı gerçekleştiriliyor. 2014 yılından bu yana İngilizce faaliyet gösteren Enerji Terminali'nin, yıllık yayımladığı 6 binden fazla haberle medya organları ve sektör paydaşları için referans kaynağı haline geldiğini memnuniyetle müşahede ediyoruz. Bu başarılı proje dolayısıyla da Ajans'ımızı tebrik ediyor, bu tarz vizyoner çalışmaların sayısının artarak devam etmesini diliyorum."
"Enerji, ulaştırma ve haberleşme ile birlikte kalkınmanın lokomotifidir." diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Sanayileşme ve gelişmenin de temel şartı yine enerjidir. Yeterli miktarda, kaliteli ve temiz enerjinin, uygun fiyatlarla ve kesintisiz olarak temin edilmesi, yani 'enerji arz güvenliği', gelişmiş veya gelişmekte olan tüm ülkeler için kritik önemdedir." dedi.
Yakın tarihte bölgede patlak veren krizlerin, enerji arz güvenliğinin ülke ekonomileri için ne kadar hayati olduğunu bir kez daha hatırlattığını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Rusya-Ukrayna arasında bininci gününü geride bırakan savaş, özellikle enerji alanında dışa bağımlılığın risklerini göstermiştir. Türkiye, savaşan her iki tarafla kurduğu dengeli ilişkiler sayesinde, bu sancılı dönemi en rahat atlatan ülkelerden biri olmuştur. Buna mukabil Avrupalı dostlarımız, savaşın tetiklediği enerji krizini ilk elden hissettiler ve çok ciddi sıkıntılarla karşılaştılar." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Şunu bir defa görmemiz gerektiğine inanıyorum. Her ne kadar günümüzde enerji arzında bir kriz yaşanmıyorsa da, enerji arz güvenliğinin temini noktasında her zaman hazırlıklı olmak önemlidir. Biz de bu anlayışla enerji politikamızı, çocuklarımızın emaneti olan tabiata zarar vermeden enerji arz güvenliğimizin sağlanması üzerine bina ettik."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, enerjide sürdürülebilirliğin sağlanmasına, dışa bağımlılığın azaltılmasına, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerinde oluşturduğu baskının mümkün olduğunca hafifletilmesine büyük önem verdiklerini söyledi.
Erdoğan Türkiye'nin, etrafındaki birçok ülkenin aksine kullandığı enerjinin çoğunu dışarıdan satın almak mecburiyetinde olduğunu dile getirerek, "Bakınız burada fikir vermesi açısından sadece geçen yılki enerji faturamızı sizlerle paylaşmak istiyorum. 2023 yılında ham petrol ve petrol ürünleri ithalatımız 49 milyon tona, LPG ithalatımız 4 milyon tona, doğal gaz ithalatımız 50 milyar metreküpe ulaştı. Tüm bu alımlar için ödediğimiz rakam ise yaklaşık 70 milyar dolardır. Dış ticaret açığımızın en büyük nedeni, sadece bizim için değil, her ülke için ciddi bir tutar olan işte bu enerji faturasıdır. Böyle ağır bir ithalat kalemiyle sürdürülebilir ekonomik kalkınmayı ve gelişmeyi sağlamak, açık söylüyorum, her babayiğidin harcı değildir. Türkiye zor olanı başarmış ve son 20 yılda senede ortalama yüzde 5,4 oranında büyüyerek farkını ortaya koymuştur." diye konuştu.
