Rusya ve NATO üyesi Türkiye'nin askeri sahada birlikte hareket ettikleri iki bölge var. Birisi Suriye diğeri ise Dağlık Karabağ. Belki buna Balkanları da eklemek gerekebilir.
Çünkü Türkiye; ABD ve Avrupa Birliği'nin yörüngesine girmesini istemediği bu bölgede özellikle Sovyetler'in eski nüfuz alanındaki Sırbistan ile ilişkilerinde, Ruslarla birlikte hareket ediyor.
Çünkü Arnavutluk ve Kosova'daki CIA yapılanması, Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'daki ABD askeri üsleri, bir NATO üyesi olduğu halde Türkiye'yi endişelendiriyor.
Moskova'daki üçlü toplantı…
Rusya Savunma Bakanlığı; Rusya, Türkiye ve Suriye'nin savunma bakanlarının geçtiğimiz Çarşamba günü Moskova'da bir araya gelerek Suriye'de savaşın başlamasından bu yana ilk kez bir araya geldiğini bildirdi. Aynı içerikteki açıklamalar Ankara ve Şam'dan da yapıldı.
Rusya, Türkiye ve Suriye'nin Savunma Bakanları, on yıldır süren Suriye savaşında Ankara ile Şam arasında normalleşmenin açık bir işareti olarak Moskova'da Rusya Savunma Bakanlığı'nın ev sahipliğinde Frunzenskaya semtindeki binasında görüştüler.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Dr. Hakan Fidan'ın Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas, Suriye Askeri İstihbarat Başkanı General Rafiq Shahadah ve Suriye İstihbarat direktörü Ali Memluk ile Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu modaratörlüğünde ile bir araya geldiği açıklandı.
-Suriye Askeri İstihbarat Başkanı General Rafiq Shahadah
Taraflar ne görüştü?
Temaslarla ilgili Rusya Savunma Bakanlığından; "Suriye krizini ve mülteci sorununu çözmenin yolları ile Suriye'deki aşırılık yanlısı gruplarla mücadeleye yönelik ortak çabalar ele alındı. Yapıcı görüşmede Suriye krizi, mülteci sorunu ve Suriye topraklarındaki tüm terör örgütlerine karşı ortak mücadele çabaları değerlendirildi.” açıklaması yapıldı.
Moskova'daki görüşmelerde "Suriye'deki kriz, mülteci sorunu ve Suriye'deki çabalar ile tüm terör gruplarına karşı ortak mücadele"üzerinde duruldu.
Toplantı sonrası taraflar; Türkiye, Rusya ve Suriye savunma bakanlarının Suriye'de ve daha geniş bölgede istikrarı sağlamak için üçlü toplantılara devam etme konusunda mutabık kaldılar.
Türkiye, Moskova buluşmasına büyük önem veriyor. Çünkü mutabakatın sağlanması durumunda Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın görüşmesi mümkün olabilecek.
Ayrıca 2023'te genel seçime gidecek Türk hükümetinin kendi kamuoyunda yükselen düzensiz göçmen ve mülteci karşıtlığını bir şekilde gidermesi gerekiyor.
Bu kapsamda topraklarındaki 3,6 milyon Suriyeli mültecinin bir kısmını geri göndermek için Türkiye-Suriye sınırında bir "tampon bölge" oluşturmayı hedefliyor.
Ayrıca, Şam'ın değilse de en azından Moskova'nın onayıyla, Kuzey Suriye'deki terörist Kürt gruplarına karşı yeni bir kara saldırısı başlatma sözü vermeye devam ediyor. Ankara, Suriye rejiminin PKK/ YPG/ SDG'ye karşı ortak düşman olarak görmesini istiyor.
Polonya, Promete Hareketini güncelliyor!..
Suriye'deki fiili durum ve Türkiye'nin askeri harekat kararlılığı haricinde, Rus ve Türk bürokratların ele aldıkları başka konularda vardı. Bu, Ukrayna'da devam eden savaş, barış görüşmelerinin geleceği, tahıl koridorunun ve boğazların güvenliği gibi konular masaya yatırıldı.
Polonya, Ukrayna'nın arkasında değil yanında saf tutuyor. Rus düşmanlığını kendi coğrafyası dışına taşımak için her türlü provakativ tekliflere açık olduğunu alenen söylüyor.
