Herhalde Türkçede çok sık kullanılan ‘zaman her şeyin ilacıdır’ deyiminden haberdar olmalılar ki; Rus analistler de yıllarca süren gözlemlerine dayanarak; Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hem maceracı bir aktör hem de hata yaptığını anladığında geri adım atabilen ihtiyatlı bir politikacı olduğunu zamanın gösterdiğini düşünüyorlar.
Seçim kampanyasını baz aldıkları değerlendirmelerde Erdoğan’ın bu niteliklerini kaybetmediğini, Rusya’nın, Ankara ile ilgili hayallere kapılmadan ilişkilerini reel politik çizgide tuttuğunu, Kremlin yönetimin bundan memnun olduğunun altını çizerek iki ülke arasındaki etkileşimin sorunlarla yüzleşme gerçekliği ekseninde sağlıklı bir farkındalık içeren ilişki olduğunu belirtiyorlar.
Yeni Bakanlar Kurulu, jeopolitik dengeleme arayışının sonucu mu?
Türkiye, bölgesel güçlerin bölgesel meselelerde daha büyük bir rol oynuyor. Bu nedenle Türkiye'nin Jeopolitik konumu gereği, izlediği dış politika ve güvenlik politikalarında uluslararası platformlardan daha bağımsız bir rota belirlediği söylenebilir. Sonuçta uluslararası ilişkilerde daha fazla statü peşinde olduğu söylenebilir. Bu çabaları kapsamında elde ettiği küresel ölçekli konumu, küresel siyasette öncü ve kilit bir eğilimi temsil ediyor.
Tüm bunlara bakıldığında Türkiye'nin iki ayırt edici özelliği fark edilebilir. Birincisi, jeopolitik dengeleme eylemini ve özerklik arayışını daha tartışmalı hale getiren bir NATO üyesi olması, ikincisi, uluslararası ilişkilerde ihtişam fikrinin oldukça popüler olduğu bir post-emperyal devlet görüntüsü vermesi.
Türkiye'de yeni açıklanan bakanlar kurulunun bu ihtiyaca yönelik oluşturulduğu anlaşılıyor. Bu nedenle, yeni hükümeti kolaycı nitelendirmeyle “batı yanlısı” ya da “batı karşıtı” bir eksene oturtmak pek doğru olmaz.
Yeni hükümetin bakanlar kurulu ve kritik görevlere yapılan atamalar aynı zamanda, Türkiye'nin, Türkiye merkezli kalacağının belirtisi.
Ankara, Cumhuriyetin 100. Yıldönümünde ve dış ve güvenlik politikasında üyesi olduğu NATO Paktındaki özerk konumunu ve uluslararası ilişkilerde statüsünü artırmayı sürdüreceği gibi ancak bunu da Batı karşıtı bir programla yapmadığını göstermek isteyecektir. Çünkü temel politik argümanı “Yurtta sulh cihanda sulh” ilkesidir.
Yeni kabine; bölgesel ve küresel farklılıkları ve anlaşmazlıkları daha ustaca yönetme girişiminin sinyallerini veriyor. Bu açıdan bakıldığında yeni oluşturulan kabine çalışma felsefesinin, Jeopolitik bir dengeleme eylem kuramı üzerine temellendirildiği söylenebilir.
İktidarın “Türkiye Yüzyılı” projesi; Türkiye'nin dış politikası ve operasyonel siyasetinin tek elden ele alınacağı yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor.
İstihbarat kökenli Dışişleri Bakanı’nın istihbarat teşkilatı ile oldukça uyumlu ve eşgüdümlü çalışması sürpriz olmayacaktır. Aynı şekilde birlikte güvenlik eksenli askeri diplomasi yürüttüğü Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler Paşa ile birlikte başarılı bir vizyon sergileyeceklerdir.
