İstanbul
Dünya genelinde enflasyon-resesyon ikilemi devam ederken, Trump'ın korumacı politikalarının küresel ticareti aksatabileceğine ilişkin endişelerin yanı sıra jeopolitik risklerin de artmaya başlaması fiyatlamaları zorlaştırdı.
Trump'ın "Önce Amerika" politikası çerçevesinde, ABD'nin yakın ticari ilişkiler içinde bulunduğu ülkelere yönelik uyguladığı tarifelerin, ülkede enflasyonist baskıları artırabileceği ve bu durumun ABD Merkez Bankasının (Fed) politika alanını daraltabileceği konusunda endişeleri güçlendirdi.
Truth Social hesabından geçen hafta açıklama yapan Trump, Meksika ve Kanada'dan ABD'ye uyuşturucu akışının devam ettiğini belirterek bu ülkelere uygulanacak tarifelerin 4 Mart'ta planlandığı gibi yürürlüğe gireceğini bildirdi. Trump, açıklamada Çin'e de ek bir tarifenin geleceğini belirterek "Aynı şekilde Çin'e de bu tarihte yüzde 10'luk ek bir tarife uygulanacak. Karşılıklı tarife için 2 Nisan tarihi geçerli olmaya devam edecek." ifadelerini kullandı.
Analistler, Trump'ın tarife planlarının, enflasyonla mücadelede önemli kazanımlar elde eden Fed'in politikalarıyla çelişebileceğine yönelik endişelerin risk algısını artırdığına dikkati çekerek yeni haftada yatırımcıların ABD'de açıklanacak tarım dışı istihdam verisi ve Fed'in "Bej Kitap" raporu başta olmak üzere, yoğun veri gündemine odaklandığını belirtti.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in haziran ayında yüzde 92 ihtimalle politika faizini 25 baz puan indireceği tahmin edilirken bankanın yıl genelinde toplamda iki faiz indirimi yapacağı fiyatlanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasındaki gergin geçen dünkü Oval Ofis görüşmesinin ardından yapılması planlanan ortak basın toplantısı iptal edilirken nadir toprak elementleri anlaşması da imzalanmadı. Trump, Zelenskiy'ye "Ya bu anlaşmayı imzalarsınız ya da biz yokuz. 3. Dünya Savaşı ile kumar oynuyorsun." dedi.
Trump, yaptığı açıklamada, Zelenskiy'nin barışa henüz hazır olmadığını ve ABD'nin Oval Ofisi'ne saygısızlık ettiğini belirtti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent de "Barış anlaşması yapmak istemeyen bir liderle ekonomik bir anlaşma yapmak çok zor." ifadesini kullanırken Zelenskiy ile müzakerelere devam edilip edilmeyeceğinin, Trump'a bağlı olacağını kaydetti.
Öte yandan, geçen haftanın öne çıkan gelişmeleri arasında Trump'ın AB'ye yönelik tarife açıklamaları da yer aldı. Beyaz Saray'da düzenlediği ilk kabine toplantısında Trump, Avrupa Birliği'ne (AB) yönelik gümrük vergilerini yakında açıklayacaklarını belirterek yüzde 25 tarife uygulamaya karar verdiklerini bildirdi.
AB'ye yönelik gümrük vergilerinin hangi seviyede uygulanacağına dair soru üzerine Trump, "Bir karar verdik, çok yakında açıklayacağız ve genel anlamda yüzde 25 olacak. Bu, otomobiller ve diğer şeylere uygulanacak. Avrupa Birliği, ABD'yi mahvetmek için kuruldu ama şimdi ben başkanım." dedi.
Trump, Ticaret Bakanlığına bakır ithalatına yönelik olası gümrük vergilerini araştırma talimatı veren bir kararname imzaladı. Trump, daha sonra Truth Social hesabından yaptığı açıklamada da "Bakır endüstrimizi yeniden inşa etmek için Ticaret Bakanımdan ve ABD Ticaret Temsilciliğinden (USTR) bakır ithalatını incelemelerini ve Amerikalıları işsiz bırakan haksız ticareti sona erdirmelerini talep ettim." ifadelerini kullandı.