"Önümüzdeki dönemde dünya ortalamasının üzerinde büyümeye devam edeceğiz"
Bölgede ve küresel ekonomide yaşanan tüm sıkıntılara rağmen, 14 yıldır kesintisiz ve istikrarlı bir şekilde büyüdüklerini vurgulayan Erdoğan, "İnşallah önümüzdeki dönemde dünya ortalamasının üzerinde büyümeye devam edeceğiz. Türkiye ekonomisi büyüdükçe, nüfusumuz çoğaldıkça, milletimizin refah düzeyi ve sanayileşmemiz arttıkça, buna bağlı olarak enerji ihtiyacımız da yıldan yıla artıyor. Ekonomik büyümeden, milletimizin refahından, ülkemizin sanayileşme ve kalkınmasından taviz veremeyeceğimize göre, elimizin altındaki bütün kaynakları harekete geçirmekten başka bir çıkış yolumuz görünmüyor." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak, bu gerçekler temelinde madenden petrol ve doğal gaza, rüzgardan güneş enerjisine kadar her başlıkta ülkenin potansiyelinden en üst düzeyde istifade etmenin çabasında olduklarını belirterek, şöyle devam etti:
"Enerjide de tam bağımsız Türkiye hedefiyle hiçbir alanı ihmal etmeden, çevreci görünümlü marjinal yapılardan gelen baskılara ve eleştirilere aldırmadan yolumuza emin adımlarla devam ediyoruz. Şunun bilinmesini isterim, kim ne derse desin enerji dahil hiçbir alanda ülkemizi muhannete muhtaç etmemekte kararlıyız. Allah'ın izniyle bundan da geri adım atmayacağız. Örneğin madencilik alanında ülkemizin sahip olduğu imkanları ekonomiye kazandırmak için yoğun bir şekilde çalışıyoruz. 2002'ye kadar yılda ortalama 55 bin metre sondaj yapılmışken, son 10 yılda ortalama 670 bin metre sondaj gerçekleştirdik. Madencilik sektörünün gayrisafi yurt içi hasıla içindeki hacmini 4 kattan fazla artışla 2023 yılında 270 milyar liraya çıkardık. Son 22 yılda maden ihracatımız 7 kat artışla 5,7 milyar dolara yükseldi. Malumunuz, bor madeninde dünyadaki rezervin yüzde 73'üne biz sahibiz. Bu alanda yüzde 60'ın üzerinde pazar payıyla küresel ölçekte liderliğimizi koruyoruz."
"Nijer'deki altın sahalarından birinde 2025 yılında üretime başlamayı planlıyoruz"
Erdoğan, altın madeninde sadece Türkiye'de değil, yurt dışında da arama faaliyetleri yürüttüklerini söyleyen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Nijer'deki altın sahalarından birinde 2025 yılında üretime başlamayı planlıyoruz. Savunma sanayi başta olmak üzere ileri teknolojide stratejik bir imkan olan nadir toprak elementlerinde kısa süre önce büyük bir keşfe imza attık. Eskişehir Beylikova'da dünyanın ikinci en büyük nadir toprak elementleri rezervini keşfettik. Bu sahadaki üretimimizi geliştirerek, inşallah önemli bir tedarikçi haline gelmeyi hedefliyoruz. Fosil enerji kaynakları, yükselen tepkilere rağmen enerjide hakimiyetini halen muhafaza ediyor. Türkiye, hamdolsun bu alanda da çok ciddi bir atılım içerisindedir. Doğal gaz ve petrolde, 4 derin deniz sondaj gemisi, 2 sismik araştırma gemisi ve destek gemilerinden oluşan dünyanın en modern arama ve üretim filolarından birini kurduk."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4 yıl önce Karadeniz'de tarihin en büyük doğal gaz keşfinin gerçekleştirildiğini hatırlatarak, şunları kaydetti:
"Deniz yüzeyinin 4 bin metre altından çıkardığımız doğal gazı, çok yoğun bir çalışmayla geçen sene vatandaşlarımızın kullanımına sunduk. Sakarya Gaz Sahası'nda günlük üretimimiz 7 milyon metreküpe çıktı. Diğer sahalarımızla birlikte toplam yurt içi üretimimizi günlük 8 milyon metreküpe yükselttik. Böylece 3,5 milyon hanemizin ihtiyacını kendi doğal gaz üretimimizden karşılayabiliyoruz. Sakarya Gaz Sahası'ndaki üretimin artırılması için bir tane yüzer üretim platformunu envanterimize kattık. 2026 yılında üretime alacağımız bu platform ile günlük üretimimizi 20 milyon metreküpe çıkaracağız. Yani hanelerimizin yarısının ihtiyacını kendi gazımızla sağlayacağız."