Akar'ın yerini alan Genelkurmay Başkanı Yaşar Güler, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türk Silahlı Kuvvetleri'ndeki en güvendiği isimlerden biriydi; yaş haddini aşmasına rağmen görev süresi Cumhurbaşkanı tarafından bir yıl uzatıldı. Akar'dan sonra Güler'in tahta geçmesi, savunma ve güvenlik politikalarında devamlılığın sinyallerini veriyor.
Hulusi Akar'ın yeni Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler'e, görev teslimi sırasında yeni bakan Yaşar Güler'in "FETÖ ile mücadele de artan bir azim ve kararlılıkla sürdürülecektir. Millî Savunma Bakanlığının sorumluluk alanlarında görevlerimizi başarıyla yerine getirmek için Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı bilim ve hukuku rehber edinen, Anayasa'ya ve kanunlara tam bağımlı ve şeffaflık içerisinde, devletimizin tüm kuruluşları ve ilgili tüm paydaşlarla uyum, koordine ve istişare içerisinde, kutsal vatan topraklarımız ile mavi ve gök vatanımızın huzur ve güvenliği başta olmak üzere ülkemizin uluslararası hukuktan kaynaklanan tüm hak, alaka ve menfaatlerinin korunması için mesai mefhumu gözetmeden durmaksızın çalışacağımıza emin olun." sözleri dikkati çekmişti.
-MİT Başkanlığında devir teslim-
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı olarak Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan'ı atamasının ardından Cumhurbaşkanlığı Dış ve Güvenlik Politikası Başdanışmanı İbrahim Kalın'ın MİT Başkanlığına getirilmesi, yeni süreç hakkında bir fikir verebilir.
Dışişleri ve güvenlik politikalarının en çok konuşulan iki isminin, en kritik iki pozisyonun başına geçirilmesi Avrupa başkentlerinde acaba nasıl yankılanıyor?
Yoksa Avrupalılar bizi kıskanıyor mudur?
Kritik görevler önemli isimler!..
Yaşar Güler'in Genelkurmay Başkanlığından Millî Savunma Bakanlığına getirilmesinin ardından, Kara Kuvvetleri Komutanı Musa Avsever de mevcut görevi uhdesinde kalmak ve yerine bir isim atanıncaya kadar Genelkurmay Başkanı olarak görevlendirildi.
Musa Paşa'nın biyografisinde herhangi bir NATO görevine ve Kıbrıs haricinde dış göreve rastlamadım.
-Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Musa Avsever, Genelkurmay Başkanı olarak görevlendirildi-
Orgeneral Musa Avsever, 7 Kasım 1957’de Konya'nın Zanapa (Halkapınar) ilçesine bağlı Nernek köyünde doğmuş. Aile genlerinin karıldığı coğrafi mekân, Türk'ün harman olduğu yer.
Nernek (Narnek) Karaman Eyalet Tahrir Defterine göre 1518 de Ürgüp kazasına bağlı Nernek Köyü bulunmaktadır. Nernek İbrahim Paşa, Nernek'in suyunu Nevşehir’e getirince Nernekliler de Göre’ye taşınmıştır. Günümüzde Nernek ya da eski adıyla Yayıklı, Konya ilinin Halkapınar ilçesine bağlı bir mahalle.
Daha önceleri "Yayıklı" olan mahallenin adı, 2016 yılında "Nernek" olarak değiştirildi. Nernek aşiret hiyerarşisi içinde cemaat statüsünde olup, konargöçer Yörükan taifesinden olduğu farklı kaynaklarda belirtilmektedir.
Nernek köyü geçmişte Karamanoğulları Beyliği sınırları kapsamındadır. “Kayaların Oğlu” söz yazarı Barış Manço da Karamanoğulları ailesindendi değil mi?
"Tank palet", korkunç rulet!..
Seçim sürecinde gazeteci Barış Terkoğlu, Milli Savunma Bakanı Akar'ın kuvvet komutanlarına Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu'na dava açmaları için dilekçe hazırladığını ancak komutanların bunu kabul etmediklerini öne sürmüştü. Terkoğlu, AK Parti Genel Başkanı Erdoğan'ın kuvvet komutanlarını aradığını ve komutanların Erdoğan'a “Biz böyle bir dava açmak istemediğimizi söyledik. Bakanımız bedelini ödersiniz dedi. Biz de bedeli neyse öderiz, görevden alacaksanız buna da hazırız” dediğini iddia etmişti.
