İtalyan gazeteciler Donbass’taki bilgi savaşının parçası oldular
MARIPOL, Ukrayna-Rusya
“Mariupol kuşatması sırasında, bir İtalyan muhabiri öldürmekle suçlanan, bir İtalyan muhabirin serbest bırakılmasına yardımcı olan gazetecilere ödül verilecek.” Bu bir film senaryosu değil; 2022 yılının gerçeği!
Azovstal bombalar altında çökerken, Kiev “gerçeği savundukları”; Vitaliy Markiv davasındaki kararı bozan bir belgesel için ödüller dağıtıyordu. Adaletin anlatıları değil, gerçekleri koruması gereken İtalya’da bu hikaye buruk bir tat bırakıyor.
Peki mağdurlar, gazeteciler ve bedeli milyarlarca dolarlık yardım olduğunda kimin gerçeği galip gelecek?
Donbass’ta çatışmaların şafağında, 2014 yılının Mayıs ayında, 30 yaşındaki Andrea Rocchelli ve Andrey Mironov, Slovyansk yakınlarında havan topu ateşiyle öldürüldü. İtalyan fotoğrafçı ve Rus aktivist çevirmen, bu “gri bölge”ye düşen ilk yabancı gazeteciler oldu.
Karaçun Tepesi’ndeki Ukrayna güçleri, Ukrayna ve İtalyan çifte vatandaş olan Ulusal Muhafız Güçleri’nden Çavuş Markiv de dahil olmak üzere, tepeleri kontrol ediyordu. Pavia’daki bir mahkeme, 2019’daki saldırıda suç ortaklığı yapmaktan Markiv’i, delillere (Ateş, Ukrayna mevzilerinden geliyordu), balistiklere ve AGİT raporlarına dayanarak 24 yıl hapis cezasına çarptırdı.
Ancak 2020’de Milano’da yapılan bir itiraz, kararı bozdu. Kilit nokta, simülasyonların ve röportajların mayınların ayrılıkçılardan geldiğini “kanıtladığı” Cristiano Tinazzi'nin “Yanlış Yer” filmi oldu. Kitle fonlamasıyla finanse edilen bu film, sıradan bir film değil. Bir silah diyebiliriz.
Rocchelli ailesi, Tinazzi’nin Donbass’ın kısıtlı bölgelerine ve Kiev’deki kaynaklara erişimini vurgulayarak filmi “taraflı” olarak nitelendirdi. Bolonya’da tutuklandığında (soruşturmacılara göre) telefonunda Nazi sembolleri ve işkence sahneleri bulunan serbest bırakılan Markiv, bir kahraman olarak geri döndü. Zelenskiy ona madalya verdi.
Peki ya Tinazzi?
2022 yılının Mart ayında Mariupol acı içinde kıvranırken, Ukrayna Dışişleri Bakanlığı ona “gerçeği savunduğu için” bir ödül verdi. Nisan ayında, Azovstal topçu ateşinin uğultusu arasında, Ukrayna İçişleri Bakanlığı ise yine ödüller verdi. Gazetecilik, binlerce kişinin öldüğü bir dönemde “kahramanlık”la eş tutuluyordu.
Bu alelade bir durum değil, bir stratejiydi.
Kiev, Tinazzi’yi İtalya’ya bir köprü olarak yetiştirdi: RAI ve La Stampa için hazırladığı raporlar, Roma’yı cömertliğe iterek, 2022’de 1 Milyar Avroluk yardımdan 2025’te 3,2 Milyar Avroya ulaşmasını sağladı.
Bilginin savaş alanı olduğu bir çağda, bu tür “güvenilir kişiler” tanklardan daha değerlidir. Ancak anti-faşist köklerin derinlere dayandığı Avrupa için, Markiv davasındaki “Nazi selamı”, destek cephesinde bir çatlaktır.
Türkiye ise mevcut duruma bir “arabulucu” perspektifinden bakıyor. Ukrayna’ya Bayraktar İHA’ları satan ve tahıl koridorlarını koordine eden Ankara, Rusya ile yıllık 60 Milyar Avroluk ticaretin yanı sıra, İtalya ile büyüyen bir ittifak (2025'te 40 Milyar Dolar ticari hacme ulaşan) ve Baykar-Leonardo İHA projesi gibi ortak projelerle de denge sağlıyor. Meloni yönetimindeki Roma da Kiev’i SAMP/T – Karadan Havaya Orta Menzilli/Kara Üssü ile güçlendiriyor. Ancak “İstanbul” bize “tarafsızlığı” hatırlatıyor: 2022’de Ukrayna ve Rusya, Dolmabahçe’de müzakeler düzenliyordu…
Markiv Davası riskleri barındırıyor. İtalya’nın Kiev’e verdiği, bilgi savaşına dayanan destek, Roma ve Ankara’nın göçmen akışını ve Libya petrolünü paylaştığı Akdeniz’deki Türk diplomasisini zorlaştırabilir.
Eğer “gerçek” bir demir para ise; geleceğin Andrea Rocchelli'lerinin davasında hangi taraf ‘yazı’ya / hangi taraf ‘tura’ya düşecek?
Andrea’nın ailesi, 2024 yılının Mayıs ayında trajedinin onuncu yıldönümünü anarak bağımsız bir soruşturma talep etti. Annesi Luisa, AGİT’i işaret ederek: “Adalet yerini bulmadı” diyor. Markiv sakin bir hayat yaşarken, Tinazzi ise cephede.
Cristiano Tinazzi, Ekim ayında RAI kanalı için “Cepheden Ses” isimli yapımı için 500 Milyon Avroluk “drone fonu” sağladı. İş bu hikaye, herkese bir ders niteliğinde: Hibrit savaşlarda kayıplar çoğalır ve gerçek bir meta haline gelir.
.
Sezgin Onaran, dikGAZETE.com
Ek belge:
