Mogadişu
Senkayi'nin Somali-Türkiye ilişkilerini anlattığı "1517-2023 Arası Somali-Türkiye İlişkileri" adlı kitabı, Mogadişu Uluslararası Kitap Fuarı'nda dikkati çeken kitaplar arasında yer alıyor.
Senkayi, kitabı, Türkiye'nin Somali'ye yaptığı iyiliklere karşılık vermek amacıyla yazdığını belirterek, "Somali-Türkiye ilişkileri konusunu seçme sebebim, Türkiye'nin iyiliklerine karşılık verme isteğinden kaynaklanıyor." dedi.
Senkayi, İslam ve Osmanlı tarihine duyduğu sevginin kendisini Osmanlı-Somali ilişkilerinin köklerini incelemeye sevk ettiğini anlattı.
Eserini üç yılda hazırladığını aktaran Senkayi, kaynakları araştırmak, incelemek ve yazmak için çok zaman harcadığını dile getirdi.
Senkayi, çalışmasını mayısın sonunda bitirdiğini ve yayımlanmasıyla Mogadişu Uluslararası Kitap Fuarı'na yetiştirdiğini kaydetti.
Asırlardır süren ilişkiler
Somali ve Türkiye ilişkilerinin 14. yüzyıldaki Adal Sultanlığı dönemine uzandığına işaret eden Senkayi, "Kızıldeniz'deki deniz yollarına hakim olan Portekiz sömürgecilerinin tacizinden sonra Adal Sultanlığı, Osmanlı'dan yardım istedi. Osmanlı, İslami kutsalları korumak için Somali'deki Zeyli ve Berbera limanlarının önemini anladı. Ve Osmanlılar ile Adal Sultanlığı arasındaki ilişkiler başladı. Osmanlılar, Portekiz ve İngiliz sömürgeciliğine ve Habeşistan Krallığına karşı birçok savaş veren Somali sultanlıklarına lojistik destek verdi." diye konuştu.
Ticari, kültürel ve eğitimsel ilişkiler
Osmanlı'nın İslam'ı yaymak için Berbera ile Zeyli şehirlerinde camiler ve Kur'an kursları inşa ettirdiğini kaydeden Senkayi, bunun iki ülke arasındaki ilişkileri sadece askeri yönden değil, eğitim, ticaret ve kültürel yönlerden de genişlettiğini, bu eserlerin kalıntılarının söz konusu şehirlerde hala varlığını sürdürdüğünü aktardı.
Senkayi, Somali'de kurulan tüm sultanlıkların ticaret için Osmanlı'ya gittiğine değinerek, Osmanlı'nın Hindistan'dan uzmanlar getirerek Somalililere kahve yetiştirmeyi öğretmeye katkıda bulunduğunu söyledi.
Somali-Türkiye diplomatik ilişkilerinin 20 yıllık bir aradan sonra tekrar eski haline geldiğinin altını çizen Senkayi, ülkesinin bu sürede istikrarı ve devlet sistemini tahrip eden bir iç savaş dalgası yaşadığını, Somalililerin canları ve mallarıyla ağır bedeller ödediğini ifade etti.
Senkayi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda söylediği "Somali halkı bir parça ekmek ve bir yudum su için öldüğü sürece dünya medeniyetle gurur duymasın ve biz adalet talep etmeyelim." sözünü hatırlattı.
Erdoğan'ın 2011'de Başbakan, ardından 2015'te Cumhurbaşkanı olarak Somali'ye yaptığı iki ziyaret sonrasında, iki ülke arasındaki ilişkilerin insani yardım, altyapı, eğitim, sağlık, ekonomi ve askeri işbirliği alanlarında kalkınma projelerine imza atılmasıyla doruk noktasına ulaştığını vurgulayan Senkayi, Türkiye'nin büyükelçiliğinin 1979'da başkent Mogadişu'da açıldığını, bu büyükelçiliğin 1991'de merkezi hükümetin devrilmesinin ardından diğer büyükelçilikler gibi ülkenin yaklaşık 20 yıl süren şiddet ve iç savaş döngüsüne girmesi üzerine kapandığını anlattı.
"Türkiye Somali'nin kalbinde büyük bir yer edindi"
Türkiye'yi, Somali'yi destekleyen diğer ülkelerden ayıranın projeleri ve sahadaki varlığı olduğuna işaret eden Senkayi, "Türkiye, Somali'nin kalbinde büyük bir yer edindi." ifadesini kullandı.
Senkayi, "Afrika kıtasının doğuya açılan kapısı Somali'nin stratejik konumu ve Türkiye'nin savunma sanayisi, ekonomi gibi alanlarda gelişmiş olması, önümüzdeki yıllarda iki ülke ilişkilerinin ivme kazanmasına katkı sağlayacaktır. Buna ek olarak, son dönemde iki taraf arasında akdedilen ortaklık ve anlaşmaların çok önemi var. Somali'nin ön saflara geri dönmesinde büyük katkısı olan Erdoğan'ın yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesi, iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine yardımcı olacak." değerlendirmesini yaptı.
İki ülke arasındaki ilişkilerin son yıllarda zirveye çıktığına dikkati çeken Senkayi, bundan sonraki süreçte bu ilişkilerin yeni ufuklara taşınmasında Somali-Türkiye Meclis Dostluk Derneğinin de büyük rol oynayacağını dile getirdi.