"Ülkemizin günlük petrol üretimi 155 bin varilin üzerindedir"
Türkiye'nin yanı sıra sınırların ötesinde de doğal gaz ve petrol arama çalışmalarının sürdüğünü belirten Erdoğan, şunları söyledi:
"Oruç Reis gemimiz, Somali denizlerindeki 3 sahada faaliyetlerine başladı. İnşallah bu çalışmalardan da müjdeli haberler alacağımıza inanıyorum. Petrolde ise daha önce terör nedeniyle arama yapamadığımız bölgelerden Gabar'da tarihimizin en büyük petrol keşfine imza attık. Rezerv ve kalite bakımından üst seviyede olan Gabar'daki kuyularımızdan günlük 57 bin varilin üzerinde petrol çıkarıyoruz. 2024 yılında Şırnak, Hakkari, Van başta olmak üzere toplam 84 sondaj tamamladık, bu sayede 66 milyon varillik yeni rezerv keşfettik. Yurt dışındaki sahalarımızdan gelen 40 bin varille ülkemizin günlük petrol üretimi 155 bin varilin üzerindedir. Bunu düzenli olarak her yıl artırarak, hedeflediğimiz yere varacağız."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, enerji arz güvenliği kadar, temiz enerji, verimlilik, iklim değişikliği ve çevre kirliliğinin de artık tüm insanlığın gündemini meşgul eden hususlardan olduğunu kaydetti.
Bakü'de düzenlenen COP29 Dünya Liderleri İklim Zirvesi'nde çevre ve iklim değişikliği meselelerinin vardığı ürkütücü boyutları bir kez daha yakından gördüklerini belirten Erdoğan, "Ne pahasına olursa olsun ekonomik büyüme anlayışının kültürümüzde de, medeniyetimizde de yeri yoktur. Geçtiğimiz yüzyılda 'bir damla petrolü, oluk oluk akan insan kanından daha değerli' gören materyalist zihniyetin elinden dünyamız çok çekti." diye konuştu.
Afrika'dan Asya ve Latin Amerika'ya gittikleri her bölgede, gözünü para, altın ve petrol bürümüş anlayışın geride bıraktığı derin acılara rastladıklarını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Sömürgeciler sadece insanları katletmediler, milyonlarca masumla birlikte büyük bir çevre katliamı da gerçekleştirdiler. Zümrüt yeşili ormanları, gürül gürül akan nehirleri, gölleri, havayı, suyu maddi menfaatleri uğruna ya yok ettiler, ya zehirlediler, ya da kirlettiler." ifadelerini kullandı.
"Rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücümüzü, 2035 yılında 120 bin megavata yükselteceğiz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Yedi Kız Kardeşler" denilen petrol şirketlerinin, Birinci Cihan Harbi başta olmak üzere son asırda insanlığın karşı karşıya kaldığı nice savaş, darbe, çatışma ve katliamda parmağı olduğunun bilinen bir hakikat olduğunu söyledi.
Diktatörlerin, darbecilerin ve zalimlerin eliyle enerji kaynakları kontrol edilirken insan hayatının, özgürlüklerin ve adaletin de hiçe sayıldığını ifade eden Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"21. yüzyılda, sömürüye ve hırsa dayalı bu acımasız sistemin devam etmesi mümkün değildir. İnsana ve çevreye hak ettiği değer verilmeden, küresel ekonomi refaha ulaşamaz, enerji arz güvenliği sağlanamaz, dünyada barış ve huzur tesis edilemez. Unutmayalım ki, kendi ihtiyaçlarımızı karşılamak kadar, gelecek nesillere de daha yaşanabilir, daha temiz bir dünya emanet etmek zorundayız. Biz, enerji dahil her alanda insanı merkeze alan, tabiata zarar vermeyen, sorumluluk duygusunun en üst düzeyde olduğu bir politika benimsiyoruz."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İnsanı yaşat ki devlet yaşasın" ilkesinin enerjiyle ilgili yürüttükleri bütün çalışmalarda temel referans kaynağı olduğunu belirtti.
Son 22 yılda temiz ve yenilenebilir enerjiye ciddi yatırımlar yaptıklarını anımsatan Erdoğan, "Rüzgar, jeotermal, güneş, nükleer gibi alanlarda dev projelere imza atıyoruz. Toplam kurulu güç içerisinde yenilenebilir enerjinin payını yüzde 60'a yükselttik. Bu oranla Avrupa'da 5. dünyada 11. sıradayız. Hedefimiz, 2025 yılında Avrupa'da ilk 3'e, dünyada ise ilk 9'a girmektir. Şu an 31 bin megavat olan rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücümüzü, inşallah 2035 yılında 120 bin megavata yükselteceğiz." diye konuştu.