Kılıçdaroğlu’nu dava etmek için uzun süre Savunma Bakanı ve Genelkurmay eski Başkanı Hulusi Akar’ın ikna etmeye çalıştığı iddia edilmiş, genarallerin, “Kılıçdaroğlu’nun tepkisinde bir suç yok” diye dava açmayı reddettiği ifade edilmişti. O günlerde Akar’ın dava etmeye ikna edemediği generallere sert tepki gösterdiği falan yazılıp çizilmişti. Her neyse, olayın doğruluk derecesini Barış Terkoğlu'nun tekzip edilip edilmediğinden anlamak mümkün.
Ve diğer atamalar…
Konya'nın Ereğli ilçesi Yassıkaya köyünden Ali Yerlikaya’nın İçişleri Bakanı olmasıyla boşalan İstanbul Valiliğine, Gaziantep Valisi Erzurum Horasanlı Davut Gül’ün ataması yapıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İbrahim Kalın’dan sonra Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü olacağı konuşulan eski bakan Akif Çağatay Kılıç’ı Cumhurbaşkanı başdanışmanlığına atayıp büyükelçi unvanı verdi
Almanya'nın Siegen kentinde 1976 yılında doğan Akif Çağatay Kılıç, ailesinin Türkiye'ye dönmesinin ardından lise eğitimini İstanbul'da, lisans eğitimini ise İngiltere'deki Hertfordshire Üniversitesi'nde "Siyaset ve Avrupa Çalışmaları" bölümünde tamamladı. Siyaset Bilimi ve Avrupa Ekonomisi alanında eğitim gören Kılıç, Sabancı Holding Universal Trading UK Şirketi'nde 3 yıl süreyle İngiltere'de görev aldı. TBMM Genel Kurulunda 7 Haziran Çarşamba günü (bugün) yapılacak seçim öncesinde AK Parti İstanbul Milletvekili Numan Kurtulmuş, AK Parti ve MHP milletvekillerinin ortak imzasıyla Meclis Başkanı adayı gösterildi.
John Le Carré: "Bir ulusun ruhu, gizli servislerinde açığa çıkar"!..
Türk istihbarat servisi, bugün dünyanın en agresif servislerinden biri. Paramiliter eylemler düzenleyen ve gerçek bir bilgi savaşına öncülük eden bir istihbarat servisi olarak MİT'in büyük bir bütçesi var, kadrosu giderek artıyor, personel sayısı Fransa'daki DGSE'den bile fazla.
Gelecek Partisi Genel Başkanı ve eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun: “yeni kabinenin oluşmasında bizim rolümüz var” sözü, aslında birçok şeyi anlatıyor. Çünkü MİT Başkanlığına getirilen Kalın, kendisinin eski çalışma ekibinden ve SETA’da halef selefler.
Prof. Dr. İbrahim Kalın, Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı makamına ilk seçildiği 2014 senesinden bu yana, yanından ayırmadığı az sayıda danışmanlarından biri. Kalın, Erdoğan’ın 2002’den bu yana süren başbakanlığı ve cumhurbaşkanlığı dönemlerinde MİT’in başına kurum dışından atanan ikinci sivil yetkili oldu.
-Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı'na İbrahim Kalın atandı-
İbrahim Kalın, istihbaratın başkanlığına atanıncaya kadar; 2014 yılından bu yana Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın resmi temsilcisi olarak büyükelçiydi.
2018 yılından itibaren Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politika Komite Yardımcılığı ve Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlığı ve Başkan Yardımcılığı görevlerini de yürütüyordu. İbrâhim Kalın, Atlantik ve Avrasya dengesini gözetebilecek ve bu süreci yönetebilecek tecrübeli bir isim. Ne de olsa yıllardır Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın mektebinde okuyor.