Bu arada, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, ekonomi politikalarına ilişkin belirsizliğin yüksek olduğunu belirterek, büyümenin sağlanabilmesi için makroekonomik ve finansal istikrarın korunması, bu doğrultuda kısa vadeli risklerin kontrol altına alınması, mali tamponların yeniden inşa edilmesi ve büyüme beklentilerinin artırılması gerektiğini ifade etti.
Fed yetkilerinin sözle yönlendirmeleri de takip edilirken Cleveland Fed Başkanı Beth Hammack, yaptığı konuşmada enflasyonun orta vadede kademeli olarak yüzde 2'ye düşeceğini beklemek için iyi nedenler olsa da bunun kesinlikten uzak olduğu belirterek "Enflasyon görünümüne yönelik yukarı yönlü riskler var." dedi.
Kansas City Fed Başkanı Jeff Schmid ise enflasyon beklentilerine ilişkin anket ölçümlerinin kusurlu olduğunu ancak enflasyon son 40 yılın en yüksek seviyesine ulaşmışken Fed'in gardını düşürmesinin zamanı olmadığını belirtti.
Schmid, enflasyona yönelik risklerin yukarı yönlü göründüğünü, artan belirsizliğin büyüme üzerinde baskı yaratabileceğini ifade etti.
Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker da politika faizinin, ekonominin geri kalanını olumsuz etkilemeden, uzun vadede enflasyon üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmaya devam edecek kadar kısıtlayıcı olmayı sürdürdüğünü söyledi.
Makroekonomik veri tarafında, ABD'de kişisel tüketim harcamaları, ocakta artış beklentilerinin aksine aylık yüzde 0,2 azaldı. Ülkede kişisel gelirler ise ocakta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,9 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Fed'in enflasyon konusunda dikkatle izlediği, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi, geçen ay aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 2,6 ile beklentilere paralel artış gösterdi.
Bununla birlikte, ABD ekonomisi, 2024'ün dördüncü çeyreğinde yüzde 2,3 ile tahminlere paralel büyüdü.
New York Fed Tüketici Güven Endeksi, şubatta aylık 7 puan azalışla 98,3'e inerek beklentilerden fazla geriledi.
Söz konusu gelişmeler tahvil talebinin güçlenmesine neden olurken, geçen hafta ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi 15 baz puan azalışla yüzde 4,27'ye inerek, 11 Aralık'tan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,91 artışla 107,6'ya çıktı.
Küresel belirsizliklerin yatırımcıların güvenli liman varlık talebinin artırmasıyla üst üste rekor kıran altının ons fiyatının, 8 haftalık yükselişi sona erdi. Geçen hafta rekor seviyeleri gören altının ons fiyatı, haftalık bazda yüzde 2,94 azalışla 2 bin 849 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 1,27 düşüşle 73 dolara geriledi.
New York borsasında karışık bir seyir izlendi
Kurumsal tarafta geçen hafta, bilançosunu açıklayan çip üreticisi Nvidia'nın geliri, 3 aylık dönemde yıllık bazda yüzde 78 artışla 39,3 milyar dolara ulaştı ve piyasa beklentilerini geride bıraktı. Gelirini bir önceki çeyreğe göre de yüzde 12 artıran Nvidia, geçen yılın aynı döneminde 22,1 milyar dolar gelir elde etmişti.
Nvidia hisseleri, yatırımcıların bilançoya dair yüksek beklentilerinin karşılanamamasının etkisiyle haftalık bazda yüzde 7,07 geriledi.
