GENCE
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) katkılarıyla Azerbaycan'ın Gence Devlet Üniversitesi'nde oluşturulan kütüphaneye Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa'nın ismi verildi.
Azerbaycan'ın ikinci büyük kenti olan Gence'deki kütüphanenin açılışına, Türkiye'nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral, Gence Valisi Niyazi Bayramov, Türkiye'nin Gence Başkonsolosu Zeki Öztürk, TİKA Bakü Program Koordinatörü Teoman Tiryaki, Gence Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yusif Yusifov, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Büyükelçi Özoral, Haydar Aliyev'in Azerbaycan ve Türkiye için söylediği "Bir millet, iki devlet" ve Atatürk'ün "Sevincimiz de kederimiz de birdir" sözlerini hatırlatarak, Azerbaycan'ın her geçen gün daha da gelişmesinden Türkiye'nin büyük gurur duyduğunu söyledi.
TİKA'nın 1993'ten beri Azerbaycan'da faaliyet yürüttüğünü ve Türkiye'nin, kalkınmasına destek verdiği ülkeler sıralamasında Azerbaycan'ın en başta yer aldığını vurgulayan Özoral, şunları kaydetti:
"Bu tesadüfi değildir. Bu, bizim sevincimizi de kederimizi de paylaşma arzumuzdan kaynaklanıyor. 2018, Kafkas İslam Ordusunun Azerbaycan'a gelmesinin 100. yıldönümü. O dönemde Osmanlı Devleti bir ölüm kalım mücadelesine düşmüştü. Bütün cephelerde yenilgilerle yüz yüze kaldığı bir dönemde en iyi askerlerini Azerbaycan'a gönderdi. Bu ordunun sayesinde Azerbaycan bağımsızlığını tam olarak kazandı. 15 Eylül 1918'de Bakü kurtuldu. Bugün bizlere düşen atalarımızın 100 sene önce bıraktığı emanete sahip çıkmaktır. Bu kütüphane de bir yandan Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa'nın hatırasını yaşatırken bir yandan da Gence Devlet Üniversitesinde okuyan talebelere bilgiye ulaşma imkanı sağlayacaktır."
Gence Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yusifov, katkılarından dolayı Türkiye devletine teşekkür ederek, "Kütüphanemize Bakü'yü Ermeni ve Bolşevik çetelerden temizleyen Nuri Paşa'nın adının verilmesinden büyük gurur yaşıyoruz.' dedi.
TİKA Bakü Program Koordinatörü Tiryaki, Azerbaycan'da 25 yıldır geniş bir yelpazede projeler gerçekleştirdiklerini, eğitim, sağlık ve ekonomiye katkı sağlayan projelere öncelik verdiklerini kaydetti. Tiryaki, yeni projelerle Azerbaycan'daki destek faaliyetlerini daha güçlü şekilde devam ettireceklerini vurguladı.
Konuşmaların ardından Büyükelçi Özoral ve Vali Bayramov, konuklarla birlikte kütüphaneyi gezerek yetkililerden bilgi aldı.
Yaklaşık 6 bin öğrencinin eğitim aldığı Gence Devlet Üniversitesinin içinde kurulan kütüphanede 20 bin kitap bulunuyor. Kütüphane ve okuma salonunun tüm tefrişatı TİKA tarafından gerçekleştirildi. TİKA ayrıca kütüphane yaklaşık bin adet Türkçe kitap hediye etti.
Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa
Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kuruldu ve Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde savaştı. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ve Dağıstan'ın Osmanlı'dan yardım talep etmesi üzerine Nuri Paşa (Killigil) komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan'a doğru sefere çıktı.
Gence'ye 25 Mayıs 1918'de ulaşan Kafkas İslam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine çıktı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen Kafkas İslam Ordusu, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtardı. Kafkas İslam Ordusu, Bakü'nün kurtuluşu için bin 130 şehit verdi.
Azerbaycan'ın Bakü, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.
Kaynak: AA