Hama
69 yaşındaki Şamtiyye, 1982 Hama Katliamı'nda yerle bir edilen tarihi yerleri ve yapıları belgeliyor.
Hama kent merkezinde tarihi bir hamamın üst katını kültür ve tarih atölyesine çeviren Şamtiyye, çalışmasında elde ettiği belge ve fotoğrafları atölyesinde sergiliyor.
Şamtiyye, kentin tarihi ve yapısı hakkında bilgi almak için kendisini ziyaret eden genç araştırmacılara ve öğrencilere de destek oluyor.
Hamalı Şamtiyye, 2-28 Şubat 1982'de devrik Baas rejimi güçlerince işlenen katliam, kentin tarihi ve çalışmaları hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Şamtiyye, "Fotoğraflara büyük ilgim var ve bunu Hama'nın tarihi mekanlarını belgelemek için kullanıyorum." dedi.
Hama'nın tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını anlatan Şamtiyye, "Hama'da pek çok tarihi yapı var. Bu yapılar Hama'nın köklü tarihinin bir göstergesi." diye konuştu.
Şamtiyye, Hama'da bu yapıların büyük bir kısmının 1982'deki katliamda yok olduğunu vurgulayarak, "1982'de tarihi el-Keylaniyye Mahallesi yok edildi. Ez-Zenbakiy, Şecere, Tavavra gibi tarihi semtler tahrip edildi. Büyük Cami'yi vurdular. Medine Mahallesi'ndeki eski kilise ile eski camiler yerle bir edildi. Müze yok edildi." ifadelerini kullandı.
"Cesetleri iş makineleriyle belirledikleri noktalara götürdüler"
Hama halkının 1960'lı yıllardan itibaren Baas rejimine karşı çıktığını belirten Şamtiyye, şunları anlattı:
"Rejim kendisine 'hayır' diyen bu şehre öfke kustu. Hama çok ağır bedel ödedi. 1982’de Hama'da yaklaşık 250 bin kişi yaşıyordu. Katliamda yaklaşık 40 bin kişi hayatını kaybetti. (Alıkoyulan) 60 bin kişiden haber alınamadı. Aralarında kardeşimin de olduğu bu kişilerin nerede olduklarını halen bilmiyoruz. 43 yıl önceki katliamda akrabalarımdan ve yakın arkadaşlarımdan en az 20 kişiyi kaybettim. Bunların isimlerini de bir belgeye kaydettim.
Katliamda hayatını kaybedenlerin nereye defnedildiklerini bilmiyoruz. Sokaklar cesetlerle doluydu, (askerler) gelip bu cesetleri kepçelerle topladılar. Cesetleri iş makineleriyle belirledikleri noktalara götürdüler. Bir şehir haritadan silindi, halkı katledildi. Tarihte onlar (rejim) gibi böyle bir katliamı yapan olmadı, camileri sistematik hedef aldılar. Şehirdeki tüm kutsal mekanları vurdular. 43 yıl önce işlense de bu katliamda yer alanlardan hesap sorulması lazım."
1982'deki Hama Katliamı
Hafız Esed döneminde rejim güçleri, Hama ilindeki Müslüman Kardeşler Teşkilatının rejime karşı başlattığı ayaklanmayı bastırmak bahanesiyle 1982 yılının ocak ayı sonunda şehri kuşatmaya başladı. Kenti çevreleyen yüksek noktalara ve tepelere topçu birlikleri ile tanklar yerleştirildi.
Rıfat Esed komutasında 2 Şubat'ta başlayan katliamda kentteki yerleşimler önce havadan bombalandı, daha sonra yoğun topçu atışlarıyla hedef alındı.
Suriye İnsan Hakları Ağının (SNHR) tahminlerine göre, Hama Katliamı'nda yaklaşık 40 bin sivil, rejim güçlerince saldırılar ve toplu infazlarla katledildi. Ölenlerin nerelere defnedildiği bilinmiyor.
Rejim güçlerinin evlere baskınlar yaparak alıkoyduğu 17 binden fazla sivilden ise bir daha haber alınamadı. Humus'taki Tedmur Hapishanesi'ne götürüldükleri sanılan ve kendilerinden haber alınamayan kişilerin aileleri, yakınlarının öldürüldüğünü düşünüyor.
SNHR verilerine göre, rejim güçlerinin havadan ve karadan düzenlediği saldırılar ve bombalamalarda es-Sahhane, el-Keylaniyye, el-Asida, eş-Şimaliyye, ez-Zenbakiy ve Beyn Hiyrin mahalleleri büyük ölçüde yerle bir olurken, el-Barudiyye, el-Başuriyye, el-Emiriyye ve Manah mahallelerinin ise yüzde 80'i tahrip edildi.
Saldırılarla birlikte bir çoğu Keylaniyye'de olmak üzere çok sayıda tarihi eser de tahrip edildi. Katliamda 88 cami ve 3 kilise yıkıldı veya zarar gördü. Camiler, okullar ve fabrikalar alıkoyma merkezlerine dönüştürüldü.