Polonya; İngiltere'nin projelendirdiği, ABD'nin finans ettiği, eski Sovyet sahasındaki özellikle Türk kökenli gruplarla temas ederek Rus karşıtlığını kuvveden fiile geçirme gorevini üstlenmiş. Kullanılacak apart ise Promete.
Promete Hareketi; 1925-1939 arasında varlığını sürdürmüş, kurucusu Polonyalı devlet adamı Mareşal Jozef Pilsudski olan siyasi bir hareket.
1924’de İstanbul’da, Polonya elçisi Arthur Knoll önderliğinde yapılan toplantıya Azerbaycan, Gürcistan ve Kuzey Kafkasya Milli Hareketi temsilcileri katılmış, çıkan karar ile Kafkasya İstiklal Komitesi kurulmuştu.
Promete Hareketi’nin öncüsü Kafkasya İstiklal Komitesi’dir. Hareketin amacı; Sovyet karşıtı milletlerin müşterek bir muhalefet oluşturarak, Sovyet sisteminin verdiği zararları en aza indirip, iyileştirme çalışmaları yapmaktı.
Şimdi yine birşeylerin peşindeler.
Moskova'da Türk Kıbrıs da unutulmadı!..
Ayrıca Rusya'nın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti/Kesimi'nde yapacağı yatırımlar, Rus vatandaşlarının ticari ve diğer işlerinin takibi için ilgili ofislerin açılması gibi konular değerlendirildi.
Zengezur Koridoru…
Yine Türk ve Rus taraflar arasında Zengezur Koridoru'nun statüsü değerlendirildi.
Azerbaycan İstihbarat kaynakları; İran tabiyetinden terör eğitimi almış küçük Ermeni grupların bu koridorun güvenliğinden sorumlu Rus askeri birliklerinin kontrol noktalarından kolaylıkla geçtikleri bilgisini paylaşmıştı.
Bu İran kökenli Ermeni teröristler, zaman zaman Azerbaycan askeri hedeflerine saldırılar düzenliyor.
Türkiye, Zengezur Koridoru'nun güvenliğine çok önem veriyor. Çünkü Zengezur Koridoru'nun hayata geçirilmesiyle Türk Dünyası’nın ticari, lojistik ve siyasi bağları güçlenecek.
Çok karmaşık bu denklemin en önemli tarafları; İran, Ermenistan, Azerbaycan, Rusya ve Türkiye.
Rus Medyasının tarihî “Türkiye-Suriye Buluşması”na bakışı…
Rus medyası, Moskova'nın rehberliğinde gerçekleşen temaslarla ilgili haberleri genellikle Türk basınından alıntılarla yayınlamayı tercih etti.
Mesela Rusya Federasyonu Dış İstihbarat Servisine yakınlığı ile bilinen genellikle istihbarat analizlerinin yer aldığı "https://inosmi.ru/" sitesinde, bu ziyaret; “11 yıl sonra Şam'la ilk temas: Hulusi Akar ve Hakan Fidan Moskova'da” başlığı ile servis edildi.
Dikkat çeken husus, "İNOSMİ"nin bu haberi hükümete yakınlığı ile bilinen Yeni Şafak gazetesinden alıntı ile yayınlamasıydı.
SVR ile MİT Başkanları neden görüşmedi?
Yine Rus medyasında yaptığım basın taramasında MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan ile Sluzhba Vneshney Razvedki/ Rusya Dış İstihbarat Servisi Başkanı Sergey Yevgenyeviç Narışkin'in görüşmesine dair tek bir satır habere ya da tek bir kare fotoğrafa rastlamadım.
Sadece Ukrayna merkezli yayın yapan "https://ghall.com.ua/" sitesinde Sergey Narışkin’in ilgili toplantıya katıldığı haberi yer aldı.
Biliyorsunuz Rus SVR Direktörü Sergei Naryshkin ile Amerikan CIA Direktörü William Burns'un Kasım 2022'deki Ankara görüşmeleri MİT'in "Kale"sinde, MİT Başkanı Dr, Hakan Fidan'ın ev sahipliğinde yapılmıştı.
Ankara kulislerinde, bu görüşmeden Sergei Naryshkin'in memnun olmadığı, MİT'i; ABD'ye daha yakın bulduğu için, Hakan Fidan ile görüşmediği iddia ediliyor. Ama bu, papaza kızıp oruç bozmak gibi bir şey olmaz mı?