Avrupa satışlarında keskin bir düşüş yaşayan Tesla'nın hisseleri de haftalık bazda yüzde 13,3 değer kaybetti.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 0,98 ve Nasdaq endeksi yüzde 3,38 değer kaybederken, Dow Jones endeksi yüzde 0,95 yükseldi.
Yeni haftada pazartesi günü S&P Global imalat sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), inşaat harcamaları, ISM imalat sektörü PMI, çarşamba ADP istihdam raporu, Fed'in "Bej Kitap" raporu, dayanıklı mal siparişleri, fabrika siparişleri, perşembe haftalık işsizlik maaşı başvuruları, dış ticaret dengesi, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı takip edilecek.
Avrupa borsaları Fransa hariç, pozitif seyretti
Avrupa borsalarında geçen hafta Fransa hariç pozitif seyir izlenirken Trump'ın tarifelere yönelik açıklamaları ve Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmeler takip ediliyor.
Gelecek hafta ECB'nin faiz kararı ve ECB Başkanı Christine Lagarde'ın yapacağı açıklamaların yanı sıra Avro Bölgesi'nde açıklanacak büyüme verileri yatırımcıların odağında bulunuyor.
AB'nin en büyük ekonomisi olan Almanya'da zayıflayan imalat sanayi aktivitesinin ABD'nin atacağını ifade ettiği tarife adımlarından nasıl etkileneceğine yönelik belirsizlikler önemli risklerden olmayı sürdürüyor.
Öte yandan, AB Komisyonu Sözcüsü Olof Gill, AB'nin ABD'nin uygulamaya hazırlandığı ilave gümrük tarifesine kararlı ve hızlı biçimde karşılık verileceğini bildirdi. AB'nin serbest ve adil ticarete yönelik haksız engellere karşı kararlı ve hızlı tepki vereceğini söyleyen Gill, Avrupa'daki tüketicileri ve işletmeleri koruyacaklarını vurguladı.
Gill, AB'nin ABD'ye karşı olmadığını, birlikte çalışmak istediğini belirterek, "Biz diyalog, açıklık ve mütekabiliyetten yanayız. Kurallara uymanız koşuluyla sizinle ortaklık kurmaya hazırız." dedi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise yaptığı açıklamada "Bu meydan okumaya karşı AB olarak orantılı önlemler alacağız. Bunu, etkilenen tüm sektörlere özel yardım sağlayarak yapacağız." ifadelerini kullandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra, ECB Aralık 2024 para politikası toplantı tutanakları, banka yönetim konseyi üyelerinin enflasyon konusunda hala bazı endişeler taşıdıklarını ve bu durumun daha fazla politika gevşemesi sinyali verme konusunda temkinli olunmasını gerektirdiğini belirttiklerini ortaya koydu.
ECB'nin tutanaklarında, ekonomik faaliyetlere ilişkin görünümün jeopolitik gerginlikler, Avro Bölgesi'ndeki maliye politikası endişeleri ve son dönemde Trump'ın politikalarıyla bağlantılı küresel ticarette yaşanan sürtüşmelerden kaynaklanan yüksek belirsizlik nedeniyle "bulanık" olduğu ifade edildi.
Makroekonomik veri tarafında, Almanya'da ocakta yüzde 2,3 olan yıllık enflasyon, enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle şubatta değişmedi.
Ülkede mevsimsellikten arındırılmış işsiz sayısı da şubatta ocak ayına göre 5 bin kişi artarak 2,89 milyon oldu. Beklenti, işsiz sayısının şubatta 15 bin artması yönündeydi.
Avro Bölgesi'nde, yıllık bazda Aralık 2024'te yüzde 1,7 büyüyen şirket kredileri, ocak ayında yüzde 2 artış kaydetti.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,23, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,73 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 0,61 yükselirken, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,53 değer kaybetti.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi ve Almanya'da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sektörü PMI, Avro Bölgesi'nde tahmini Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), salı Avro Bölgesi'nde işsizlik oranı, çarşamba Avro Bölgesi'nde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), HCOB hizmet PMI, perşembe ECB'nin faiz kararı ve ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması, Avro Bölgesi'nde perakende satışlar, cuma ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması, Avro Bölgesi'nde büyüme ve Almanya'da fabrika siparişleri takip edilecek.