Büyükelçi statüsü verilen, Erdoğan’ın sözcülüğünün yanı sıra dış politika başdanışmanı olarak yıllardır görev yapan Kalın’ın, dışişleri bakanlığı yerine istihbaratın başına getirilmesi, bir sürü soru işareti de içeriyor.
Neden mi?
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü olmak az buçuk bir olay değil. Herkese nasip olmaz. Prezantabl bir statü. MİT Başkanlığı da çok önemli bir vazife. Ancak bununla birlikte İbrahim Kalın’ın bu görevle, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanından uzaklaştırıldığı gibi bir zehaba kapılmamak mümkün mü?
Kalın, görünür olmayı seven bürokratlardan. Muharrir olduğu kadar hem saz ehli hem söz ehli. Strateji uzmanı. MİT Başkanlığı ise daha arka planda ve daha az görünür olmayı gerektirir. Ancak bu hususiyet, zaten Hakan Fidan ile tarih olmuştu. Kendisi adına sosyal medyada çeşitli “fan hesapları” bile kurulmuştu.
Umarım İbrahim Kalın böyle bir acizliğe düşmez. Ancak şimdiden sazı ile Kurtlar Vadisi jenerik müziğini seslendirdiği görüntüler “tik tok” formatında sosyal medyada servis ediliyor. Maaşlı troller ya durumdan vazife çıkarıyor ya da birilerinin böyle yapmaları için talimatı var.
BBC’de Kalın’ın, FETÖ’nün resmi yayın organı olan ve 2016 senesinde kapatılan Gülen yapılanmasına ait Today’s Zaman gazetesinde köşe yazarlığı yaptığı vurgusu, nasıl anlaşılmalı bilemiyorum?
Ama Rus medyasının Kalın’la ilgi görevlendirme haberinde “Пресс-секретарь Эрдогана назначен на пост главы турецкой разведки / Erdoğan'ın basın sekreteri, Türk istihbaratının başına atandı” başlığını kullanması dikkatimi çekti.
Sanki gizliden gizliye bir itibarsızlaştırma var gibi geldi. Muhtemelen Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un, Rusya Dış İstihbarat Servisi Başkanı Sergey Yevgenyeviç Narışkin’in yerine atanması gibi düşündüler; belki o nedenle anlamsız veya isabetsiz buldular.
Kalın, Londra - Washington ekolünden hangisine yakın?
Önemli konuların çözümlenmesinde zaman zaman Erdoğan’ın özel temsilcisi olarak temaslarda bulunan Kalın, özellikle son dönemde ABD ile ilişkilerin yürütülmesinde alternatif kanal olarak öne çıktı. Kalın, son dönemde İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girmesi süreçlerinde en aktif rolü oynayan Türk yetkili oldu.
Her iki ülkeyle temaslarda bulunan ve Haziran 2022’de kurulan ortak daimi mekanizma toplantılarında Türk heyetine başkanlık eden İbrahim Kalın, bu süreçlerdeki rolüyle adından söz ettiren yetkililerdendi. Birçok uluslararası gözlemci ve yabancı diplomat, bu performansıyla Kalın’ın dışişleri bakanı olarak atanmasına kesin gözüyle bakıyorlardı. Ama olmadı; evdeki pazarlık çarşıya uymadı.
Kalın, son yıllarda Türkiye'nin dış politika gündemini şekillendiren birçok diplomatik çabaya öncülük etti. Kalın, ateşkes anlaşmaları yapmak ve barış görüşmelerini başlatmak için Rusya, ABD ve İran gibi büyük güçlerle koordinasyon sağlayarak bu sürecin merkezinde yer aldı.
Örneğin, 2020'de Rusya ile İdlib ateşkes anlaşmasını sürdürme çabası, Türkiye'nin bölgedeki diplomatik stratejilerinin şekillenmesinde ve yürütülmesinde aktif rolünü göstermiştir. İnsan hakları ve göçmenlik konularındaki anlaşmazlıklar da dahil olmak üzere çok sayıda zorluğa rağmen Kalın, AB ile diyaloğun ön saflarında yer aldı.