SVR'ye yakın kaynaklar ise Ankara, Moskova ve Şam arasındaki görüşme konularının askeri sorunlar olduğunu, sivil kokenli Sergey Yevgenyeviç Narışkin'in yerine, asker kökenli General rütbesinde bir yardımcısının katıldığını belirtiyor.
Emekli Generaller Engin Alan, Saldiray Berk ve MİT eski Müsteşarı/Başkanı Şenkal Atasagun'un Moskova temasları...
30 Ağustos 2007 tarihinden geçerli olarak orgeneralliğe terfi eden Saldıray Berk, babasının görev şehidi olduğu 3'üncü Ordu Komutanlığı'na atanmıştı. Muvazzaf olduğu dönemde General seviyesinde olup da Rusça bilen bir kaç komutan biriydi. Diğer isim ise Kuvvetler Komutanlığı yapmış Engin Alan Paşa.
Saldiray Berk'in Kara Harp Okulu öğrencilik yıllarında öğrenmeye başladığı Rusça onu, Moskova Kara Ataşeliği ve Bakü Silahlı Kuvvetler Ataşeliği’nden, Sovyetler Birliği’ne karşı kurulan, Gürcistan ve Ermenistan sınırlarını koruyan, 3.Ordu Komutanlığı’na taşımıştı.
Ağustos 2019’da Rusça bilen Saldıray Paşa’nın, “Partisi adına Moskova'da temaslarda bulunup bulunmadığını…” sorduğum emekli bir asker, Paşa'nın her zaman devletin hizmetinde olduğunu ve devletin ona bu görevi vermiş olmasının kuvvetle muhtemel olduğunu belirtmişti.
Engin Alan Paşa da Rusya'yı yakından tanıyan bir isim. 1992 yılında tuğgeneral rütbesine terfi etmiş ve 16. Zırhlı Tugay Komutanlığı ile Bakü Silahlı Kuvvetler Ataşeliğine getirilmişti. Tümgeneral rütbesine 1996 yılında terfisinden sonra Özel Kuvvetler Komutanlığı'na atanmıştı. İngilizceden başka Rusçayı da iyi derecede konuşuyor, yazıyor, okuyor.
Engin Alan, Saldıray Berk ile Moskova'da bulunan diğer isim ise MİT eski Müsteşarı/Başkanı Şenkal Atasagun.
Sanırım Cihanşumül Kadim Türk Devleti, emekli falan dememiş görev tevcih etmiş. Bu üç ismin temasları gözden ırak olduğuna göre, çok önemli bir mevzu Ruslarla masaya yatırılıyor demektir.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://www.kommersant.ru/doc/5756246
https://ria.ru/20221228/siriya-1842000637.html
https://inosmi.ru/20221229/turtsiya-259311348.html
https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16707507
https://zn.ua/WORLD/ministry-oborony-turtsii-sirii-i-rossii-vstretilis-v-moskve.html
https://news.ru/near-east/v-moskve-proshli-peregovory-ministrov-oborony-rossii-sirii-i-turcii/
https://ghall.com.ua/2022/12/28/glavy-ministerstv-oborony-i-razvedok-treh-stran-vstretilis-v-moskve/
https://www.aljazeera.com/news/2022/12/28/turkey-syria-russia-defence-ministers-hold-talks-in-moscow
https://www.ndtv.com/world-news/russia-turkey-syria-defence-ministers-meet-for-talks-after-over-10-years-3646129
https://english.alarabiya.net/News/world/2022/12/28/Defense-ministers-of-Russia-Turkey-and-Syria-meet-in-Moscow-Report
https://atalayar.com/fr/content/la-turquie-et-la-syrie-tiennent-leur-premiere-reunion-gouvernementale-depuis-2011
https://www.france24.com/en/middle-east/20221228-russian-syrian-turkish-defence-ministers-meet-in-moscow-for-first-talks-since-2011
https://www.lefigaro.fr/flash-actu/rencontre-a-moscou-entre-les-ministres-turc-et-syrien-de-la-defense-une-premiere-depuis-2011-20221228
https://www.rfi.fr/fr/europe/20221228-rencontre-entre-les-ministres-de-la-défense-turc-et-syrien-à-moscou-une-première-depuis-2011
https://www.lapresse.ca/international/2022-12-28/rencontre-entre-les-ministres-turc-et-syrien-de-la-defense-une-premiere-depuis-2011.php
https://kafkassam.com/promete-hareketi-ve-ukrayna-luganskda-savasan-turkler.html