Nükleer enerjinin iklim krizi üzerinde olumsuz etkisinin bulunmamasının, kendilerini bu temiz kaynağa yönelten sebeplerden biri olduğuna dikkati çeken Erdoğan, şöyle konuştu:
"Akkuyu Nükleer Güç Santrali projemizle temiz enerji yanında milletimizin 70 yıllık hayalini de gerçeğe dönüştürüyoruz. Akkuyu'da, tüm ulusal ve uluslararası güvenlik standartlarına uygun olarak 4 nükleer reaktörün inşası aynı anda devam ediyor. Akkuyu tümüyle devreye girdiğinde Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yüzde 10'unu karşılayacak, böylece yıllık 7 milyar metreküp doğal gaz ithalatı ile 35 milyon ton karbon salımını önleyecektir."
"Enerji hatlarının istikrar, güvenlik, huzur ve refah taşıması gerektiği kanaatindeyiz"
Sinop ve Trakya nükleer güç santrali projelerine ilaveten küçük modüler reaktörlere yönelik çalışmalar da yürüttüklerini kaydeden Erdoğan, "Nükleer enerjide 2050 senesinde inşallah 20 bin megavatlık bir kapasiteye ulaşmayı hedefliyoruz. Biz, enerji kaynaklarını asla bir rekabet, çatışma ve sömürü unsuru olarak görmüyoruz. Enerji hatlarının sadece enerji değil, istikrar, güvenlik, huzur ve refah taşıması gerektiği kanaatindeyiz. Buna göre Türkiye 7 doğal gaz boru hattı, ikisi yüzer 4 LNG tesisi, 15 giriş noktası ve diğer avantajlarıyla, dünyanın önde gelen enerji ticaret merkezlerinden biri olma imkanına ziyadesiyle sahiptir." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15 Ağustos 1974'ten beri enerjiyi Türkiye'ye ve geleceğe taşıma misyonuyla çok stratejik faaliyetler yürüten BOTAŞ'ın 50. kuruluş yıl dönümünü tebrik ederek, BOTAŞ çalışanlarına da Türkiye'ye ve ekonomiye kattıkları değer için teşekkür etti.
Enerji konusunda şu kritik noktayı da gözden kaçırmamak gerektiğini kaydeden Erdoğan, enerji tasarrufunun bir milletin, bir toplumun gelişmişlik, medenilik seviyesini gösteren önemli mihenk taşlarından biri olduğunu ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Biz, ayrıca Peygamber Efendimizden özellikle 'Dereden abdest alırken bile suyu israf etme' emrine muhatap olan bir inanca mensubuz. Dolayısıyla enerji dahil kaynaklarımızı sınırsızca tüketerek, sınırsızca harcayarak, kullandığımız her kaynakta başkalarının da hakkı olduğunu göz ardı ederek, hiçbir yere varamayız. Enerji üretimiyle eş zamanlı olarak enerji tasarrufumuzu da artırmak, israfı önlemek, sorumluluk duygusuyla hareket etmek mecburiyetindeyiz." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, enerji tasarrufu noktasında tüm vatandaşlarından azami hassasiyet beklediğini de ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'ye son 22 yılda Cumhuriyet tarihinin altın yıllarını yaşatmış bir iktidar olarak, enerjide de çok daha büyük hedefler peşinde olduklarını dile getirdi.
Bu konuda bir üzüntüsünü paylaşmak istediğini belirten Erdoğan, "Her biri birer gurur vesilesi olan tüm bu projeleri hayata geçirirken, tüm bu önemli adımları atarken, açık söylüyorum, milletimizden başka yanımızda kimseyi bulamadık." diye konuştu.
Enerjide Türkiye'nin tarih yazarken, halkın bundan sevinç duyduğunu, istifade ettiğini, hayatının pek çok alanda kolaylaştığını ancak muhalefetin bu sevinci ve gururu paylaşmaya, buna destek olmaya yanaşmadığını dile getiren Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Nükleer enerjiymiş, doğal gaz keşfiymiş, yeni boru hatlarıymış, doğal gaz depolamaymış, petrol kuyularıymış, maalesef bunların hiçbiri muhalefetin gündeminde olmadı. Hidroelektrik santrallerimizden nükleer enerji tesislerimize, madenlerimizin kullanılmasından petrol ve doğal gaz arama çalışmalarımıza kadar hiçbir gayretimizde hükümetimize destek vermediler. Doğu Akdeniz'deki sismik arama faaliyetlerimizi bölgedeki rakiplerimizin söylemleriyle eleştiri yağmuruna tuttular. Karadeniz'deki keşfimize 'Her seçim öncesinde doğal gaz buluyorlar.' diyerek çamur attılar. Gabar'daki petrol keşfimize adeta gölge düşürmek amacıyla akla ziyan argümanlar öne sürdüler. 'Türkiye'nin Somali'de, Libya'da ne işi var?' cümlesi, bu süreçte muhalefetten en sık duyduğumuz eleştirilerden biriydi. 22 yıl boyunca aktörler değişti, genel başkanlar değişti, ama muhalefetin, bilhassa CHP'nin enerji hamlelerimizle ilgili karın ağrısı bir türlü geçmedi."