Dikkate değer katkılarından biri, Avrupa'ya göçmen akışını kontrol etmeyi amaçlayan Türkiye-AB mülteci anlaşmasının müzakere edilmesine yardım ettiği 2015-2016 mülteci krizi sırasında oldu. Bu müzakerelerdeki proaktif rolü ve Türkiye'nin AB üyeliğini savunması, Türkiye'nin Avrupa'ya katılımına yönelik dış politika yaklaşımını önemli ölçüde şekillendirmiştir.
Milli İstihbarat Teşkilatının Başkanı hem pozisyonun doğası hem de Erdoğan döneminde genişleyen görev süresi nedeniyle önemli bir güç ve nüfuza sahip. MİT şefi, başkana ve hükümete kritik istihbarat sağlayarak politika kararlarını doğrudan etkileyebilir. Pozisyonun etkisi, şefin Türkiye'nin ulusal güvenliği için kritik öneme sahip çok çeşitli yerel ve uluslararası operasyonları ve soruşturmaları denetleme becerisinde de kanıtlanıyor.
Kısa notlar…
Süleyman Soylu, sadece iç siyasette ve terörle mücadelede değil, dış politikaya ilişkin açıklamalarında da şahin olarak değerlendirildi. Soylu'nun yerine gelen İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ise muhalefetin zaman zaman yandaşlığına yönelik eleştirilerine rağmen ılımlı bir profil çiziyor.
Bu yönü ile Erdoğan'ın “teknokrat kabine” modeline uyuyor. Dış politikaya karışmadan örneğin Amerikalı sığır çobanlarını kızdıracak açıklamalar yapmadan, terörle mücadele çizgisini sürdüreceği tahmin edilebilir. Yerlikaya'nın yönetiminde göç, afet ve nüfus işlerinin İçişleri Bakanlığı'ndan ayrılarak ayrı bir bakanlık olarak örgütlenmesi gerçekleşebilir.
Mehmet Şimşek'i de Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanması, “Türkiye'deki yaşam maliyeti krizi”yle başa çıkmayı amaçlayan Erdoğan'ın, önümüzdeki aylarda yükselen enflasyona rağmen uzun süredir devam eden faiz oranlarını düşürme politikasından bir dönüş işareti olabilecek faiz oranlarındaki artışlara zemin hazırlayabilir.
2012'den bu yana, Erdoğan'ın ekonomik programı parasal teşviği vurguladı ve ekonomik büyümeyi, ihracatı ve yatırımları artırmak için kredi hedefledi, merkez bankasını harekete geçirdi ve bağımsızlığını ciddi şekilde aşındırdı.
Erdoğan'ın, üretimi teşvik etmek için savunduğu, ancak her şeyden önce enflasyonun yükselmesine neden olan düşük faiz politikasına son vermeye çalışması gerekecek.
Şimşek’in atanması, finans piyasaları tarafından büyük beğeni topladı. Bazı gözlemciler, Şimşek’in atanmasının, finans ve döviz piyasaları üzerinde yıllarca artan hükümet kontrolünün ardından Erdoğan hükümetinin daha serbest piyasa politikalarına kısmi dönüşünü temsil ettiğine inanıyor.
Avrupa Fonlarına açık kapı!..
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı olarak atadığı tek kadın kabine üyesi Mahinur Özdemir Göktaş, AK Parti'nin yükselen yıldızlarından. Belçika'da işçi bir Türk ailenin kızı olarak dünyaya gelen Göktaş, Avrupa'nın ilk başörtülü milletvekili olarak Belçika Parlamentosu'na girdi.