Asya borsalarında satış ağırlıklı seyir izlendi
Asya tarafında ise Trump'ın Çin'e karşı ilave yüzde 10 gümrük vergisi getirileceğini ifade etmesi sonrası bölge endekslerindeki satış baskısı dikkati çekti.
Güney Kore Merkez Bankası politika faizini 25 baz puan indirerek yüzde 2,75 seviyesine çekti.
Bankadan yapılan açıklamada, hanehalkı borcunda devam eden yavaşlamayla birlikte enflasyonun dengelendiği kaydedilerek, büyümede yavaşlamanın beklendiği, bu nedenle faiz oranını daha da düşürmenin ve ekonomi üzerindeki aşağı yönlü baskıyı hafifletmenin uygun olduğuna karar verildiği ifade edildi.
Makroekonomik verilerde, Japonya'da şubat ayına ilişkin Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık bazda yüzde 2,9 artışla beklentilerin altında gerçekleşti. Ülkede ocak ayına ilişkin sanayi üretimi aylık yüzde 1,1 azalışla beklentilere paralel gerçekleşirken, yıllık bazda yüzde 2,6 artışla tahminlerin gerisinde kaldı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,29, Çin'de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,72, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 4,59 ve Japonya'da Nikkei 225 endeksi de yüzde 4,19 değer kaybetti.
Gelecek hafta salı Japonya'da işsizlik oranı, çarşamba Çin'de Caixin hizmet PMI takip edilecek.
Yurt içinde gözler TCMB'nin faiz kararı ve enflasyon verilerinde
Yurt içinde geçen hafta yükseliş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,59 değer kazanarak 9.658,72 puandan tamamlarken gözler, yeni haftada TCMB'nin açıklayacağı faiz kararı ve enflasyon verilerine çevrildi.
AA Finans'ın TCMB'nin 6 Mart Perşembe günü yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketi, 20 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Beklenti anketine katılan ekonomistlerin tamamı, politika faizinin 250 baz puan indirilerek yüzde 42,5 seviyesine düşürüleceğini öngörüyor. Ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 30 oldu.
Ocak ayında gerçekleştirilen PPK toplantısında, politika faizi 250 baz puan indirilerek yüzde 47,50'den 45'e düşürülmüştü.
Ayrıca, AA Finans'ın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Mart Pazartesi günü açıklanacak şubat ayı enflasyon verilerine ilişkin beklenti anketi de, 20 ekonomistin katılımıyla sonuca ulaştı.
Ankete katılan ekonomistlerin şubat ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 2,97 oldu. Ekonomistlerin şubat ayı için enflasyon beklentileri yüzde 2,30 ile yüzde 3,40 aralığında yer aldı.
Ekonomistlerin şubat ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 2,97), bir önceki ay yüzde 42,12 olan yıllık enflasyonun yüzde 40'a ineceği öngörülüyor. Tüketici Fiyat Endeksi, ocakta yüzde 5,03 artış kaydetmişti.
Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 3,2, 2024'ün son çeyreğinde de yüzde 3 büyüdü. Kişi başına Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) değeri, 2024'te cari fiyatlarla 507 bin 615 lira (15 bin 463 dolar) olarak hesaplandı.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 63,5 artarak 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olarak gerçekleşti.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,15 üzerinde 36,5000'den kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi enflasyon, yurt içi ÜFE, imalat sektörü PMI, bankacılık sektörü net karı, salı reel efektif döviz kuru, perşembe TCMB'nin faiz kararı, cuma piyasa katılımcıları anketi, hazine nakit dengesi verileri takip edilecek.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