"CHP, Türkiye'nin enerji alanında gurur kaynağı olan projelerini niçin ziyaret etmedi?"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalefetin kendilerini çarşıya, pazara davet ettiğini, ancak kendilerinin çarşıdan pazardan gelirken muhalefetin gittiğini ifade ederek, siyasi parti olarak çarşıda, pazarda ve sokakta muhalefetten çok daha güçlü bir şekilde var olduklarını, halkla olan gönül bağlarını bugüne kadar hiçbir zaman koparmadıklarını ve bundan sonra da koparmayacaklarını kaydetti.
Bu konuda cevap verilmesi gereken bazı sorular olduğuna dikkati çeken Erdoğan, "CHP, Türkiye'nin enerji alanında gurur kaynağı olan projelerini niçin bir kez olsun ziyaret etmedi? Sayın Özel, neden Filyos'taki doğal gaz tesisimizi ziyaret etme zahmetinde bulunmadı? Akkuyu Santralimizin nerede olduğundan, ne işe yaradığından, enerji arz güvenliğimize nasıl bir fayda sağladığından, acaba Sayın Özel'in haberi var mı? CHP'li yöneticilerin ülkemizin enerji yatırımlarıyla ilgili kayıtsızlığının, daha doğrusu bir türlü geçemeyen hazımsızlığının gerçek sebebi nedir?" şeklinde konuştu.
Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in kendilerini bir yerlere davet etmek yerine önce kendisinin Türkiye'nin enerji yatırımlarını tanımasını, buraları ziyaret etmesini, fikir sahibi olmadan önce bilgi sahibi olmaya gayret etmesini, yoksa halka söylediklerinin hiçbir anlamının olmayacağını dile getirdi.
"Siyasi hayatımızın hiçbir döneminde kabadayılığa, zorbalığa boyun eğmedik"
Muhalefetten gelen her türlü yapıcı eleştiriye açık olduklarını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
"Bunda da son derece samimiyiz. Ama laf olsun torba dolsun siyasetine de asla prim vermeyiz. Hele hele Gazi Meclis'imizin çatısı altında önceki gün şahit olduğumuz şiddet görüntülerine, kaba kuvvete kesinlikle müsamahamız yoktur. Komisyon basarak, üyesi dahi olmadıkları komisyonda terör estirerek, muhalefet yaptıklarını zannedenler, derin bir yanılgı içindedir. Biz, yarım asrı bulan siyasi hayatımızın hiçbir döneminde kabadayılığa, zorbalığa ve şehir eşkıyalığına boyun eğmedik, bundan sonra da eğmeyiz. Daha önce de dile getirdim, bugün tekrar vurguluyorum, CHP'nin, bölücü örgütün siyasi aparatlarıyla kurduğu ve adına kent uzlaşışı dediği ittifak, CHP'yi enfekte etmekte, zehirlemekte, şiddete meyilli hale getirmektedir. CHP'nin bir an önce bu kantin solculuğu alışkanlığından kendisini kurtarmasını ümit ediyorum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul Energy Forum'un bölgenin ve tüm insanlığın refah, barış ve istikrarına katkı sağlamasını canıgönülden temenni ettiğini belirterek, yurt dışından gelen misafirlere teşekkür etti, forumu düzenleyenlere de tebriklerini iletti.
Notlar
İstanbul Energy Forum'un ana oturumunda tanıtım videosu izletildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz de ana oturumda konuştu.
Konuşmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'a AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Karagöz, AA'nın hazırladığı "Ay Yıldızın İzinde" kitabını hediye etti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar da Erdoğan'a Hattat Hadi Kerküki'nin yaptığı, yıldızda besmele, hilalde ise nazar ayetinin yer aldığı özel işleme ay yıldız bayrak tablosunu takdim etti.
Yurt dışından katılım sağlayan enerji bakanlarıyla fotoğraf çekiminin ardından program sona erdi.