-Bakan Mahinur Özdemir Göktaş: Aileyle ilgili çalışmalara ağırlık vereceğiz-
Yeni kabinede Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı olarak yer alan Göktaş, 2019’dan bu yana Cezayir Büyükelçiliği görevini yürütüyordu. Belçika doğumlu olan Göktaş, 24 Haziran 2009'da, Hristiyan Demokrat çizgideki Belçika Hümanist Partisi (CDH) milletvekili seçildi. İlk çalışma gününde “Vira bismillah” diyerek görevine başladı.
Şimdilik bu kadar…
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://www.interfax.ru/amp/904921
https://www.kkk.tsk.tr/komutan.aspx
https://inosmi.ru/20230605/kalyn-263439523.html
https://www.fibhaber.com/nevsehirin-yok-olan-kayip-koyleri
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/06/20230606-1.pdf
https://www.rt.com/news/577417-russian-turkish-relations-erdogan/
Ahmet Davutoğlu:
?s=20
Yeni kabinenin oluşmasında bizim rolümüz var.
https://www.toplumsal.com.tr/genarellere-kilicdaroglunu-dava-et-baskisi
https://www.dikgazete.com/yazi/devlet-ve-secere-2-baris-manco-3-4231.html
https://kafkassam.com/cumhurbaskanligindan-tasfiye-sinyalleri-geliyor.html
https://rus.az24saat.org/2023/06/06/председатель-массачусетского-технол/
https://www.cairn.info/revue-strategique-2014-1-page-131.htm?contenu=article
https://www.chathamhouse.org/2023/06/how-will-geopolitics-shape-turkeys-international-future
https://www.nevsehirkenthaber.com/haber/8227971/altinda-sehir-bulunan-koy-yakatarla
https://lepetitjournal.com/athenes/grece-mit-le-service-secret-turc-nous-surveille-302449
https://www.evrensel.net/yazi/92327/sadatin-reklami-generallerin-alkisi-ve-ulkenin-gidisati
https://www.krttv.com.tr/secim-oncesi-flas-iddia-kuvvet-komutanlari-erdogana-resti-cekti
https://aif.ru/politics/press-sekretar_erdogana_naznachen_na_post_glavy_tureckoy_razvedki
https://www.irna.ir/news/85132181/ نعمان-کورتولموش-معاون-حزبی-اردوغان-نامزد-ریاست-مجلس-ترکیه-شد
https://tr.euronews.com/2023/06/05/ibrahim-kalin-milli-istihbarat-teskilati-baskani-olarak-atandi
https://yetkinreport.com/en/2023/06/05/will-the-new-cabinet-members-have-a-say-in-erdogans-rule/
https://www.mepanews.com/milli-istihbarat-teskilati-baskanligina-ibrahim-kalin-atandi-60541h.htm
https://www.middleeasteye.net/news/turkey-erdogan-appoints-spokesperson-kalin-head-intelligence
https://turkish.aawsat.com/dünya/türkiye/4366436-milli-i̇stihbarat-teşkilatı-başkanlığına-i̇brahim-kalın-atandı
https://www.mk.ru/politics/2023/06/05/erdogan-naznachil-kalyna-glavoy-nacionalnoy-razvedyvatelnoy-organizacii.html
https://www.usnews.com/news/world/articles/2023-06-05/turkeys-erdogan-appoints-spokesperson-kalin-as-intelligence-chief
https://russiancouncil.ru/en/analytics-and-comments/comments/erdogan-has-won-what-can-the-world-and-russia-expect-from-him-now/
https://english.alarabiya.net/News/world/2023/06/05/Turkey-s-Erdogan-appoints-his-spokesman-as-intelligence-chief-Who-is-Ibrahim-Kalin-
https://www.lefigaro.fr/international/reelu-pour-cinq-ans-erdogan-prete-serment-ce-samedi-avant-d-annoncer-son-gouvernement-20230603
https://sputniknews.com.tr/20230606/akif-cagatay-kilic-cumhurbaskani-basdanismanligina-atandi-kilica-buyukelcilik-unvani-verildi-1072062248.html
Ayşegül Hüseyniklioğlu, Karaman Beylerbeyliği’nde Konar-Göçer Nüfus (1500-1522), Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı